La grande bellezza

Η τέλεια ομορφιά του συνομηλίκου μου Paolo Sorrentino, ασφαλώς δεν είναι τέλεια, ασφαλώς δεν είναι κινηματογραφικό αριστούργημα, ασφαλώς αν κάποιος έχει εντρυφήσει στις ταινίες του Fellini  μπορεί να του φανεί κομψό sampling σκηνών και ιδεών από ταινίες του, αλλά είναι επιδραστική και υποκειμενικά εγγυημένα μετά από εβδομάδες από την κινηματογραφική θέαση της μπορώ να πω, πως αφήνει αυθεντικό αποτύπωμα, αν της αφεθείς. Προς το τέλος της ταινίας αυτή η καλόγρια, που στην αρχή νομίζεις πως είναι καρικατούρα θρησκευτικής πίστης και αφοσίωσης καθώς συνοδεύεται από κάποιον που αρχικά μπορείς να τον εκλάβεις σαν manager της,  που μιλάει αντ’ αυτής, σε εκπλήσσει με τον όρκο φτώχειας της και με την επικοινωνία της με τα πουλιά που τρώνε τα αποφάγια των κραίπαλων διασκεδάσεων. Τα  περισσότερα δόντια της καλόγριας έχουν πέσει αλλά έχει ακόμα πνοή και μια καινούργια μέρα ανατέλλει…    

http://www.youtube.com/watch?v=7Fs59AsnoI4               

Επιμαρμάρωση

Οι θατσερικές πολιτικές, τις οποίες οι περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες είχαν την εξυπνάδα να αποφύγουν, εφαρμόστηκαν σε ιλιγγιώδη κλίμακα στην ανατολική Ευρώπη. Οι ιδιωτικοποιήσεις σάρωσαν όλη την περιοχή, κάτω από τη διεύθυνση ενός ολόκληρου στρατού από δυτικούς οικονομολόγους, συμβούλους, λογιστές και δικηγόρους. Το 80% σχεδόν της τσέχικης οικονομίας και το 40%-60% εκείνης των άλλων χωρών βρέθηκε σε ιδιωτικά χέρια μέσα σε πέντε χρόνια. Ήταν μια πρωτοφανούς κλίμακας μεταβίβαση πόρων – και στο εσωτερικό των χωρών και από τα κράτη προς τους ξένους επενδυτές. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί το κομμουνιστικό σύστημα πρόνοιας, χωρίς να μπει κάτι άλλο στη θέση του. Το πολύ- πολύ οι δυτικές τράπεζες προσέφεραν εκείνο το είδος βραχυπρόθεσμης χρηματιστικής βοήθειας για την εξασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας που είχε δοθεί στα κομμουνιστικά καθεστώτα στη δεκαετία του 1980. Όπως είχε ξανασυμβεί στο παρελθόν στη δεκαετία του 1920, οι δυτικές κυβερνήσεις προτίμησαν να κρατήσουν αποστάσεις από την περιοχή, αφήνοντας την παροχή επενδυτικών κεφαλαίων στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό απλούστατα δεν αρκούσε. Από το 1990 ως το 1993 οι ξένες  επενδύσεις σε ολόκληρο το πρώην σοβιετικό μπλοκ έφτασαν τα 12.500.000.000 δολάρια, όταν μονάχα η Σιγκαπούρη προσέλκυσε σχεδόν το μισό από αυτό το ποσό μέσα σε ένα χρόνο. Αντιμέτωποι με την νομική αβεβαιότητα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος- το γερμανικό ομοσπονδιακό γραφείο αποκατάστασης είχε από μόνο του περισσότερες από 1.000.000 αιτήσεις να εξετάσει το 1993-, οι ξένοι επενδυτές κράτησαν στάση αναμονής. Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα ανασυγκρότησης και ανάπτυξης- αντάξια κληρονόμος του αποτυχημένου δημιουργήματος του Λόυντ  Τζώρτζ μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο- ξόδεψε το μεγαλύτερο ποσό των αρχικών της κεφαλαίων όχι στην ανατολική Ευρώπη αλλά στην επιμαρμάρωση  των μεγαλοπρεπών κεντρικών γραφείων της στο Λονδίνο.

Το αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια πτώση κατά 20-40% της βιομηχανικής παραγωγής και έντονη αύξηση της ανεργίας, που το μόνο που την αντιστάθμιζε ήταν η αύξηση της εκροής εργατών προς άλλες χώρες. Έτσι, οι νέες δημοκρατίες χρειάστηκε να αναμετρηθούν με το παγκόσμιο ανταγωνισμό, πράγμα που οι προκάτοχοι τους είχαν αναβάλει. Ολόκληρες πόλεις και βιομηχανίες κατέρρευσαν, τα νοίκια, μένοντας ανεξέλεγκτα τινάχτηκαν στα ύψη, και οι εισοδηματικές διαφορές ξαφνικά διευρύνθηκαν, καθώς μια νέα τάξη καπιταλιστών επεδείκνυε τον πλούτο της σε κοινωνίες οι οποίες είχαν πάρει πολύ σοβαρά την εξισωτική ρητορική του κομμουνισμού. << Τώρα πια δεν υπάρχει δίκτυο ασφαλείας>> παραπονιόταν ένας Ούγγρος εργάτης. << Τουλάχιστον τότε υπήρχε. Γίνονται φοβερές απολύσεις. Αν δεν πληρώσεις σου κόβουν το ρεύμα >>. Τελικά το παλιό σύστημα είχε τα κακά του αλλά και τα καλά του, και οι άνθρωποι τα είχαν συνηθίσει και τα δύο. Ο νέος καπιταλισμός ήταν πιο ασταθής, δημιουργούσε νέου τύπου μαφιόζους, εξέτρεφε το έγκλημα και κατέστρεφε τις οικονομίες του κοσμάκη μέσα από εταιρείες τύπου <<πυραμίδας>> που λόγω απειρίας αυτός της περνούσε για κανονικές τράπεζες. Η ηθική οικονομία του κομμουνισμού είχε χρεωκοπήσει, αλλά τίποτα δεν την έχει  αντικαταστήσει ακόμα, εκτός από έναν νέο ατομικισμό και ένα αίσθημα καχυποψίας.

Ο Mark Mazower με αγγλικό φλέγμα και λεπτή ειρωνεία  επισημαίνει ήδη από το 1998 εν εξελίξει τεκτονικές αλλαγές στην ανατολική Ευρώπη που έχουν γίνει (;;;) κατανοητές από πολύ περισσότερους ανθρώπους στις μέρες μας. Κοντά στην αυγή τότε του millennium ο Eric Hobsabawm που πέρα από εμβληματικός ιστορικός διέσχισε πολλές πλευρές του 20^ου αιώνα ως αυτόπτης μάρτυρας εντυπωσιάζεται, ελπίζω όχι μόνο από  επιστημονική αβρότητα, από τη Σκοτεινή Ήπειρο του Mark Mazower (από το βιβλίο αυτό είναι το παρατιθέμενο άνωθεν απόσπασμα) και δηλώνει πως όποιος φαντάζεται ακόμη την ιστορία της Ευρώπης σαν το θρίαμβο του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας θα πρέπει να διαβάσει αυτή τη ζοφερή επισκόπηση της Ευρώπης του εικοστού αιώνα ως λίκνου της βαρβαρότητας.              

http://www.skai.gr/news/finance/article/212186/stin-athina-i-europaiki-trapeza-anasugrotisis-kai-anaptuxis/

http://en.numista.com/catalogue/pieces49124.html

Rabih Abou-Khalil

…Rabih Abou-Khalil grew up in Beirut and moved to Munich, Germany during the civil war in 1978. He lives part-time in Munich and part-time in the South of France with his wife…

http://en.wikipedia.org/wiki/Rabih_Abou-Khalil

NEW MODEL ARMY - Stupid Questions

Nick Drake- Essential Songs

 00:00 Day is Done
 02:27 From the Morning
 04:57 Place to Be
 07:42 Pink Moon
 09:49 Northern Sky
 13:35 River Man
 17:56 At the Chime of a City Clock
 22:41 Cello Song
 27:26 Hazey Jane II
 31:13 Things Behind the Sun
 35:10 Fly
 38:10 The Thoughts of Mary Jane
 41:30 Man In a Shed
 45:38 Fruit Tree
 50:18 One of These Things First
 55:10 Time Has Told Me

15/1200

Ο καθηγητής φιλοσοφίας Πιέρο  Μαρτινέττι

Οι διανοούμενοι του Μουσολίνι

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ-ΙΩΣΗΦ ΣΤΑΝΓΚΑΝΕΛΛΗ

Δεκαπέντε στους χίλιους διακόσιους: Τόσοι ήταν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές που αρνήθηκαν να δώσουν τον «ανανεωμένο» όρκο πίστεως, όχι πια μόνο «στο Σύνταγμα και τον Βασιλιά», αλλά και «στο φασιστικό καθεστώς» (28 Αυγούστου 1931). «Ένα τοις χιλίοις», όπως έγραψε μια εφημερίδα της εποχής. Έπρεπε να περάσουν σχεδόν εβδομήντα χρόνια για να γραφτεί μια επιστημονική μελέτη γι' αυτό το αποσιωπημένο ζήτημα.¹Κι όμως, οι δεκαπέντε δεν ήταν «ανατρεπτικά» ή «ταραχοποιά» στοιχεία, οι περισσότεροι δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν καν αριστεροί - οι λιγοστοί φιλοκομμουνιστές ακαδημαϊκοί ακολούθησαν τη συμβουλή του Τολιάτι και ορκίστηκαν, με το σκεπτικό ότι, διατηρώντας την έδρα τους, θα μπορούσαν να «εκτελέσουν μια εξαιρετικά χρήσιμη αποστολή για το κόμμα και την υπόθεση του αντιφασισμού». Δεν άκουσαν τη συμβουλή «μείνετε για να διδάσκετε το πνεύμα της ελευθερίας», του «μεγάλου αστέρα» του φιλελεύθερου αντιφασισμού Μπενεντέτο Κρότσε, του ανθρώπου που είχε δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον Μουσολίνι, λίγα χρόνια πριν, θεωρώντας ότι ο φασισμός είναι ένα «αναγκαίο φάρμακο» για την ιταλική κοινωνία, η οποία «θα το κατάπινε, θα γιατρευόταν κι ύστερα θα το απέβαλλε από τον οργανισμό της». Δεν υπάκουσαν ούτε στα κελεύσματα του Βατικανού - ο πάπας Πίος ΧΙ είχε σκαρφιστεί, για την περίσταση, το τέχνασμα της «εσωτερικευμένης και σιωπηρής αντίρρησης».

Καλό θα ήταν να τους κατονομάσω: ήταν τρεις καθηγητές της Νομικής (Φραντζέσκο και Εντοάρντο Ρουφίνι, Φάμπιο Λουτζάτο), ένας καθηγητής σημιτικών, εβραϊκών και αραβικών γλωσσών (Τζόρτζο Λέβι Ντελλα Βίντα), ένας ιστορικός της αρχαιότητας (Γκαετάνο Ντε Σάνκτις), ένας θεολόγος (Ερνέστο Μποναγιούτι), ένας μαθηματικός (Βίτο Βολτέρρα), ένας καθηγητής χειρουργικής (Μπάρτολο Νιγκριζόλι), ένας ανθρωπολόγος (Μάρκο Καρράρα), ένας ιστορικός της τέχνης (Λιονέλλο Βεντούρι), ένας χημικός (Τζόρτζο Ερρέρα), ένας καθηγητής φιλοσοφίας (Πιέρο Μαρτινέττι). Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθεί ο Τζουζέπε Αντόνιο Μποργκέζε, καθηγητής της Αισθητικής, που βρισκόταν στις ΗΠΑ και προτίμησε να μην επιστρέψει ποτέ στην Ιταλία, ο Ερρίκο Πρεσούτι, καθηγητής της Νομικής, που ήταν ήδη κατάκοιτος, καθώς κι ο Πιέρρο Σράφφα, ο οποίος βρισκόταν στο Κέιμπριτζ.

«Ούτε ένας καθηγητής σύγχρονης ιστορίας, ούτε ένας καθηγητής ιταλικής λογοτεχνίας, κανείς απ' όσους, στο παρελθόν, υπερηφανευόταν ότι είναι σοσιαλιστής δεν θυσίασε τον μισθό του για τα ιδανικά για τα οποία κόμπαζε κατά τις μέρες της ευμάρειας», έγραψε αργότερα, από την εξορία, ο ιστορικός Γκαετάνο Σαλβεμίνι - ο καλύτερος μαθητής του οποίου, ο Κάρλο Ροσέλι, έμελλε να δολοφονηθεί σε γαλλικό έδαφος, έξι χρόνια μετά, κατ' εντολήν του Μουσολίνι. Αντίθετα, πίστη στο καθεστώς ορκίστηκαν πολλοί κορυφαίοι αντιφασίστες. Άλλοι διότι θεώρησαν ότι ο πόλεμος εναντίον του φασισμού θα δινόταν καλύτερα «εκ των έσω», άλλοι ισχυριζόμενοι ότι η «έδρα είναι ο τελευταίος προμαχώνας τους», κι άλλοι για πιο ταπεινούς λόγους. Για παράδειγμα, ο Τζουζέπε Λομπάρντο Ραντίτσε, «με την πυκνή γενειάδα του μουσκεμένη από τα δάκρυα», εξομολογήθηκε στον Ντε Σάνκτις: «Ντροπιάζω όλο μου το έργο, ως συγγραφέας και στοχαστής, αλλά δεν μπορώ να πετάξω στο δρόμο τα παιδιά μου». Ο Αρτούρο Κάρλο Γέμολο θα δηλώσει, σαράντα χρόνια μετά, ότι ο φόβος της πείνας ήταν ισχυρότερος από εκείνον του πολέμου. Ο Τζουζέπε Λέβι, πατέρας της Νατάλια Γκίντζμπουργκ, πιέστηκε από τους μαθητές του, «επειδή θα έχαναν τον δάσκαλό τους και την καριέρα τους».

Οι επιπτώσεις της πράξης δεν ήταν ασήμαντες: απόλυση, συνοδευόμενη από μια ελάχιστη σύνταξη, απαγορεύσεις, περιορισμοί, αστυνομική παρακολούθηση. Αλλά, κυρίως, κοινωνική απομόνωση. Παρόλα όσα γράφτηκαν αργότερα, ούτε ο όρκος πίστης, ούτε η εγγραφή στο Εθνικό Φασιστικό Κόμμα ήταν μια «τυπικότητα». Σε ένα ανέκδοτο σημείωμα προς τον Μουσολίνι (5 Ιανουαρίου 1929), ο φιλόσοφος Τζοβάνι Τζεντίλε, πρόσωπο-κλειδί στα ζητήματα παιδείας και πολιτισμού του καθεστώτος, και τελευταίος Υπουργός Παιδείας, το έγραφε ξεκάθαρα: Το άρθρο 22 του νόμου περί πανεπιστημιακής διδασκαλίας, «με μια μικρή προσθήκη θα μπορούσε να επιλύσει το λεπτό και φλέγον, τώρα πια, ζήτημα του εκφασισμού των Ιταλικών Πανεπιστημίων».

Το πανεπιστήμιο, βέβαια, δεν ήταν ο μόνος χώρος παρέμβασης του καθεστώτος στο πεδίο του πολιτισμού. Ο Μουσολίνι φρόντισε εξαρχής να συνάψει αρραγείς δεσμούς με ένα μεγάλο μέρος της ιταλικής διανόησης. Οι παλιοί του σύντροφοι, ο Φιλίππο Τομάζο Μαρινέττι και ο Γκαμπριέλε Ντ' Ανούντζιο, είναι μόνο οι γνωστότερες ψηφίδες ενός πολύπλοκου ψηφιδωτού. Η συνεργασία αυτών των δύο ήταν άμεση, άρχισε από τα πρώτα βήματα του φασισμού, πριν ο Μουσολίνι βρεθεί στην εξουσία, αλλά και πολύπλοκη: στηριζόταν περισσότερο σε λόγους αισθητικής παρά πολιτικής φύσης, έχει την ρίζα της στην εικόνα τους για τον πρωτοφασισμό ως πρωτοποριακό κίνημα ριζικής αναγέννησης του κόσμου, και πέρασε πολλές διακυμάνσεις. Οι δύο περιπτώσεις επισκιάζουν, μάλλον, με την αίγλη τους και την διασημότητά τους, την οποία δάνεισαν στο καθεστώς, παρά διαφωτίζουν την συνολική εικόνα της σχέσης διανοουμένων και φασισμού.

Μια σχέση η οποία χτίστηκε, καταρχάς, με την ίδρυση θεσμών. Το 1925 ιδρύεται το Εθνικό Φασιστικό Ινστιτούτο Πολιτισμού, το οποίο μετονομάστηκε αργότερα σε Ινστιτούτο Φασιστικού Πολιτισμού. Ο ιδρυτής του ήταν ο Τζοβάνι Τζεντίλε. Στις 18 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους ιδρύεται το Ινστιτούτο Τζοβάνι Τρεκκάνι, έργο του οποίου ήταν η συγγραφή της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας ενώ, ένα χρόνο μετά, ιδρύεται η Ιταλική Ακαδημία, η οποία ανοίγει τις εργασίες της στις 28 Οκτωβρίου 1929. Από το 1930 ως τον θάνατό του, πρόεδρός της ήταν ο Τζουλιέλμο Μαρκόνι, τον οποίο διαδέχθηκε ο Γκαμπριέλε Ντ Ανούντζιο. Ενώ η Ακαδημία αποτέλεσε μάλλον την «βιτρίνα» του καθεστώτος στο εξωτερικό, τα άλλα δύο ινστιτούτα αποσκοπούσαν κυρίως στην ένταξη των ανθρώπων του πνεύματος και της επιστήμης στη «νέα κατάσταση», διά της επαγγελματικής αποκατάστασης αλλά και της απόδοσης τιμών - και μάλιστα, σε μια ένταξη δίχως αποκλεισμούς πολιτικής ή ιδεολογικής φύσης: πολλοί ήταν οι αντίπαλοι του καθεστώτος οι οποίοι βρήκαν μια θέση εργασίας σε αυτές τις δομές και οι οποίοι, μετά το 1943, πέρασαν στην παρανομία ή και ανέβηκαν στο βουνό ως αντάρτες. Ο μεγαλύτερος ιταλός φιλόσοφος της εποχής, ο Τζεντίλε, τελικός υπεύθυνος για τη λειτουργία τους, θεωρούσε ότι οι άξιοι θα έπρεπε να προσλαμβάνονται, όχι μόνο διότι αυτός ήταν ένας τρόπος ενσωμάτωσής τους (ή τουλάχιστον παθητικής αποδοχής της ισχύουσας κατάστασης, εκ μέρους τους), αλλά και γιατί πίστευε ότι το υψηλό επίπεδο των πολιτιστικών θεσμών θα απέβαινε, εντέλει, υπέρ τής (σύμφωνης με το όραμά του) πνευματικής αναγέννησης της Ιταλίας.

Εκτός από την επαγγελματική αποκατάσταση εντός αυτών των δομών, και αμέτρητων άλλων, επιμέρους ή τοπικών, εφαρμόστηκε, κατά την φασιστική εικοσαετία, κι ένα οργανωμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης των ανθρώπων των Γραμμάτων και των Τεχνών.

Όταν, το 1944, ο ποιητής Τζουζέπε Ουνγκαρέτι ανακρινόταν ως συνεργάτης του καθεστώτος, δικαιολόγησε το μηνιαίο επίδομα που εισέπραττε από το κράτος, υποστηρίζοντας πως επρόκειτο για μια «αποζημίωση» που δινόταν σε «αξιοσέβαστες προσωπικότητες», για να μπορούν να κάνουν απερίσπαστα τη δουλειά τους. Σύμφωνα με τον μεγάλο ιταλό ποιητή, ήταν ένα είδος κρατικής επιχορήγησης, σαν αυτή που εισέπραττε ένας αγρότης «για να κάνει ξανά γόνιμο ένα χωράφι», ή ένας επιστήμονας «για να συνεχίσει μια εργαστηριακή έρευνα».

Βέβαια, τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά. Ας κοιτάξουμε τον μηχανισμό: η διαδικασία για την χορήγηση κρατικής ενίσχυσης άρχιζε με μια αίτηση του ενδιαφερόμενου. Τα χρήματα δίνονταν από ένα μυστικό κονδύλι, το οποίο δεν εγγραφόταν στον Προϋπολογισμό, και το οποίο κατέληγε στο Υπουργείο Λαϊκής Κουλτούρας, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας. Στην κορυφή του μηχανισμού βρισκόταν μια τριάδα: ο Μουσολίνι, ο αρχηγός της αστυνομίας και ο υπουργός Λαϊκής Κουλτούρας. Η αίτηση γινόταν στον υπουργό, αυτός την έστελνε απευθείας στον Μουσολίνι, ο οποίος την συνεξέταζε με τον αρχηγό της αστυνομίας. Κατόπιν, εφόσον η αίτηση εγκρινόταν, ο δικαιούχος όφειλε να στείλει μια ευχαριστήρια επιστολή, η οποία έμπαινε στο φάκελο της υπόθεσης.² Από το 1932 ως το 1943 δόθηκαν, με αυτό τον τρόπο, περισσότερα από 600 εκατομμύρια λίρες σε 906 διανοούμενους και 387 εφημερίδες και περιοδικά. Από αυτούς, διακόσιοι εισέπρατταν ένα μηνιαίο επίδομα, κάτι που τους έκανε, κατά κάποιον τρόπο, «εξωτερικούς συνεργάτες» του καθεστώτος. Στο πλαίσιο της «συνέχειας του κράτους», μετά το 1945 άπαντες, σχεδόν, συνέχισαν, αδιατάρακτοι, να «γονιμοποιούν τα χωράφια τους».

Ο Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης είναι ιστορικός

1 Giorgio Boatti, Preferirei di no, Einaudi, 2001 και Helmut Goetz, Il giuramento rifiutato. I docenti universitari e il regime fascista, La Nuova Italia, 2000.

2 Giovanni Sedita, Gli intellettuali di Mussolini. La cultura finanziata dal fascismo, Le Lettere , 2010

 http://www.avgi.gr/article/1201408/oi-dianooumenoi-tou-mousolini

Rock and Roll Heart- Lou Reed Documentary

Rock and Roll Heart traces Lou Reed's career from the formation of the Velvet Underground to rock icon to his more recent artistic endeavors. Includes lots of rare and vintage footage along with interviews with David Bowie, John Cale, Patti Smith, Thurston Moore, David Byrne, Jim Carroll, Maureen Tucker, Suzanne Vega, Dave Stewart and Philip Glass... Directed by Timothy Greenfield-Sanders for American Masters and screened at the Sundance Film Festival in 1998.

Εκδρομή

Bassae

Tο 9λεπτο αριστούργημα του Ζαν Ντανιέλ Πολέ, Bassae, γυρισμένο το 1964 στον ναό του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες Φιγαλείας στην ορεινή Πελοπόννησο, ένα τέμπλο ελεύθερο και καπηλεμένο, πριν χωθεί σε ένα άχαρο αλλά αναγκαστικό στέγαστρο προστασίας. Μπορείτε ….να θαυμάσετε την έμπνευση και τη λεπτότητα στις εικόνες, με μουσική του Ντιμέλ και κείμενο του Αστρίκ, και κυρίως να παρατηρήσετε πως ο Πολέ θέλησε να αιωρηθεί σε ένα μνημείο οργανικά ενσωματωμένο στον χώρο, όπως οι πέτρες και τα δέντρα γύρω του, ατάραχο και αχρονικό, γεμάτο μνήμες και Ιστορία, ελληνικό στο πνεύμα και στην αρχιτεκτονική.

http://www.lifo.gr/mag/cinema/2220

Βέβαια ο συνειρμός του  Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου  προκύπτει  βλέποντας ένα ντοκιμαντέρ για τη Μακρόνησο που έχει σκηνοθετήσει  ένας ευφυής Ελβετός κατά αναλογία με τον ευφυή Γάλλο, άλλα νομίζω πως η τραγική ειρωνεία είναι πρόδηλη αν αναλογιστούμε την αλήστου μνήμης ρήση του συγγραφέα της Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, Παναγιώτη Κανελλόπουλου πως η Μακρόνησος είναι ο νέος Παρθενώνας της Ελλάδας. Μήπως όμως η αποσιωπημένη στο συλλογικό ασυνείδητο Μακρόνησος είναι ο νέος Παρθενώνας της Ελλάδας, όταν ένας Ελβετός….. πετυχαίνει στέρεη συγκίνηση, κυρίως όταν το βλέμμα της κάμερας ξεμακραίνει στο πέλαγο ή ανιχνεύει αργά και πανοραμικά τα στοιχειωμένα γκρεμίσματα.

http://commedeslionsdepierre.net/thefilm/videos/views-of-camps/the-new-parthenon/?lang=el

Γουρούνια με φτερά

O David Cooper  και κυρίως ο Ronald David Laing είναι από τους πρωτοπόρους του κινήματος της αντιψυχιατρικής της δεκαετία του 1960, όρος που επινοήθηκε μάλλον αμυντικά από τον Cooper και δεν αποδεχόταν ο Laing. Το 1962 ο Cooper  ανέλαβε την διεύθυνση της πειραματικής μονάδας για νεαρούς σχιζοφρενείς  με το όνομα Villa 21 σε μια μεγάλη νοσοκομειακή μονάδα στο βόρειο Λονδίνο.  Όπως  αναφέρει ο Φώτης Τερζάκης σε εκτενές και εμπεριστατωμένο κείμενο του http://www.fotisterzakis.gr/Keimena/13_antipsyhiatrikh.htm :

Το πείραμα ξεκίνησε με αρκετά συμβατικό τρόπο: διατηρήθηκαν όλοι οι διαχωρισμοί και οι κανόνες λειτουργίας της ψυχιατρικής μονάδας, με τη μόνη διαφορά ότι αποφεύχθηκε σκόπιμα κάθε βίαιο μέτρο (χημική καταστολή, ηλεκτροσόκ, ζουρλομανδύες, κλπ.). Η βασική καινοτομία ήταν ότι δόθηκε από την αρχή μεγάλη έμφαση στις σχέσεις ανάμεσα στο προσωπικό και τους ασθενείς, στις μικτές ομαδικές συνεδρίες και, ιδιαίτερα, στην ψυχοθεραπευτική εργασία με το ίδιο το προσωπικό. Μέσ’ από το κλίμα ελευθερίας που δημιουργήθηκε, οι ψυχιατριζόμενοι της μονάδας άρχισαν να προβάλλουν αιτήματα αυτορρύθμισης τα οποία, αναπόφευκτα, καταστρατηγούσαν τους κανονισμούς και προκαλούσαν κάποια δυσλειτουργία της μονάδας. Από την πλευρά τού προσωπικού υπήρχε ένας αόριστος και διάχυτος φόβος ότι κάτι τέτοιο θα τους έκανε «κακό»· εμβαθύνοντας ωστόσο στη φύση αυτών των φόβων έγινε γρήγορα φανερό το ψυχαναγκαστικό άγχος που προερχόταν από την απώθηση δικών τους παρορμήσεων και αναγκών για μεγαλύτερη αυτορρύθμιση και μη καταναγκαστική εργασία. Έγινε σαφές ότι κανένας άμεσα θεραπευτικός λόγος δεν υπήρχε για την εφαρμογή τέτοιων περιορισμών και σιγά σιγά άρχισαν να εγκαταλείπονται. Παρ’ όλο που η κατάσταση κανενός από τους ασθενείς δεν επιδεινώθηκε (το αντίθετο μάλιστα…), η λειτουργία της μονάδας άρχισε ν’ αποδιοργανώνεται. Το προσωπικό αντέδρασε με ασυνήθιστο άγχος. Ήταν τεράστια η πίεση από το υπόλοιπο νοσοκομείο, που για μερικούς από αυτούς σήμαινε μιαν άμεση απειλή να χάσουν τη δουλειά τους, καθώς και από τον κοινωνικό περίγυρο, πράγμα που τους οδηγούσε σε έντονες και βασανιστικές αντιφάσεις ανάμεσα στις ήδη διαμορφωμένες, κοινωνικά αποδεκτές πεποιθήσεις τους και τα δεδομένα της καινούργιας τους εμπειρίας. Όταν κάποια στιγμή ο διευθυντής (ο Cooper) έλειπε σε ταξίδι, βρήκαν την ευκαιρία να επαναφέρουν μερικούς από τους πιεστικούς περιορισμούς. Μέσα από τέτοιου είδους εμπειρίες βρήκε το όριό του ο πειραματισμός του «Περιπτέρου-21». Το 1966 ο Cooper υπέβαλε την παραίτησή του έχοντας συνειδητοποιήσει ότι το επόμενο βήμα δεν μπορούσε παρά να γίνει έξω από το ψυχιατρείο και την ψυχιατρική, στην ελεύθερη κοινότητα.

Από τα εμβληματικά βιβλία του Cooper είναι το, ο Θάνατος της Οικογένειας, που διάβασα για πρώτη φορά πριν μερικούς μήνες και αναγνώρισα πως δεν είναι μόνο ένα βιβλίο που εκφράζει το πνεύμα της εποχής του, αλλά αποτελεί ένα τρόπο γραφής και μια μορφή σκέψης που υπερβαίνει τα όρια της κοινωνικής ψυχολογίας, αντηχώντας βαθύτερους προβληματισμούς που μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι σήμερα σε μια εποχή, που παρά την φαινομενική σύγχυση και το περιρρέοντα διανοητικό χυλό οργανικών διανοούμενων, αρχίζει να ξεχωρίζει επώδυνα η ήρα από το σιτάρι. Το απόσπασμα από το βιβλίο που παραθέτω δεν ξέρω κατά πόσο είναι ενδεικτικό της συνολικότερης αντίληψης του Cooper αλλά ελπίζω να αποτελέσει έναυσμα για όποιον ενδιαφερθεί να αναζητήσει το βιβλίο. Άσχετη σύμπτωση, ο Cooper έφυγε νωρίς το 1986,αλλά και ο  Κώστας Ποθουλάκης των Villa 21 έφυγε άδοξα το 1993 σε τροχαίο ατύχημα στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης.  http://20thcenturyjunks.blogspot.gr/2008/11/blog-post.html

…Αν τα γουρούνια είχαν φτερά, όπως λέει μια παροιμία, θα μπορούσε να συμβεί οτιδήποτε. Ίσως λοιπόν τα γουρούνια έχουν πράγματι μυστηριώδη και αόρατα φτερά κι ίσως δε βλέπουμε τα φτερά γιατί φοβόμαστε μη τυχόν συμβεί οτιδήποτε. Στην περίπτωση αυτή είμαστε γουρούνια είτε με αόρατα φτερά ή με τα λείψανα τους. Για μερικούς τα φτερά είναι απλούστατα αόρατα και θα μπορούσαν να φανερωθούν από στη στιγμή σε στιγμή. Για άλλους τα λείψανα φτερών σε θα επιστρέψουν ίσως ποτέ την ανάταση και το πέταγμα, μήτε και στα όνειρα.

Δεν είναι τυχαία σύμπτωση πως ο Cerletti ανακάλυψε τη <<θεραπεία >> με ηλεκτροσόκ στα σφαγεία   της Ρώμης, όπου σκότωναν τα γουρούνια με ηλεκτροπληξία. Όσα γουρούνια δεν πέθαιναν παρουσίαζαν αξιοσημείωτες αλλαγές στον τρόπο συμπεριφοράς τους: και τότε βέβαια άρχισε τα ηλεκτροσόκ στους ψυχικούς άρρωστους για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Έτσι ακριβώς ο Χίτλερ σκότωσε 60.000 ψυχασθενείς για << πειραματισμό>> κι επίσης για να <<βελτιώσει  τη φυλή>>. Αυτό μου θυμίζει το κλασσικό βιβλίο του γενετησιολόγου Kallman όπου αρχίζει παρουσιάζοντας τους τρόπους εκκαθάρισης των γενετικά κατώτερων με σκοπό τον εξαγνισμό της φυλής και κατά συνέπεια, την εξύψωση του πολιτιστικού επιπέδου της ανθρωπότητας. Πάρα πολλοί ψυχίατροι που θεωρούν την τρέλα σαν γενετική και ιδιοσυστασιακή, έχουν επηρεαστεί από την εργασία του Kallman παρά την αμφίβολη μεθοδολογία της και τα αντιφατικά αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν αργότερα.

Πάντως το γουρούνι είναι σαν και εμάς πάντα γεμάτο πόνο. Σαν το θρύλο του κινέζου που του κάηκε το σπίτι και ψήθηκαν τα γουρούνια του. Έχωσε τα δάχτυλο μέσα σε ένα γουρούνι, αλλά το τράβηξε γρήγορα από τη φοβερή κάψα. Πιπίλησε το πονεμένο του χέρι και βρήκε τη γεύση υπέροχη. Έτσι ανακαλύφθηκε το ψητό χοιρινό. Δίχως άλλο, στην πυρκαγιά του σπιτιού σε τούτη την ιστορία θα υπήρχε κάποια κρυμμένη πρόθεση. Κάθε τροφή είναι μια συγκαλυμμένη θυσία, κάθε απληστία είναι μεταμφιεσμένη νεκροφιλία…   

(David Cooper, Ο θάνατος της οικογένειας 1971, εκδόσεις Καστανιώτης 1976, σελ 90,91)

http://en.wikipedia.org/wiki/David_Cooper_(psychiatrist)

http://en.wikipedia.org/wiki/R._D._Laing

Όσο υπάρχουν δάσκαλοι...

Παλιά μου πεποίθηση που δεν έχει διαφοροποιηθεί με τα χρόνια είναι, ότι το δημοτικό σχολείο και η ειδικότερα η Α΄ τάξη δημοτικού έχουν θεμελιώδη σημασία για την πορεία ενός παιδιού στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο δάσκαλος ή η δασκάλα που αναλαμβάνει αυτή την τάξη έχει μια καίρια, ευσύνοπτη ευθύνη στην οποία πρέπει να ανταποκριθεί με την συνολική  εμπειρία του, την παιδαγωγική του συγκρότηση και την αγάπη του για τα παιδιά: Την είσοδο των παιδιών στο σχολείο με τον πιο ομαλό τρόπο ώστε αφενός μεν να μην κατασταλεί η έμφυτη περιέργεια  τους για οποιαδήποτε γνωστικό αντικείμενο και αφετέρου να μάθουν να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται το ένα με το άλλο, δηλαδή να κοινωνικοποιηθούν. Με άλλα λόγια να μάθουν να ρωτάνε και η πρώτη απάντηση τους, πέρα από γνώσεις, να είναι ο αρμονικός τρόπος που θα μάθουν να συμβιώνουν με τους άλλους δίπλα τους. Να ανακαλύψουν και να αποδεχτούν την ετερότητα.  

Από προσωπική εμπειρία που βέβαια δεν μπορεί να γενικευτεί σε απαρέγκλιτο κανόνα, ούτε καν για τα εγχώρια εκπαιδευτικά δεδομένα, ενώ η δασκάλα μου στην Α΄ τάξη δημοτικού ήταν εξαιρετική και τη θυμάμαι πάντοτε με σεβασμό και ευγνωμοσύνη αλλά και όλοι οι δάσκαλοι μου του δημοτικού ήταν αξιόλογοι και επαρκέστατοι, λίγοι δάσκαλοι στο γυμνάσιο και το λύκειο ξεχώριζαν και μπορούσαν να δώσουν εναύσματα με τη συγκρότηση τους ή το προσωπικό τους παράδειγμα. Στο πανεπιστήμιο δε, το δείγμα περιελάμβανε  ελάχιστες περιπτώσεις και ως ειρωνικό παράδειγμα μπορώ να αναφέρω κάποιον καθηγητή  που ξεχώριζα τουλάχιστον για τον τρόπο διδασκαλίας του και την μεταδοτικότητα του, για τον οποίον έχασα πάσα ιδέα όταν ανακατεύτηκε με την πολιτική, στην οποία ανακατεμένος σε δεύτερο πλάνο και τώρα πια παραμένει.

Στα παρακάτω αποσπάσματα από συνέντευξη του Noam Chomsky που δημοσιεύτηκαν στην Αυγή της Κυριακής θεωρώ ότι γίνονται αξιόλογες επισημάνσεις:

 * Πιστεύετε λοιπόν ότι ένα άτομο ξέρει πραγματικά τι είναι αυτό που θέλει να κάνει;

Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, ναι. Τα παιδιά, για παράδειγμα, είναι εκ φύσεως περίεργα -- θέλουν να μάθουν τα πάντα, θέλουν να εξερευνήσουν τα πάντα, αλλά συνήθως αυτό φροντίζουν να τους το βγάλουν από το κεφάλι τους. Μπαίνουν σε πειθαρχημένες δομές, όπου τα πράγματα οργανώνονται με άκαμπτο τρόπο. Γι’ αυτό το σχολείο είναι βαρετό· κι ωστόσο μπορεί να γίνει συναρπαστικό! Μέχρι τα δώδεκά μου πήγαινα σε ένα σχολείο οργανωμένο με βάση τις παιδαγωγικές αρχές του Τζων Ντιούι. Ήταν μια συναρπαστική εμπειρία, ήθελες να πηγαίνεις στο σχολείο. Δεν υπήρχε κατάταξη και βαθμολογία. Βέβαια, υπήρχε μια κατεύθυνση, δεν έκανες απλώς ό,τι σου κατέβαινε. Υπήρχε μια δομή, αλλά κυρίως μας ενθάρρυναν να καλλιεργούμε τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις μας, και να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας.

Στην πραγματικότητα, δεν ήξερα αν ήμουν καλός μαθητής έως ότου πήρα στο γυμνάσιο. Πήγα σε ένα γυμνάσιο στο οποίο υπήρχε αυστηρή αξιολόγηση και κατάταξη. Έπρεπε να πας στο πανεπιστήμιο, κι έπρεπε να περάσεις τα τεστ. Ήταν κάτι πολύ διαφορετικό: έπρεπε να είσαι ο καλύτερος μαθητής, όχι απλώς καλός. Κι αυτό ήταν καταστροφή: έφτιαχνε ανθρώπους που πραγματικά δεν ξέρουν τι θέλουν να κάνουν. Αυτό συνέβη και με μένα: στο γυμνάσιο έχασα σχεδόν κάθε ενδιαφέρον. Το πρόγραμμα σπουδών του πανεπιστημίου ήταν αλήθεια συναρπαστικό: πολλά μαθήματα, σπουδαία μαθήματα! Αποδείχθηκε όμως ότι το πανεπιστήμιο ήταν σαν ένα διογκωμένο γυμνάσιο. Έπειτα από ένα χρόνο ήμουν έτοιμος να τα παρατήσω· ήταν ζήτημα τύχης που δεν το έκανα. Έτυχε να γνωρίσω έναν διδάσκοντα που μου πρότεινε να παρακολουθήσω κάποια μεταπτυχιακά του σεμινάρια· στη συνέχεια παρακολούθησα και άλλα μεταπτυχιακά σεμινάρια. Αλλά δεν έχω καμία επαγγελματική κατάρτιση. Αυτός είναι ο λόγος που διδάσκω στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, το MIT -- δεν έχω τα απαιτούμενα προσόντα για να διδάξω σε ένα παραδοσιακό, ακαδημαϊκό πανεπιστήμιο.

* Τι πιστεύετε για την εκπαίδευση σήμερα;

Μπορεί να είναι εξαιρετικά αλλοτριωτική -- το διαπιστώνω από τα εγγόνια μου και τις παρέες τους. Βλέπεις παιδιά που δεν ξέρουν καθόλου τι θέλουν να κάνουν, έτσι καπνίζουν μαύρο, πίνουν, παρατάν το σχολείο, δοκιμάζουν κάθε είδος αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Κι αυτό γιατί έχουν και ενέργεια και ενθουσιασμό, αλλά δεν μπορούν να τα κάνουν τίποτα. Ακόμη και η έννοια του παιχνιδιού έχει αλλάξει. Το διαπιστώνω ακόμα και στην περιοχή όπου ζω. Η γυναίκα μου κι εγώ διαλέξαμε αυτό το μέρος, επειδή ήταν πολύ κατάλληλο για τα παιδιά μας: δεν είχε πολλά αυτοκίνητα στους δρόμους, υπήρχε ένα δάσος κοντά και τα παιδιά θα μπορούσαν να παίζουν στο δρόμο. Ήταν έξω κι έπαιζαν όλη την ώρα, γύρναγαν με τα ποδήλατά τους, έκαναν διάφορα. Σήμερα, τα παιδιά της περιοχής δεν τριγυρίζουν άσκοπα έξω από το σπίτι: είναι κλεισμένα μέσα παίζοντας βιντεοπαιχνίδια είτε μετέχουν σε οργανωμένες δραστηριότητες, όπως προγράμματα σπορ φτιαγμένα από ενήλικες κ.ο.κ. Η έννοια του αυθόρμητου παιχνιδιού έχει χαθεί. Και αυτό είναι πολύ κακό, γιατί το αυθόρμητο παιχνίδι αποτελεί ένα πεδίο όπου καλλιεργείται και ανθίζει η δημιουργικότητα. Αν πρέπει να παίξεις στους δρόμους, αν παίζεις μπέιζμπολ μ’ ένα σκουπόξυλο που μάζεψες από κάπου, αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το να μετέχεις σ’ ένα οργανωμένο πρωτάθλημα, όπου θα πρέπει να φοράς στολή.

* Πιστεύετε ότι είναι εύκολο οι άνθρωποι, σήμερα, να υπερβούν αυτές τις δομές που τους επιβάλλονται, που τους κάνουν να μην ξέρουν τι θέλουν αληθινά;

[…] Αν πάμε πίσω στον 19ο αιώνα, βλέπουμε ότι οι εργαζόμενοι, στις αρχές της Βιομηχανικής Επανάστασης, βρίσκονται σε ολομέτωπη αντίθεση με το βιομηχανικό σύστημα. Λένε ότι τους στερεί την ελευθερία τους, την ανεξαρτησία τους, τα δικαιώματά τους ως μελών μιας ελεύθερης δημοκρατίας, ότι καταστρέφει την κουλτούρα τους. Και πιστεύουν, ολοκάθαρα, ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι ιδιοκτήτες των εργοστασίων και να τα διαχειρίζονται μόνο τους. Τον 19ο αιώνα στις ΗΠΑ, χωρίς καμία επιρροή του μαρξισμού ή οποιουδήποτε άλλου ευρωπαϊκού ρεύματος σκέψης, θεωρούνταν λίγο πολύ δεδομένο, στους κόλπους των εργατών, ότι η μισθωτή εργασία ταυτίζεται σχεδόν με τη δουλεία -- και διαφέρει μόνο επειδή είναι προσωρινή. Αυτό ήταν τόσο ευρέως αποδεκτό, ήταν κλισέ, και έγινε σύνθημα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Για τους εργάτες στις πολιτείες του Βορρά, αυτή ήταν η σημαία κάτω από την οποία πολέμησαν: ότι η μισθωτή σκλαβιά είναι εξίσου κακή με τη δουλεία.

Αυτή η αντίληψη έπρεπε να ξεριζωθεί από τα μυαλά των ανθρώπων. Ωστόσο, νομίζω ότι δεν έχει θαφτεί εντελώς, μπορεί να αναδυθεί ανά πάσα στιγμή. Θα μπορούσε να επανέλθει σήμερα: ο Ομπάμα έχει, πάνω κάτω, στα χέρια του την αυτοκινητοβιομηχανία και κλείνει εργοστάσια αυτοκινήτων, την ίδια στιγμή που υπογράφει συμφωνίες με την Ισπανία και τη Γαλλία για την κατασκευή υποδομών σιδηροδρόμου υψηλής τεχνολογίας, όπου οι ΗΠΑ είναι πολύ πίσω, χρησιμοποιώντας ομοσπονδιακούς πόρους. Αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι που δουλεύουν στο Ντιτρόιτ θα πουν: Μπορούμε να το κάνουμε εμείς· ας πάρουμε σα χέρια μας το εργοστάσιο και να τα κάνουμε. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναγέννηση της βιομηχανίας στη χώρα μας, και θα ήταν βέβαια τρόμος για τις τράπεζες και την ιθύνουσα τάξη.

μετάφραση: Λ. Ροδάμνης

Η συνέντευξη, η οποία δημοσιεύεται εδώ αποσπασματικά, δόθηκε στον Michael Kasenbacher του New Left Project, 24.12.2012

goo.gl/HBP4A

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=750798

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CE%BF%CE%BD_%CE%9D%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%B9

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CF%89%CE%BD_%CE%9D%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%B9

users.sch.gr/gkoutzamanis/Arthra/dewey.doc

Η ανακάλυψη της πυρίτιδας (υποσημείωση)

Πονηρή παράκαμψη

Σε πρωτόγνωρες περιπέτειες μπαίνει η δημοκρατία στην Ευρώπη. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας η Ε.Ε. απέκτησε το δικαίωμα να συνάπτει συμφωνίες προστασίας επενδύσεων. Το ασκεί για πρώτη φορά στα πλαίσια της εμπορικής συμφωνίας με τον Καναδά. Εκεί, εισάγει το δικαίωμα σε οποιονδήποτε ιδιώτη επενδυτή που ενοχλείται από κάποιο νέο νόμο για την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας κ.τλ. να ζητεί την κατάργησή του. Η προσφυγή γίνεται όχι σε εθνικά ή ευρωπαϊκά δικαστήρια, ούτε καν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αλλά σε μια εξωθεσμική ειδική επιτροπή δικηγόρων. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε κρίσιμες νομοθεσίες η απόφαση είναι υπέρ των εταιρειών. Με τον τρόπο αυτό οι εταιρείες αναλαμβάνουν τον ρόλο του νομοθέτη. Είναι ένας έξυπνος τρόπος για να παρακάμψουν τη δημοκρατία, την ανεξαρτησία και το κράτος δικαίου.

Οι δυσμενείς επιπτώσεις αυτής της συμφωνίας στη νομοθεσία είναι εμφανείς στην υπόθεση της χημικής βιομηχανίας Ethyl εναντίον του Καναδά, που εκδικάστηκε με βάση αντίστοιχη διάταξη που υπήρχε στη  Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βορείου Αμερικής (ΝΑFTA). Ένα πρόσθετο βενζίνης, το ΜΜΤ, που παρήγαγε η εταιρεία, είχε απαγορευθεί στον Καναδά για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Η Ethyl, που κατασκεύαζε το ΜΜΤ, μήνυσε τον Καναδά στην ειδική επιτροπή, όπως προέβλεπε η NAFTA. Ο Καναδάς κατέληξε σε συμβιβασμό και πλήρωσε περίπου 16 εκατομμύρια δολάρια για ζημιά που υπέστη η υπόληψη της εταιρείας, ενώ υποχρεώθηκε να ανακοινώσει ότι το ΜΜΤ δεν θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον και αναγκάστηκε να άρει την απαγόρευση.

Άλλη πρόσφατη υπόθεση αφορά τη Γερμανία, που είναι από τις χώρες που πιέζουν για την απόφαση. Η σουηδική εταιρεία Vattenfall μήνυσε τη Γερμανία το 2009 σχετικά με τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας ενός εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Αμβούργο ζητώντας αποζημίωση ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Η διένεξη τερματίστηκε με υποχώρηση της Γερμανίας. Επιπλέον, η ίδια εταιρεία μήνυσε τη Γερμανία ξανά το 2012, αυτή τη φορά για την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να κλείσει τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας. Η Vattenfall αυτή τη φορά έχει ζητήσει αποζημίωση πάνω 700 εκ. ευρώ για το κλείσιμο δύο πυρηνικών της μονάδων στη Γερμανία. Η απόφαση εκκρεμεί.

Εκκρεμεί ακόμη η κατάληξη της διαμάχης μεταξύ της καπνοβιομηχανίας Philip Morris και της Αυστραλίας. Η πολυεθνική του καπνού μήνυσε την Αυστραλία βασισμένη σε μια παρόμοια συμφωνία προστασίας επενδύσεων, που είχε περιληφθεί στη διμερή επενδυτική συνθήκη της Αυστραλίας με το Hong Kong το 1993. Ο αντικαπνιστικός νόμος, που εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο της Αυστραλίας το 2011, έθεσε περιορισμούς στη χρήση των λογοτύπων των καπνοβιομηχανιών πάνω στις συσκευασίες των τσιγάρων και μεγάλωσε τον χώρο των προειδοποιητικών ενδείξεων για τους κινδύνους στην υγεία. Η Philip Morris, που δεν είχε παρά ένα γραφείο στην Αυστραλία, υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο θα μείωνε την αξία των επενδύσεών της στα εμπορικά σήματα και άλλα πνευματικά δικαιώματα.

Στο πλαίσιο της εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε.-Καναδά, αυτό σημαίνει πως οι καναδικές εταιρείες αλλά και κάθε εταιρεία που αποφασίσει να ανοίξει μια θυγατρική στον Καναδα θα είναι σε θέση να ακυρώσουν την ευρωπαϊκή, εθνική ή περιφερειακή νομοθεσία μας και να παρακάμψουν οποιοδήποτε νομικό περιορισμό  που θα θεσπιστεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος μέσα από τη βελτίωση των εργασιακών και  περιβαλλοντικών κανόνων, προκειμένου να αυξήσουν τα κέρδη τους. Η συμφωνία βέβαια με τον Καναδά θα αποτελέσει το πρότυπο που θα ακολουθήσουν όλες οι επερχόμενες εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. με ΗΠΑ, Ινδία, Σιγκαπούρη κ.ά.

Όσον αφορά τις νομικές δαπάνες υπεράσπισης μιας τέτοιας  διένεξης, υπάρχουν παραδείγματα κρατών μελών της Ε.Ε. που έπρεπε να πληρώσουν 10 έως 15 εκατομμύρια δολάρια ανά υπόθεση για την υπεράσπισή τους. Επιπλέον, οι ειδικές αυτές επιτροπές αποτελούνται από δικηγόρους (διαιτητές) που λειτουργούν χωρίς τις εγγυήσεις του ευρωπαϊκού δικαστικού συστήματος (αρχή της αμεροληψίας), ενώ κατά κανόνα δεν υπάρχει δυνατότητα άσκησης έφεσης κατά των αποφάσεών τους. Οι διαιτητές μπορούν να έχουν πολλαπλούς ρόλους, γεγονός που οδηγεί σε σύγκρουση συμφερόντων. Μπορούν να συμμετέχουν ως διαιτητές σε μια υπόθεση, ενώ σε άλλη να εργάζονται ως δικηγόροι υπέρ των επενδυτών.

Η συμφωνία επιτρέπει στους επενδυτές να προσβάλλουν όχι μόνο αποφάσεις της διοίκησης, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις επενδύσεις τους, αλλά κάθε νόμο για κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά θέματα. Αυτό σημαίνει ακραίο κόστος για τα κράτη μέλη σε μια περίοδο δημοσιονομικής στενότητας. Υπονομεύει την ίδια την κυριαρχία των κρατών να νομοθετούν για λόγους δημοσίου συμφέροντος και διαβρώνει τη δυνατότητα των ευρωπαϊκών οργάνων, κυβερνήσεων και κοινοβουλίων να θεσπίζουν κανόνες. Τα κράτη που μηνύονται, υποχρεώνονται να καταβάλουν υπέρογκα δικαστικά έξοδα για την υπεράσπισή τους και επιπλέον να καταργήσουν τους ενοχλητικούς νόμους και να αποζημιώσουν τους επενδυτές καταβάλλοντας τεράστια ποσά από τα χρήματα των φορολογουμένων. 

Η εμπορική συμφωνία με τον Καναδά θα ολοκληρωθεί πολύ σύντομα. Αν εγκριθεί από τις κυβερνήσεις θα έρθει προς ψήφιση στο ευρωπαϊκό και στα εθνικά κοινοβούλια.. Αλλά δεν υπάρχει πίεση από τους συμπολίτες μας και είναι δύσκολο να αποδώσουν οι προσπάθειες να αποκρούσουμε την συμφωνία αυτή. Δεν υπάρχει ούτε μια οργάνωση πολιτών που να ασχολείται με το ζήτημα αυτό, δεν έχουμε λάβει ούτε ένα γράμμα που να ζητάει από τους ευρωβουλευτές να αντιδράσουν. Αν δεν διαδοθεί η είδηση, οι κυβερνήσεις θα εγκρίνουν τη συμφωνία και η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών θα την υπερψηφίσει. Και με δημοκρατικό τρόπο θα αποφασίσουμε την παραχώρηση νομοθετικών εξουσιών στις εταιρείες.

* Ο Κρίτων Αρσένης είναι ευρωβουλευτής (ΠΑΣΟΚ).

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.post&id=21646#commentsContainer

Πραγματικός Πόλεμος

 «Ο πραγματικός Πόλεμος διεξάγεται σε μόνιμη βάση. Οι θάνατοι μειώνονται πού και πού, αλλά ο Πόλεμος σκοτώνει ακόμα πολλούς ανθρώπους. Μόνο που τώρα σκοτώνει με πιο διακριτικούς τρόπους. Πολλές φορές, με τρόπους τόσο περίπλοκους που ακόμα κι εμείς, σε αυτό το επίπεδο, δεν μπορούμε να τους ανιχνεύσουμε. Αλλά πάντα πεθαίνουν οι σωστοί άνθρωποι, όπως και όταν μάχονται οι στρατοί. Αυτοί που στη βασική εκπαίδευση στέκονται στη μέση της διάταξης των πολυβόλων. Αυτοί που δεν έχουν εμπιστοσύνη στους λοχίες τους. Αυτοί που ολισθαίνουν και δείχνουν μια στιγμή αδυναμίας στον Εχθρό. Αυτοί είναι που ο Πόλεμος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει κι έτσι πεθαίνουν. Και οι σωστοί επιζούν. Οι άλλοι, μάλιστα, όπως λένε, γνωρίζουν ότι έχουν μικρή προσδοκία ζωής. Αλλά επιμένουν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Κανείς δεν ξέρει γιατί. Δεν θα ήταν καλύτερα αν τους αφανίζαμε εντελώς; Τότε κανείς δεν θα χρειαζόταν να πεθάνει στον Πόλεμο. Αυτό θα είχε πλάκα, έτσι δεν είναι, Αρχηγέ;».

Tόμας Πίντσον, Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας, μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Χατζηνικολή, σ. 849.

http://www.lifo.gr/mag/columns/5358