Ειρωνεία και πολιτική

 ΑΠΟΨΕΙΣ21.08.25 14:34

Μάικλ Χέρτσφελντ*

 

   Print

Συχνά πολλοί Αμερικανοί καλλιεργούν την εμφάνιση επιπολαιότητας για να αποφεύγουν την ανάγκη να συζητήσουν «επικίνδυνα» θέματα. Και όταν κάποιος πιο τολμηρός πολίτης ειρωνεύεται την επίσημη πολιτική, είναι εύκολο η κυβέρνηση είτε να τον καταδικάσει για ελιτισμό είτε να ερμηνεύσει τα λόγια του με εχθρικώς εσκεμμένη κυριολεξία.

Όταν πρωτοβρέθηκα στην καρδιά των ΗΠΑ, στην Πολιτεία της Ιντιάνας, ανακάλυψα ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι και φοιτητές στο σεβαστό πολιτειακό πανεπιστήμιο θεωρούσαν εχθρική, αντικοινωνική και καταστρεπτική τη χρήση ειρωνείας είτε στις αίθουσες του πανεπιστημίου είτε στην καθημερινή διάδραση.

Συνηθισμένος με τη συμβατική ειρωνεία που άκουγα συνέχεια μεγαλώνοντας στην Αγγλία, όπου λειτουργεί συχνά για να δημιουργηθεί μια αίσθηση οικειότητας βασισμένη στην κατοχή κοινού χιούμορ, στην αρχή έμεινα έκπληκτος και αμήχανος. Σιγά σιγά, όμως, άρχιζα να αντιλαμβάνομαι ότι πίσω από κάθε διάδραση κρυβόταν ο φόβος – ο φόβος δηλαδή ότι σε μια χώρα όπου η οπλοφορία θεωρείται συνταγματικό δίκαιο, μια μικρή παρεξήγηση θα μπορούσε να έχει επικίνδυνες συνέπειες μέχρι και θανάσιμης βίας. Τα χαμόγελα λειτουργούσαν σαν μάσκες, κρύβανε αντιδράσεις και αντιθέσεις και οι ανιαρές κουβεντούλες, με τις καθιερωμένες κοινοτοπίες τους, κυλούσαν με την άνεση που τους έδινε η συλλογική συναίνεση. Η ειρωνεία φαινόταν ενσάρκωση και σύμβολο της συγκαταβατικότητας της ελίτ. Με άλλα λόγια, φαινόταν ως κατάχρηση εξουσίας. Στόχος ιδανικός για τη λαϊκιστική οργή που η αμερικανική Δεξιά καλλιεργεί σήμερα.

Οι ξένοι συχνά αποδίδουν την ευκολία με την οποία οι Αμερικανοί ανοίγουν συζητήσεις χωρίς ουσιαστική έννοια -και οπωσδήποτε χωρίς ειρωνεία!- σε «επιπολαιότητα». Δεν νομίζω ότι ισχύει το στερεότυπο, αλλά η εξήγηση μας φέρνει κοντά σε έναν άλλο, πιο αξιόπιστο χαρακτηρισμό: ότι συχνά πολλοί Αμερικανοί καλλιεργούν την εμφάνιση επιπολαιότητας για να αποφεύγουν την ανάγκη να συζητήσουν «επικίνδυνα» θέματα. Και όταν κάποιος πιο τολμηρός πολίτης ειρωνεύεται την επίσημη πολιτική, είναι εύκολο η κυβέρνηση είτε να τον καταδικάσει για ελιτισμό είτε να ερμηνεύσει τα λόγια του με εχθρικώς εσκεμμένη κυριολεξία.

Ετσι, όταν ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τζόρτζταουν εξέφρασε στο Χ (πρώην twitter) την ελπίδα «το Ιράν να χτυπήσει μια βάση, έτσι ώστε να σταματήσουν όλοι [τις εχθροπραξίες]», αντί να δεχτεί την πιθανή ερμηνεία ότι ο εν λόγω καθηγητής ειρωνευόταν (όπως μάλιστα ισχυρίζεται και ο ίδιος) τον τρόπο που η κυβέρνηση είχε επιτρέψει στους Ιρανούς να χτυπήσουν συμβολικά -δηλαδή χωρίς θύματα- μια αμερικανική βάση, η διοίκηση του πανεπιστημίου, υποκύπτοντας προφανώς στις πιέσεις της κυβέρνησης και των υποστηρικτών της, τον αποκαθήλωσε από τη θέση του προέδρου του Κέντρου Μεσανατολιτικών Ερευνών και τον απειλεί ακόμη και με «τιμωρία». Ετσι μια προφανώς ειρωνική έκφραση μεταμορφώθηκε σε δήλωση προδοσίας – και σε αφορμή επιδεικτικής εκδίκησης η οποία αντανακλά πιστά την πιο χαρακτηριστική διάσταση της πολιτικής του Τραμπ.

Εκτός από τους προαναφερόμενους πολιτισμικούς λόγους, είναι και εντελώς λογικό η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση να μη θέλει να αναγνωρίσει την ειρωνεία ως τέτοια μέσα στη δική της ρητορεία: θα ξεσκέπαζε τις ριζικές αντιφάσεις στις οποίες η κυβέρνηση στηρίζεται για να προωθήσει ανεπαίσθητα, όπως ελπίζει, μια πολιτική ανατροπής της δημοκρατίας. Εν ολίγοις: επικαλείται τη ρητορεία της ισότητας ευκαιριών για όλους τους πολίτες, για να προωθήσει φυλετικές και άλλες διακρίσεις στις οποίες δεν τολμάει -ακόμα- να δώσει ανοιχτή μορφή.

Σκεφτείτε: υιός και (πάνω από μία φορά) σύζυγος μεταναστών, ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι δεν διώχνει «θεμιτούς» μετανάστες, αλλά μόνο όσους έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα. Ηδη οι ειδήσεις τον διαψεύδουν. Περιττό να προσθέσουμε κάτι εδώ, ιδιαίτερα όταν ήδη ο πρόεδρος έχει «συγχωρέσει» τόσους λευκούς και πλούσιους κατάδικους.

Δεύτερο παράδειγμα: o Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, επέβαλε κυρώσεις σε οχτώ Βραζιλιάνους δικαστές προφανώς για τον ρόλο τους στην -ακόμη εν εξελίξει- δίκη του Ζαΐρ Μπολσονάρο, πρώην προέδρου της χώρας και κατηγορούμενου για σχεδιασμό βίαιου πραξικοπήματος. Ο Ρούμπιο δεν περιορίστηκε σε απλές κατηγορίες. Δήλωσε ότι η δίκη «απειλεί την ελευθερία λόγου». Μήπως ειρωνευόταν; (Συγγνώμη, αγαπητέ αναγνώστη, ειρωνευόμουν και εγώ!)

Τρίτο παράδειγμα: ο Τραμπ δηλώνει φίλος και υποστηρικτής των Εβραίων συγχωνεύοντας τη θεμιτή κριτική κατά της σημερινής ισραηλινής πολιτικής με τον αντιεβραϊσμό – μια σύγχυση που επιστρατεύεται κυνικά κατά των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων, προφανώς ακόμη και εκείνων, σαν το Χάρβαρντ, που έχουν αυτοδηλωμένους Εβραίους πρυτάνεις ή άλλους υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους. Δηλώνει ταυτόχρονα να μην κατάλαβε ότι το όνομα Σάιλοκ, που επικαλέστηκε, λειτουργεί ως στερεότυπο του ανελέητου Εβραίου τοκογλύφου. Η δήλωση του Τραμπ εξυπηρετεί και ακόμη έναν σκοπό: η δήθεν άγνοιά του για τον Σέξπιρ είναι και έκφραση αντιελιτισμού. Κάπου στη ρητορεία του ανακατεύονται όλοι οι εχθροί του. Ιδιαίτερα, βεβαίως, εκείνοι που ειρωνεύονται. Είναι οι εχθροί του λαού, του Φολκ στο λεξιλόγιο του ναζισμού.

Τέταρτο παράδειγμα ο διαμελισμός προγραμμάτων για την προστασία «διαφορετικότητας, ισότητας και ένταξης» (DEI, ήτοι Diversity, Equality, Inclusion), που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση των δικαιωμάτων και των ευκαιριών για τις φυλετικές μειονότητες. Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι ένας έξυπνος Αφροαμερικανός, λόγου χάριν, δεν χρειάζεται το τεχνητό μέσο ενός ειδικού προγράμματος για να μπει σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια. Η εξυπνάδα του θα ’πρεπε, αφήνει να εννοηθεί, να φτάνει. Αλλά αυτή η λογική παραβλέπει ένα βασικό στοιχείο. Το παιδί που δεν είχε την ευκαιρία να σπουδάσει σε ένα καλό λύκειο, γιατί δεν υπήρχε τέτοιο σχολείο στην παραμελημένη γειτονιά του, με ποιον τρόπο θα έχει την ευκαιρία να ακονίσει την εξυπνάδα του σε ένα έστω και χαμηλής στάθμης πανεπιστήμιο; Η αμερικανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αναδομεί την ισότητα ευκαιρίας που είναι το προνόμιο του κάθε πολίτη. Ξεχνάει προφανώς ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση στην απαιτούμενη εκπαιδευτική προετοιμασία γιατί ζει σε κοινότητες που ήδη, λόγω φυλετικών και άλλων διακρίσεων, έχουν αποκλειστεί από την... ισότητα ευκαιρίας! Μήπως πρόκειται για ίσα δικαιώματα αποτυχίας; (Ουφ! Πάλι ειρωνεύτηκα! Συγγνώμη...)

Ποιος λοιπόν μπορεί να πει ότι η ειρωνεία δεν παίζει κανέναν ρόλο στις ΗΠΑ; Μόνο που η χρήση της έπεσε στα χέρια επικίνδυνων τυχοδιωχτών, που δεν διστάζουν να επικαλούνται τις λεγόμενες δυτικές αξίες για να τις χρησιμοποιήσουν ως όπλα κατά των δικών τους φιλοσοφικών και ηθικών υποβάθρων. Οντως πρόκειται για ειρωνεία. Κάποτε η ειρωνεία ήταν ένα ωραίο εργαλείο για την ανακάλυψη της αλήθειας. Αυτή η κυβέρνηση τη μετατρέπει σε κάτι αντίθετο. Δεν πρόκειται για κατάχρηση εξουσίας;

 

*Ομότιμος καθηγητής των Κοινωνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ. Το παρόν άρθρο γράφτηκε ειδικά για την «Εφ.Συν.»

 https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/482414_eironeia-kai-politiki#goog_rewarded

Ο κορωνοϊός δίνει στους Ισραηλινούς μία πρόγευση της ζωής των Παλαιστινίων

Οι Ισραηλινοί ζουν περιορισμένοι λόγω κορωνοϊού.

'Οπως παντού τώρα στον πλανήτη, ο περιορισμός τους είναι ταυτόχρονα φυσικός και ψυχολογικός.

   Η ατμόσφαιρα έχει βαρύνει από την δυσφορία και την ανησυχία απέναντι στην πανδημία και, πάνω απ' όλα, από το φόβο του άγνωστου. Οι φυσικές όψεις είναι γνωστές σε όλο τον κόσμο: περιορισμένες έξοδοι και προσωρινές ελλείψεις στα σούπερ μάρκετ. Τα μεγάλα αεροδρόμια είναι σχεδόν ερημικά, οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις σχεδόν μηδενικές.

  Οι κοινωνικές, καλλιτεχνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές συγκεντρώσεις ακυρώνονται. Τα ποσοστά ανεργίας εκτοξεύονται. Ο στρατός είναι έτοιμος να αναλάβει ξενοδοχεία που έχουν μετατραπεί σε νοσοκομεία για τα λιγότερο σοβαρά μολυσμένα άτομα. Και σύντομα, ίσως, θα υπάρξει ένας πλήρης περιορισμός, με στρατιωτικές και αστυνομικές περιπολίες στους δρόμους.

Μιλούν ήδη για επαπειλούμενη αναρχία. Για δυστοπία.  

 Περιορισμός υπό κατοχή

 Όλα αυτά θα έπρεπε να θυμίσουν κάτι στους Ισραηλινούς. Αλλά όχι. Είναι πολύ απασχολημένοι με το να ανησυχούν για την επιβίωσή τους, κάτι που είναι κατανοητό και πολύ φυσιολογικό. Ωστόσο, είναι δύσκολο να αγνοηθεί το γεγονός ότι οι σοβαρές, αν όχι ακραίες, πραγματικότητες της ζωής στο Ισραήλ τις τελευταίες μέρες μοιάζουν με την κανονική καθημερινή ζωή μέσα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη εδώ και δεκαετίες.

  Αυτό που κρίνεται ως δυστοπικό από τους Ισραηλινούς φαίνεται σχεδόν σαν ουτοπία στα μάτια των Παλαιστινίων. Ο προσωρινός περιορισμός - μαζί με τις στερήσεις που επιβάλλονται στους Ισραηλινούς - θα φαινόταν σχεδόν σαν όνειρο για τους Παλαιστινίους, των οποίων η κατάσταση στη Γάζα, και μερικές φορές και στη Δυτική Όχθη, είναι πολύ χειρότερη εδώ και πολύ καιρό.

 Είναι ο καιρός της επιστροφής του κάρμα, το πεπρωμένο γελάει, η πικρή ειρωνία περισσεύει. 'Ενας υπουργός της Ιστορίας χασκογελάει κάπου μπροστά στη νέα πραγματικότητα που έχει επιβληθεί στους Ισραηλινούς.

  Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Ισραηλινοί γεύονται αυτό που σερβίρουν στους Παλαιστινίους εδώ και μερικές γενιές. Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Ισραηλινοί βιώνουν τον περιορισμό και τις ελλείψεις με έναν τρόπο πρωτόγνωρο γι' αυτούς.

  Και όμως, η πολιορκία που υφίστανται οι Ισραηλινοί μοιάζει πολύ με πολυτέλεια για κάθε παιδί της Παλαιστίνης που γεννιέται στην πολύ σκληρότερη πραγματικότητα που είναι και η μοίρα του.

  Οι Ισραηλινοί δεν έχουν πάρει παρά μια μικρή μόνο γεύση από τους περιορισμούς που επιβάλλουν στους Παλαιστινίους. Τους προσφέρεται η ευκαιρία να ανακαλύψουν κάποιες πλευρές της παλαιστινιακής ζωής, αν και μέσα σε καλύτερες συνθήκες.

   Θα αλλάξει αυτό ποτέ την άποψή τους; Θα γίνουν πιο ευαίσθητοι και πιο συμπονετικοί απέναντι στην παλαιστηνιακή δυστυχία μετά την πανδημία; Πολύ αμφιβάλλω.

 Η καθημερινή ρουτίνα

 Σημείο πρώτο, ο ίδιος ο περιορισμός. Οι διεθνείς πύλες του Ισραήλ, όπως και στις περισσότερες άλλες χώρες σήμερα, είναι ουσιαστικά κλειστές και καλά σφραγισμένες. Σχεδόν καμία πτήση δεν προσγειώνεται ούτε κι απογειώνεται: εδώ βασιλεύει, προσωρινά, η κλειστοφοβία.

  Αλλά η Γάζα ζει έτσι εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Στη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου, στο κλουβί της Γάζας, οι άνθρωποι δεν μπορούν παρά να γελάνε με την βραχυπρόθεσμη απόγνωση των Ισραηλινών.

 Υπάρχουν νέοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα που δεν έχουν δει ποτέ επιβατικό αεροπλάνο, ούτε καν να πετά πάνω από τα κεφάλια τους. Υπάρχουν ενήλικοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα που δεν έχουν βάλει ποτέ το πόδι τους σε τερματικό σταθμό αεροδρομίου και δεν έχουν ποτέ ονειρευτεί να πάνε στο εξωτερικό για διακοπές, για σπουδές ή για επιχειρήσεις.

 Για τους Ισραηλινούς, μοιάζει αφόρητο να στερούντα την εισόδο και την έξοδο μέσω του αεροδρομίου Ben-Gurion, ακόμη και για μερικές εβδομάδες. Οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, ακόμα και πολλοί κάτοικοι της Δυτικής Όχθης, αγνοούν εντελώς τι είναι η ζωή με ένα αεροδρόμιο.

  Οι πόρτες των ισραηλινών σπιτιών θα κλείσουν κι αυτές τώρα. Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν υπάρχει ακόμα πλήρης περιορισμός, αλλά θα μπορούσαμε να το περιμένουμε από τη μια μέρα στην άλλη.

  Σε μισή ώρα απόστασης με το αυτοκίνητο από το Τελ Αβίβ, οι απαγορεύσεις της κυκλοφορίας είναι καθημερινές και μερικές φορές διαρκούν και αρκετούς μήνες.

  Η απαγόρευση της κυκλοφορίας μπορεί να επιβληθεί αυθαίρετα ανά πάσα στιγμή από έναν αξιωματικό του στρατού. Αυτές οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας επιβάλλονται σε σπίτια που συνήθως έχουν πολλά παιδιά και πολύ λίγα υπνοδωμάτια. Με πολλά τεθωρακισμένα απέξω, που προκαλούν πολύ περισσότερο μίσος μέσα. Κι όταν δεν υπάρχει απαγόρευση της κυκλοφορίας στα παλαιστινιακά εδάφη, ισχύει ο αποκλεισμός: μία πολιορκία.

 'Ενα σκοτεινό σενάριο

  Η Δυτική Όχθη αποκλεισμένη από το Ισραήλ, διάφορες περιοχές της Δυτικής Όχθης αποκλεισμένες μεταξύ τους, η μία πόλη χωρισμένη από την άλλη, το ένα χωριό χωρισμένο από το άλλο. Με συγκυριακά σημεία ελέγχου και σταθερά σημεία ελέγχου. Και δεν μιλάμε καν για τη Γάζα, η οποία βρίσκεται υπό συνεχή πολιορκία.

Ο μερικός περιορισμός στο Ισραήλ μοιάζει σχεδόν με τα όνειρα ελεύθερης ζωής των Παλαιστινίων: μπορείς να βγεις έξω, να πάς στο πάρκο ή να περπατήσεις κοντά στη θάλασσα. Τα περισσότερα παιδιά στη Δυτική Όχθη δεν έχουν δει ποτέ τη θάλασσα, η οποία απέχει μόνο μία ώρα περίπου με το αυτοκίνητο.

  Σε λίγο, θα αρχίσουμε ίσως να βλέπουμε ένστολους αστυνομικούς και στρατιώτες να περιπολούν στους δρόμους του Ισραήλ, τοποθετώντας check-points και ελέγχοντας τις ταυτότητες των ανθρώπων. Check-points! Μην κάνετε τους Παλαιστίνιους να γελάνε· δεν έχουν ιδέα πως είναι η ζωή χωρίς αυτές τις περιπολίες και τα σημεία ελέγχου.

   Κάθε μέρα, παντού. Στο Ισραήλ, ωστόσο, οι στολές φέρονται πιο ευγενικά στους κατοίκους, σε αντίθεση με τη συνηθισμένη βίαιη συμπεριφορά απέναντι στον πληθυσμό των κατεχόμενων, αλλά οι Ισραηλινοί θα δυσκολευτούν να το υπομείνουν, ακόμη και προσωρινά.

  Είναι σαφέστατα πολύ πιο εύκολο όταν ο στρατιώτης είναι ένας από εσάς, μιλάει τη δική σας γλώσσα, στη δική σας χώρα. Είναι πολύ πιο δύσκολο και εξοργηστικό όταν πρόκειται για έναν ξένο κατακτητή. Οι περιπολίες στους δρόμους του Τελ Αβίβ θα είναι σαν ένα πικνίκ σε σύγκριση με εκείνες της Τζενίν στη Δυτική Όχθη.

   Και σύντομα, η οικονομική ζωή στην ισραηλινή πλευρά του διαχωριστικού τείχους θα αρχίσει να μοιάζει και με τον τρόπο που οι άνθρωποι ζουν στην άλλη πλευρά. Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, μισό εκατομμύριο Ισραηλινοί, περίπου το 17%, είναι ήδη άνεργοι. Και ο αριθμός αυτός αυξάνεται σημαντικά μέρα με τη μέρα.

   Στη Γάζα, η διψήφια ανεργία είναι πραγματικότητα εδώ και δεκαετίες. Η Gisha, μία ισραηλινή ΜΚΟ που αγωνίζεται για την ελεύθερη κυκλοφορία, ανέφερε πρόσφατα ένα ποσοστό ανεργίας της τάξης του 46,7% στη Γάζα τον περασμένο Σεπτέμβρη.

   'Οσον αφορά τους νέους της Γάζας, ο αριθμός αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος. Οι άνεργοι Ισραηλινοί έχουν σήμερα χάσει προσωρινά τη δουλειά τους ή έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους και οι περισσότεροι θα λάβουν ένα επίδομα ανεργίας από το κράτος.   Στα κατεχόμενα εδάφη, δεν έχουν ακούσει ποτέ για επιδόματα ανεργίας. Η ανεργία μέσα στη ρουτίνα της κατοχής. Έτσι γίνεται εδώ και δεκαετίες.

 Εισβολή στην ιδιωτική ζωή

  Αυτή την ώρα, την κατακραυγή των Ισραηλινών έχει προκαλέσει μία διάταξη σύμφωνα με την οποία η Shin Bet, η ισραηλινή υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας, δικαιούται να χρησιμοποιήσει "ψηφιακά μέσα" για να παρακολουθήσει τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό και όποιον τους έχει πλησιάσει. Μία προσωρινή απόφαση, αρχικά για επτά ημέρες, με πιθανές παρατάσεις.

  Μην κάνετε τους Παλαιστινίους να γελάνε. Η κατασκοπεία είναι η πιο "ανθρώπινη" πτυχή του τρόπου με τον οποίο η Shin Bet μεταχειρίζεται τους Παλαιστινίους. Πολύ καλά, αφήστε τους να ακούν· θα αρκούσε απλά να τους κάνετε να σταματούν να βασανίζουν, να εκβιάζουν και να κακοποιούν τον κόσμο.

   Στα κατεχόμενα εδάφη, η Shin Bet γνωρίζει κάθε στιγμή τα πάντα, παντού, με ελάχιστη νομική εποπτεία ή κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η έντονη κριτική στο Ισραήλ για την εισβολή στην ιδιωτική ζωή πρέπει να φαίνεται αρκετά διασκεδαστική στους Παλαιστινίους. Όπως και οι φωτογραφίες ισραηλινών στρατιωτών που διοικούν ξενοδοχεία, μετατρέποντάς τα σε νοσοκομεία έκτακτης ανάγκης. Πόσα ξενοδοχεία που ανήκαν σε Παλαιστινίους δεν κατέσχεσε βίαια ο Ισραηλινός στρατός στο πέρασμα του χρόνου για να τα μετατρέψει σε στρατιωτικά αρχηγεία;

  Δυστοπία-19

   Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τις διαφορές. Ακόμη και στο φόρτε μιας πανδημίας κορωναϊού, οι Ισραηλινοί δεν θα ταπεινωθούν ούτε θα ξυλοκοπηθούν μπροστά στα παιδιά τους ή τους γονείς τους.

  Κανένας ξένος στρατιώτης δεν θα εισβάλει στο σπίτι τους στη μέση της νύχτας, τη μία νύχτα μετά την άλλη, χωρίς βάσιμο λόγο. Κανείς δεν θα τους αρπάξει από τα κρεβάτια τους για να τους πάρει μακριά. Κανείς δεν θα τους συλλάβει χωρίς δίκη. Κανείς δεν θα ανακρίνει ούτε θα φυλακίσει τα παιδιά τους κατά παράβαση των διεθνών συμβάσεων τις οποίες έχει υπογράψει το Ισραήλ.

  Ακόμα και στη χειρότερη δυστοπία που συνδέεται με τον κορωνοϊό στο Ισραήλ, κανένα σενάριο δεν θα προβάλλει τους ελεύθερους σκοπευτές που ανταγωνίζονται ποιός θα πετύχει στα γόνατα εκατοντάδες διαδηλωτές, όπως το κάνουν εδώ και μήνες στα σύνορα της Γάζας.

  Τα σπίτια των Ισραηλινών δεν θα δεχτούν βόμβες και τα χωράφια τους δεν θα ψεκαστούν με δηλητήριο, όπως συμβαίνει στη Γάζα. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για μία προσωρινή απαγόρευση κυκλοφορίας υπό λογικές συνθήκες και με ένα σαφή και κατανοητό στόχο.

  Λίγο ή πολύ, το είδος των πραγμάτων που ονειρεύονται οι Παλαιστίνιοι όταν οραματίζονται μία ζωή κατά τι καλύτερη.

Gideon Levy

 Ο Gideon Levy είναι χρονικογράφος στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz και μέλος της συντακτικής της επιτροπής. Βραβεύτηκε το 2008 με το Euro-Med Journalist Prize· το 2001 με το the Leipzig Freedom Prize· το 1997 με το Israeli Journalists' Union Prize· και το 1996  με το The Association of Human Rights in Israel Award. Το νέο του βιβλίο, The Punishment of Gaza, μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Verso.

  Μτφ. Σ.Σ. (από την γαλλική μετάφραση του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο σάιτ Middle East Eye) 

https://www.lifo.gr/articles/almanac/276570/o-koronoios-dinei-stoys-israilinoys-mia-progeysi-tis-zois-ton-palaistinion

Αρκετά γέλια

Με γεμάτα χέρια και συγκινημένος έφυγε από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ο Νίκος Δένδιας. Στις τελετές παράδοσης- παραλαβής είθισται ο απερχόμενος υπουργός να παίρνει κάποια δώρα από τους συνεργάτες του, αλλά εκείνα που δόθηκαν στον κ. Δένδια ξεπέρασαν τα συνηθισμένα.

Αίσθηση προκάλεσε το δώρο που έκανε στον απερχόμενο υπουργό η προϊσταμένη της υπηρεσίας ασύλου. Ήταν ένα δελτίο αιτούντος ασύλου, με τα στοιχεία αλλά και τη φωτογραφία του κ. Δένδια, προκαλώντας αρκετά γέλια στην αίθουσα όταν του το παρέδωσε.

Πριν μετακομίσει στο υπουργείο Ανάπτυξης, ο κ. Δένδιας στράφηκε στους ανώτατους αξιωματικούς της αστυνομίας και τους είπε «Γλιτώσατε από εμένα. Ο Βασίλης είναι καλό παιδί και δεν θα σας πρήζει όπως εγώ κάθε ημέρα».

Ο απερχόμενος υπουργός δεν έκρυψε τη συγκίνησή του, καθώς κάποια στιγμή δάκρυσε ενώ αναφερόμενος στην παρουσία του σε αυτό το πόστο. Ενώ όταν ο Βασίλης Κικίλιας πήρε το λόγο έβαλε στις προτεραιότητές του την πάταξη της εγκληματικότητας, της λαθρομετανάστευσης και της τρομοκρατίας, ενώ δεσμεύθηκε ότι δεν θα υπάρχουν γειτονιές γκέτο.

http://www.iefimerida.gr/       http://old-boy.blogspot.gr/2014/06/blog-post_11.html

Δεν χρειάζεται να ειρωνευτείς το παραπάνω κείμενο. Έτσι κι αλλιώς πιθανόν αποδίδει αρκετά πιστά το τι έγινε στην τελετή παράδοσης – παραλαβής του υπουργείου κυρίαρχης τάξης. Είναι και αυτές οι ρημάδες οι φωτογραφίες… Ήταν μια ωραία ατμόσφαιρα… στην τελετή παράδοσης – παραλαβής και νομίζω ότι οι περισσότεροι δεν αναγκάστηκαν να γελάσουν αλλά γέλασαν από την καρδιά τους με το ξεκαρδιστικό αστείο της προϊσταμένης της υπηρεσίας ασύλου. Πάντως ο Βασίλης, που γέλασε κι αυτός, είναι καλό παιδί.  Καληνύχτα μας και καλή μας Τύχη.

             

Επιμαρμάρωση

Οι θατσερικές πολιτικές, τις οποίες οι περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες είχαν την εξυπνάδα να αποφύγουν, εφαρμόστηκαν σε ιλιγγιώδη κλίμακα στην ανατολική Ευρώπη. Οι ιδιωτικοποιήσεις σάρωσαν όλη την περιοχή, κάτω από τη διεύθυνση ενός ολόκληρου στρατού από δυτικούς οικονομολόγους, συμβούλους, λογιστές και δικηγόρους. Το 80% σχεδόν της τσέχικης οικονομίας και το 40%-60% εκείνης των άλλων χωρών βρέθηκε σε ιδιωτικά χέρια μέσα σε πέντε χρόνια. Ήταν μια πρωτοφανούς κλίμακας μεταβίβαση πόρων – και στο εσωτερικό των χωρών και από τα κράτη προς τους ξένους επενδυτές. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί το κομμουνιστικό σύστημα πρόνοιας, χωρίς να μπει κάτι άλλο στη θέση του. Το πολύ- πολύ οι δυτικές τράπεζες προσέφεραν εκείνο το είδος βραχυπρόθεσμης χρηματιστικής βοήθειας για την εξασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας που είχε δοθεί στα κομμουνιστικά καθεστώτα στη δεκαετία του 1980. Όπως είχε ξανασυμβεί στο παρελθόν στη δεκαετία του 1920, οι δυτικές κυβερνήσεις προτίμησαν να κρατήσουν αποστάσεις από την περιοχή, αφήνοντας την παροχή επενδυτικών κεφαλαίων στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό απλούστατα δεν αρκούσε. Από το 1990 ως το 1993 οι ξένες  επενδύσεις σε ολόκληρο το πρώην σοβιετικό μπλοκ έφτασαν τα 12.500.000.000 δολάρια, όταν μονάχα η Σιγκαπούρη προσέλκυσε σχεδόν το μισό από αυτό το ποσό μέσα σε ένα χρόνο. Αντιμέτωποι με την νομική αβεβαιότητα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος- το γερμανικό ομοσπονδιακό γραφείο αποκατάστασης είχε από μόνο του περισσότερες από 1.000.000 αιτήσεις να εξετάσει το 1993-, οι ξένοι επενδυτές κράτησαν στάση αναμονής. Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα ανασυγκρότησης και ανάπτυξης- αντάξια κληρονόμος του αποτυχημένου δημιουργήματος του Λόυντ  Τζώρτζ μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο- ξόδεψε το μεγαλύτερο ποσό των αρχικών της κεφαλαίων όχι στην ανατολική Ευρώπη αλλά στην επιμαρμάρωση  των μεγαλοπρεπών κεντρικών γραφείων της στο Λονδίνο.

Το αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια πτώση κατά 20-40% της βιομηχανικής παραγωγής και έντονη αύξηση της ανεργίας, που το μόνο που την αντιστάθμιζε ήταν η αύξηση της εκροής εργατών προς άλλες χώρες. Έτσι, οι νέες δημοκρατίες χρειάστηκε να αναμετρηθούν με το παγκόσμιο ανταγωνισμό, πράγμα που οι προκάτοχοι τους είχαν αναβάλει. Ολόκληρες πόλεις και βιομηχανίες κατέρρευσαν, τα νοίκια, μένοντας ανεξέλεγκτα τινάχτηκαν στα ύψη, και οι εισοδηματικές διαφορές ξαφνικά διευρύνθηκαν, καθώς μια νέα τάξη καπιταλιστών επεδείκνυε τον πλούτο της σε κοινωνίες οι οποίες είχαν πάρει πολύ σοβαρά την εξισωτική ρητορική του κομμουνισμού. << Τώρα πια δεν υπάρχει δίκτυο ασφαλείας>> παραπονιόταν ένας Ούγγρος εργάτης. << Τουλάχιστον τότε υπήρχε. Γίνονται φοβερές απολύσεις. Αν δεν πληρώσεις σου κόβουν το ρεύμα >>. Τελικά το παλιό σύστημα είχε τα κακά του αλλά και τα καλά του, και οι άνθρωποι τα είχαν συνηθίσει και τα δύο. Ο νέος καπιταλισμός ήταν πιο ασταθής, δημιουργούσε νέου τύπου μαφιόζους, εξέτρεφε το έγκλημα και κατέστρεφε τις οικονομίες του κοσμάκη μέσα από εταιρείες τύπου <<πυραμίδας>> που λόγω απειρίας αυτός της περνούσε για κανονικές τράπεζες. Η ηθική οικονομία του κομμουνισμού είχε χρεωκοπήσει, αλλά τίποτα δεν την έχει  αντικαταστήσει ακόμα, εκτός από έναν νέο ατομικισμό και ένα αίσθημα καχυποψίας.

Ο Mark Mazower με αγγλικό φλέγμα και λεπτή ειρωνεία  επισημαίνει ήδη από το 1998 εν εξελίξει τεκτονικές αλλαγές στην ανατολική Ευρώπη που έχουν γίνει (;;;) κατανοητές από πολύ περισσότερους ανθρώπους στις μέρες μας. Κοντά στην αυγή τότε του millennium ο Eric Hobsabawm που πέρα από εμβληματικός ιστορικός διέσχισε πολλές πλευρές του 20^ου αιώνα ως αυτόπτης μάρτυρας εντυπωσιάζεται, ελπίζω όχι μόνο από  επιστημονική αβρότητα, από τη Σκοτεινή Ήπειρο του Mark Mazower (από το βιβλίο αυτό είναι το παρατιθέμενο άνωθεν απόσπασμα) και δηλώνει πως όποιος φαντάζεται ακόμη την ιστορία της Ευρώπης σαν το θρίαμβο του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας θα πρέπει να διαβάσει αυτή τη ζοφερή επισκόπηση της Ευρώπης του εικοστού αιώνα ως λίκνου της βαρβαρότητας.              

http://www.skai.gr/news/finance/article/212186/stin-athina-i-europaiki-trapeza-anasugrotisis-kai-anaptuxis/

http://en.numista.com/catalogue/pieces49124.html