Δικαστές, παπάδες, χωροφύλακες, ποια είναι η χώρα σας;
Οδυσσέας Ελύτης, «Μαρία Νεφέλη»
Με την τελική απόφαση της Κωνσταντινούπολης, που υπογράφηκε την 24η Μαΐου 1881, η Αρτα ανατολικά του Αράχθου αποσπάται από το οθωμανικό κράτος και ενσωματώνεται στην Ελλάδα. Εναν χρόνο πριν, ο Κωνσταντίνος Καραπάνος, γόνος πλούσιας αρτινής οικογένειας και μετέπειτα βουλευτής, γνωρίζοντας τις σχετικές διπλωματικές διαδικασίες, είχε φροντίσει και αγόρασε από τους Οθωμανούς τους τίτλους κυριότητας της γης που έγινε τώρα ελληνική. Ζώντας για ένα χρονικό διάστημα στην Κωνσταντινούπολη, όπου άσκησε το επάγγελμα του τραπεζίτη, μυήθηκε πλήρως στους κανόνες των οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών και εκμεταλλεύτηκε τις ευκαιρίες που του δόθηκαν για να εξελιχτεί σε μεγαλοτσιφλικά της Αρτας.
Κι έτσι, ενώ στα δημόσια καταστήματα κυματίζει από τον Ιούνιο του 1881 η ελληνική σημαία, στην αγροτική περιουσία κυματίζει η εξουσία και το μαστίγιο του Καραπάνου, ο οποίος είναι πλέον ο νέος τύραννος της ταλαιπωρημένης αυτής επαρχίας. Οπως σημειώνει ο Γιάννης Κορδάτος, ο Καραπάνος ξεπέρασε τους Τούρκους πασάδες. Ηταν ένας τυραννίσκος που οι παλιοί Τούρκοι πασάδες δεν μπορούσαν να βγουν μπροστά του. Ολοι οι Αρτινοί ήταν σκλάβοι του. Η τυραννία, η εκμετάλλευση και η καταπίεση του Καραπάνου, ιδίως στα πρώτα χρόνια του «ελεύθερου» καθεστώτος, έκανε τους Αρτινούς κολίγους να νοσταλγούν το προηγούμενο καθεστώς.
Και όπως γίνεται πάντα στις περιπτώσεις αυτές, ο Καραπάνος, ως το νέο πλέον οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο, προσέλαβε ως βοηθό του και έναν δημοσιογράφο, που τον πλήρωνε αδρά και εξυμνούσε «τας αρετάς του προστάτου και μεγάλου ανδρός Καραπάνου». Και τον έτρεμαν όλοι. Ετρεμαν τον Καραπάνο, έτρεμαν και τον πληρωμένο κονδυλοφόρο του. Ετρεμαν τον εκμεταλλευτή που είχε πλούτη και μεγάλα μέσα. Ετρεμαν και τον μουντζουρωτή του χαρτιού και τον τσανακογλείφτη.
Και ο δημοσιογράφος αυτός έκανε και τις δικαστικές αρχές να υποκλίνονται μπροστά του. Αστυνόμοι και δικαστές εκτελούσαν ό,τι ήθελε και ό,τι τους διέταζε. Ετσι, ο κύριος αυτός κανόνιζε πάντα τον ανακριτή και τον εισαγγελέα και έγραφε στην εφημερίδα του με το νι και με το σίγμα, από δύο μέρες πριν, ποιον θα ’πιανε ο εισαγγελέας και ποιον θα φυλάκιζε ο ανακριτής. Πολιτικός αντίπαλος του Καραπάνου ήταν ο Γεώργιος Παχύς, εκλεγμένος βουλευτής Αρτας από το 1881 και ύστερα. Ούτε κι αυτόν τον λογάριαζε ο Καραπάνος.
Πιάνει, λοιπόν, τον εισαγγελέα και του παραγγέλλει: «Ακου, θέλω να μου βάλεις μέσα αυτόν τον παλιο-Παχύ. Είναι δημοκόπος και οι παλιοχωριάτες τον ακούνε…» Προσπαθεί ο εισαγγελέας να τον αποφύγει: «Μα ο κύριος Παχύς είναι βουλευτής και προστατεύεται υπό της βουλευτικής ασυλίας…» Μα ακάθεκτος ο Καραπάνος: «Κύριε εισαγγελέα… Ακου δω, δεν υπάρχει κανένας κύριος Παχύς. Αυτός ο παλιάνθρωπος πρέπει να φυλακιστεί. Εδώ εγώ διατάζω και το θέλημά μου είναι νόμος. Αν δεν το κάνεις αυτό που σου λέω, θα σε διώξω και θα σου ’ρθει τηλεγραφική η παύση σου». Και ο εισαγγελέας ζάρωσε και τρέμοντας είπε: «Πολύ καλά, θα γίνει όπως διατάσσει η εξοχότης σας…».
Ανοίγοντας απλά και φυλλομετρώντας τις σελίδες της ιστορίας, έχεις την εντύπωση πως η σημερινή κυβέρνηση επιμένει με κάθε τρόπο να γυρίσει τον τόπο σ’ εκείνες τις μαύρες και κουρελιασμένες εποχές. Με το ίδιο θράσος και την ίδια έπαρση η κεφαλή της αισθάνεται πως είναι ο μέγας τσιφλικάς ολόκληρης της χώρας -όχι πια μιας μικρής επαρχίας, όπως τότε ο Καραπάνος, άλλωστε τα μέσα έχουν εξελιχθεί- και δεν έχει να φοβηθεί τίποτε, καθώς έχει φροντίσει και προσέλαβε στις υπηρεσίες της και τον δικαστή και τον δημοσιογράφο και τον χωροφύλακα. Και με αυτά τα στηρίγματα λογικό είναι να μη λογαριάζει ούτε το νόμιμο ούτε το ηθικό. Κράτος είναι πλέον ο ίδιος και το κόμμα του. Ή ένα τμήμα του κόμματος, για να μην αδικήσουμε και κάποιους έντιμους που σίγουρα περιλαμβάνονται στους κόλπους του. Γι’ αυτό και η ιδιοτέλεια με τον κατάλογο των πάσης φύσεως καταπατήσεων δεν έχει τέλος. Και δεν έχει και ο κατήφορος τέρμα.
Αλλά αυτό που πληγώνει είναι πώς καταδέχονται οι σημερινοί λειτουργοί της δημόσιας ζωής και εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων να γίνονται, καθώς εκείνος ο δημοσιογράφος και εκείνος ο εισαγγελέας του Καραπάνου, όργανα μιας αυταρχικής και αρπακτικής εξουσίας, ξηλώνοντας με την υπακοή τους στα κελεύσματά της κάθε νήμα της ομαλής και ειρηνικής ζωής στη χώρα μας. Γιατί αδυνατώ να πιστέψω πως οι επιστήμονες αυτοί περιορίστηκαν μόνο στο να μελετούν τα εγχειρίδια των σχολών τους και τους άφηναν παντελώς αδιάφορους η ελληνική, τουλάχιστον, ιστορία και η ελληνική, τουλάχιστον, λογοτεχνία. Κι αν δεν τα έμαθαν και δεν τα διδάχτηκαν τότε, δεν φρόντισαν να τα μάθουν αργότερα για να λειτουργούν με τον σεβασμό που απαιτούν οι νόμοι και τη δικαιοσύνη που συνυπάρχει με την ηθική τάξη;
Εκτός κι αν η δύναμη του χρήματος που ασύστολα και αστόχαστα σκορπά η εξουσία για να λαδώνει μ’ αυτό τους αρμούς της είναι τόση που θέλει πολλήν αρετήν και τόλμην για να της αντισταθεί κανείς.
*Φιλόλογος, συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου