Σε συναγερμό Fed και ΕΚΤ για το ιαπωνικό "τσουνάμι" που απειλεί ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες

Του Γ. Αγγέλη

Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη η Κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η γνωστή Fed, αποφάσισε ξαφνικά ότι πρέπει να τροφοδοτήσει το τραπεζικό σύστημα με επιπλέον ρευστότητα (δηλαδή να τυπώσει "χρήμα”) σε ποσότητες που ήδη έχουν ξεπεράσει τα 260 δισ. δολ. 

Η κίνηση αυτή ξάφνιασε, αλλά επειδή οδήγησε σε έναν νέο κύκλο ανόδου τιμών στο χρηματιστήριο όλοι άρχισαν να κοιτάζουν... αλλού. 

Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δρομολόγησε ένα νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με απόφαση Μάριο Ντράγκι στις 12 Σεπτέμβρη, παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις που συνάντησε αυτή η απόφαση ενόψει και της αντικατάστασής του από την Λαγκάρντ. Τελικά το νέο QE δρομολογήθηκε και έσπευσε να ξοδέψει ό,τι διαθέσιμο είχε (για τον μήνα Νοέμβριο) για την αγορά εταιρικών ομολόγων μέσα στην πρώτη εβδομάδα λειτουργίας του. 

Fed και ΕΚΤ άρχισαν για πρώτη φορά σε τόσο συντονισμένο χρόνο, να "τυπώνουν χρήμα” και να το ρίχνουν στην διατραπεζική αγορά σε ΗΠΑ και Ευρώπη παρά τη διαπιστωμένη ύπαρξη πλεονάζουσας ρευστότητας. Και το έκαναν σαν να μην υπάρχει... αύριο. 

Τι είχε συμβεί; Καμία μέχρι στιγμής επαρκής εξήγηση δεν έχει δοθεί από τις κεντρικές τράπεζες πέρα από καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις ότι όλα είναι υπό έλεγχο... 

Είναι; Να σημειωθεί ότι τα σημάδια προειδοποίησης για το 2008 και την κατάρρευση της Lehman Brothers ήταν και τότε το "πάγωμα” της διατραπεζικής αγοράς. Δηλαδή της άρνησης των τραπεζών να δανείσουν η μία την άλλη, καθώς είχε καταρρεύσει η "εμπιστοσύνη” στο σύστημα και μαζί του κάθε "πίστη”. Σ΄αυτές τις περιπτώσεις ο μόνος που απομένει είναι αυτός που μπορεί να "δημιουργήσει” χρήμα από το πουθενά ήτοι οι κεντρικές τράπεζες. 

Κάποια στοιχεία που έχουν διαρρεύσει δείχνουν ότι το "πρόβλημα” αυτή την φορά ίσως έρχεται από... την Ιαπωνία. 

Εκεί τα χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια εδώ και δεκαετίες, έχουν υποχρεώσει κάποιες τράπεζες να αναζητήσουν "κέρδη” στο εξωτερικό και σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου με ψηλότερες αποδόσεις αλλά και κίνδυνο. 

Η μεγαλύτερη συνεταιριστική τράπεζα (αγροτών και ψαράδων), η Νοριντσούκιν Μπανκ έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια στον μεγαλύτερο επενδυτή τιτλοποιημένου χρέους, κάτι σαν τους τίτλους (ομόλογα) που θα πουλάνε τα funds το 2020 με εγγύηση τα "κόκκινα δάνεια”, που αγοράζουν "μπίρ παρά” από τις ελληνικές τράπεζες... Η επιλογή των επενδύσεων αυτών έχει προκύψει από την αδυναμία της να βρει σημαντικές αποδόσεις σε άλλους τίτλους καθώς στο εσωτερικό της Ιαπωνίας οι αποδόσεις είναι εδώ και δεκαετίες μηδενικές έως και αρνητικές... 

H τράπεζα αυτή δανείζεται στο εξωτερικό δολάρια με γεν, μέσω ενός σύνθετου μηχανισμού, για να κάνει τις αγορές των τίτλων αυτών στο εξωτερικό. Και οι τράπεζες που την... εξυπηρετούν είναι κυρίως γαλλικές και κατά δεύτερο λόγο γερμανικές και αμερικάνικες. 

Όμως λόγω του τέλους του τριμήνου και του έτους οι τράπεζες ζήτησαν πίσω – ήταν προγραμματισμένο – τα "δολάρια”, η Νοριντσούκιν Μπανκ, δεν είχε να τα δώσει γιατί είχε πέσει έξω στους στόχους της λόγω της οικονομικής συγκυρίας και ο "σεισμός” εκατοντάδων δισ. δολ ήταν προ των θυρών. 

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής "διαρροές” ο κίνδυνος μιας μεγαλύτερης κατάρρευσης εκείνης της Lehman Brothers του 2008, καθώς θα οδηγούσε σε ένα διεθνές τραπεζικό ντόμινο, προς το παρόν αποφεύχθηκε με την παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών που προσπαθούν να κλείσουν τις τρύπες με περίπου μισό τρισ. δολ σε λιγότερο από ένα μήνα λειτουργίας των QE... 

Όμως ένα άλλο "όνομα” σε κρίση κάνει την εμφάνισή του τα τελευταία 24ωρα με λίγο διαφορετική ιστορία, η SoftBank. Γιαπωνέζικη κι αυτή και βασικός μέτοχος της Uber και της WeWork που πρόσφατα κατέρρευσαν στα χρηματιστήρια και οδήγησαν την Soft Bank σε μία αναγκαστική διάσωση των βασικών της επενδύσεων στις ΗΠΑ, γεγονός που οδήγησε σε κατάρρευση των επενδυτικό της βραχίωνα με την αποχώρηση των βασικών του επενδυτών (κρατικό Fund της Σ. Αραβίας). 

Κάποιοι αναλυτές έχουν προσθέσει και μία ακόμα – ίσως περισσότερο συστημική και έτσι σοβαρότερη αιτία – στο παζλ των εξηγήσεων που επιχειρείται να δοθούν στην απρόσμενα συντονισμένη παρέμβαση των δύο κεντρικών τραπεζών. Αφορά την "δυσκολία” να καλυφθεί έγκαιρα το σταθερά αυξανόμενο έλλειμμα στο αμερικάνικο ομοσπονδιακό έλλειμμα... 

Ό,τι όμως και να έχει συμβεί φαίνεται να είναι τόσο σοβαρό που να χρειάζεται την από κοινού κινητοποίηση δυνάμεων των δύο μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών. Και το ερώτημα είναι για πόσο αυτό θα μπορεί να λειτουργεί σαν ανάχωμα ενός νέου "ατυχήματος” τύπου 2008...         
 

https://www.capital.gr/diethni/3396290/se-sunagermo-fed-kai-ekt-gia-to-iaponiko-tsounami-pou-apeilei-europaikes-kai-amerikanikes-trapezes

Η Ανορθόδοξη Οικονομία: Όταν η αυτοκρατορία της «βλακείας» ξεπερνάει αυτή του χρήματος

Των Καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη,
Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Διδάκτορας, ΑΠΘ, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών της Ισπανίας, Distinguished Research Professor, Audencia Business School, France

Μαριάννας Εσκαντάρ, MBA
Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering του Πολυτεχνείου Κρήτης

La Deconnomie, Jacques Genereux, Editions du Seuil, 2018, Quand l’empire de la betise surpasse celui de l’argent

Ο συγγραφέας ξεκινάει κάπως δυναμικά την ανάλυσή  του: “ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι μια πρόκληση. Πώς να χαρακτηρίσεις ένα μάνατζμεντ που “σκοτώνει” τους ανθρώπους, μια οικονομική επιστήμη που είναι τελείως λάθος, μια βιομηχανία που δηλητηριάζει τον αέρα, τις πολιτικές αντί-κρίση που επιδεινώνουν τις κρίσεις;”;

Βεβαίως, η εξουσία του κεφαλαίου διατηρεί αυτές τις “τρέλες”, αλλά δεν τα εξηγεί όλα. Βασιλεύει η “ηλιθιότητα”. Ο κύριος στόχος αυτού του βιβλίου είναι: η διάγνωση, η εξήγηση και η καταπολέμηση αυτής της τεράστιας κατάρρευσης του χρέους. Είναι ένα εγχειρίδιο εκπαίδευσης των πολιτών, ένα εργαλείο να μάθουμε την οικονομία διαφορετικά.

Ο συγγραφέας προσπαθεί μέσα από εννέα κεφάλαια να εξηγήσει τον όρο “deconnomie”[1] ως ακολουθεί.

1. Ορισμός
2. Η ανορθόδοξη οικονομία (ΑΟ) της αγοράς
3. Η ΑΟ των μετοχών
4. Από την αυτοκρατορία του χρήματος στην αυτοκρατορία της “ανοησίας”
5. Η γέννηση της πολιτικής ΑΟ
6. Η αποθέωση της πολιτικής ΑΟ
7. Η Ευρωπαϊκή ΑΟ
8. Η θεωρία της ΑΟ
9. Κατανόηση της “ανοησίας” των ευφυών ανθρώπων

Λόγω του μεγάλου όγκου του βιβλίου η ανάλυση θα χωρισθεί σε τρία μέση, ανά τρία κεφάλαια.

Ορισμός, ΑΟ της αγοράς και των μετοχών

“Μας διοικούν τυφλοί. Τυφλού πριν την κρίση: Δεν την είδαν να έρχεται, ενώ ήταν αναπόφευκτη. Τυφλοί κατά τη διάρκεια της κρίσης: την επιδείνωσαν αντί να την καταπολεμήσουν. Τυφλοί μετά, διατηρούν τις συνθήκες μιας προσεχούς χρηματοοικονομικής κρίσης, χωρίς αμφιβολία πιο δραματικής ακόμη από την προηγούμενη”.

Επιπλέον, δεν είναι αρκετό να χαρακτηρίσουμε ολικά το σύστημα μας. Πράγματι, υπάρχουν διάφορες μορφές του καπιταλισμού (εμπορικός, οικογενειακός, κρατικός, διοικητικός). Η μορφή που επιβάλλει την κυριαρχία της μέσα στις παλιές βιομηχανικές χώρες από το 1980 και μετά, λέγεται “χρηματοοικονομικός καπιταλισμός” ή “καπιταλισμός των μετόχων”. Πρόκειται για ένα σύστημα μέσα στο οποίο η κατάργηση των εθνικών οικονομικών συνόρων και η απορρύθμιση της χρηματοοικονομικής προσφέρουν στους μετόχους τη δύναμη να απαιτήσουν ένα ποσοστό απόδοσης (κόστος κεφαλαίου για την επιχείρηση) μη βιώσιμο τόσο για την οικονομία, τους εργαζόμενους και τη δημοκρατία.

Μέσα σε σχεδόν όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου, οι φοιτητές διδάσκονται ότι η οικονομική επιστήμη μελετά τον τρόπο που τα άτομα χρησιμοποιούν τους περιορισμένους πόρους για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Διδάσκονται την ορθολογική συμπεριφορά, δηλαδή την αποτελεσματική χρήση των περιορισμένων πόρων, τη δίκαιη κατανομή των αποκτηθέντων αποτελεσμάτων της παραγωγής και, για το τέλος, η αυτόματη σταθεροποίηση της οικονομίας στην περίπτωση ενός καταστροφικού σοκ.

Η ΑΟ της αγοράς εκφράζεται με ένα μοντέλο που εγκαθιστά τις μαγικές αρετές της και είναι καθαρά αφηρημένο. Δεν αναζητεί να κατανοήσει τον κόσμο όπως είναι, αλλά να περιγράψει αυτόν όπως θα έπρεπε να είναι για να “συμμορφωθεί” με το ιδεώδες προσδιορισμένο από τη θεωρία. Ένα τέτοιο μοντέλο δεν προέρχεται προφανώς από μια οικονομική επιστήμη, αλλά μάλλον από μια ιδεολογία της αγοράς, και από μια “θρησκεία” της αγοράς.

Καπιταλισμός, Επιχείρηση

“Ένα σύστημα κυριαρχούμενο και σχεδιασμένο για το συμφέρον των καπιταλιστών με στόχο τη συσσώρευση πάντα του κεφαλαίου.” Η εξουσία του κεφαλαίου που είναι συνυφασμένη με τον καπιταλισμό θεωρείται συχνά όμοια με την ιδιωτική ιδιοκτησία της επιχείρησης. Για να έχει έννοια ο όρος αυτός, πρέπει να γνωστοποιηθεί επίσημα η ιδέα ότι ο τελικός στόχος και η μηχανή του συστήματος αυτού είναι η συσσώρευση του κεφαλαίου από άτομα (μέτοχοι και μάνατζερ) οι οποίοι έχουν τη δύναμη να επιβάλλουν στους άλλους (εργαζόμενοι, προμηθευτές, πελάτες, κράτος,…) τις αναγκαίες συνθήκες ως προς αυτή τη συσσώρευση. Όπως ο κρατισμός ή οποιαδήποτε άλλη κοινωνική διαμόρφωση που εγκαθιστά την κυριαρχία μιας ειδικής ομάδας, ο καπιταλισμός (υπό την αυστηρή έννοια) είναι μια κατάχρηση εξουσίας. Ωστόσο διακρίνεται από το γεγονός ότι η κατάχρηση αυτή είναι νομικά κατοχυρωμένη από το δίκαιο των εμπορικών επιχειρήσεων. Πράγματι, το δίκαιο διατηρεί μια σύγχυση πραγματικότητας μεταξύ της “επιχείρησης” και ένωσης φορέων παροχής κεφαλαίων. Βεβαίως, η επιχείρηση έχει ανάγκη ιδίων κεφαλαίων και πιστώσεων. Αλλά η παραγωγή απαιτεί αρχικά εργασία, δηλαδή ενέργεια, χρόνο και αρμοδιότητα εργαζομένων και επιχειρηματιών. Η παραγωγή μιας επιχείρησης δεν είναι προφανώς το προϊόν μόνο των κεφαλαίων των μετοχών (shareholders). Είναι επίσης το κοινό προϊόν και αδιαίτερο πολλών συμμετεχόντων (stakeholders), εργαζόμενοι, επιχειρηματίες, φορείς κεφαλαίων, κράτος, τοπικές κοινότητες, οι οποίοι προμηθεύουν κοινά αγαθά αναγκαία σε κάθε οικονομική δραστηριότητα. Κατά συνέπεια, από μια άποψη οικονομική, οι μέτοχοι δεν είναι ιδιοκτήτες του συλλογικού προϊόντος.  Είναι ιδιοκτήτες μόνο των κεφαλαίων που επενδύονται στην επιχείρηση. Έτσι το δίκαιο των εταιρειών υιοθετεί μια άποψη ανορθόδοξης οικονομίας: δίνει πλήρη εξουσία στη διοίκηση αυτού του συλλογικού προϊόντος μόνο στους κατέχοντες των κεφαλαίων και, με τον τρόπο αυτό, τους παραχωρεί την ιδιοκτησία. Πρέπει να γίνει υπενθύμιση ότι κάπως έτσι ο καπιταλισμός εισήλθε στην ιστορία, δηλαδή μια είσοδος “άγρια” αλλά νόμιμη.

Σήμερα βρισκόμαστε στο χρηματοοικονομικό καπιταλισμό ή των μετόχων. Πως αυτοί οι τελευταίοι πήραν την εξουσία; Στην πραγματικότητα δεν την “πήραν”. Οι εκλεγμένες κυβερνήσεις των ετών 1980-1990 τους την έδωσαν – οικειοθελώς ή όχι – εντείνοντας τον ελεύθερο διεθνή ανταγωνισμό των προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.

Για το συγγραφέα ο οποίος προέρχεται από την αριστερά και ήταν ένας από τους βασικούς αρχιτέκτονες του οικονομικού προγράμματος του υποψηφίου προέδρου της Γαλλίας Ζαν-Λυκ Μελανσόν, πρέπει να αποκρυπτογραφήσουμε ένα αίνιγμα: γιατί  η μεταρρύθμιση ενός τέτοιου συστήματος δεν είναι στην ατζέντα των περισσοτέρων κυβερνήσεων;

Προτείνει τέσσερις υποθέσεις:

1. Ο ισολογισμός αυτής της νέας φάσης του καπιταλισμού είναι καθαρά θετικός σε ότι αφορά την οικονομική, κοινωνική, οικολογική και πολιτική πρόοδο.
2. Ο ισολογισμός αυτός είναι μισητός, αλλά σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, δεν υπάρχει πλέον πιθανή εναλλακτική.
3. Ένα άλλο σύστημα είναι απολύτως εφικτό, αλλά ζούμε στην εποχή της πλουτοκρατίας. Η πολιτική εξουσία έχει καταληφθεί από τους πλούσιους οι οποίοι έχουν εγκαταστήσει ένας status quo.
4. Η ευφυΐα κατέρρευσε σε όλα τα κράτη, η δύναμη των πλουσίων εγκαθίσταται εξαιτίας της ηθικής αποτυχίας των εκλεγμένων, όπως και των ψηφοφόρων.

Το κέρδος εναντίον  στις παραγωγικές επενδύσεις

Το κέρδος είναι η τιμή του κινδύνου που οι περισσότεροι από τους άλλους παράγοντες δεν θέλουν να διατρέξουν. Το κέρδος χρηματοδοτεί την επένδυση (περιθώριο αυτοχρηματοδότησης), η οποία με τη σειρά της υποστηρίζει τη μεγέθυνση και την απασχόληση. Αυτή η ανάλυση του κέρδους είναι χωρίς αμφιβολία αρκετά κοντά στην πραγματικότητα για τις περισσότερες επιχειρήσεις, δηλαδή τις μικρομεσαίες οι οποίες δεν έχουν να υποστούν τις απαιτήσεις των μετόχων. Υπενθυμίζουμε ότι το κλειδί της δύναμης των μετόχων είναι: εάν η απόδοση του κεφαλαίου (χρηματοοικονομική αποδοτικότητα), δεν είναι στο ύψος των απαιτήσεων, οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου μπορούν πάντοτε, να μεταφέρουν τα χρήματα τους σε άλλες επενδύσεις και/ή σε άλλες περιοχές του κόσμου.

Ο καπιταλισμός των μετοχών, για να “ταΐσουν” βραχυπρόθεσμα τη χρηματοοικονομική ράντα, κακομεταχειρίζεται τους άλλους συμμετέχοντες στην παραγωγή (εργαζόμενοι και κράτος), των οποίων η συνεργασία προϋποθέτει ωστόσο, τη μακροπρόθεσμη ευημερία των επιχειρήσεων. Δημιουργείται ένα μοντέλο αντιοικονομικής διαχείρισης,  επιδεινώνει τις ανισότητες και προκαλεί συνεχόμενες κρίσεις, με βάση τις οποίες η ιστορία μας διδάσκει ότι επέρχονται πολιτικές καταστροφές.

Συμπερασματικά, ο καπιταλισμός βρίσκει μέσα στον υπερδανεισμό και την κερδοσκοπία προσωρινές θεραπείες στις δημιουργημένες αντιφάσεις της παραγωγικής σφαίρας. Όταν οι επιχειρηματίες , οι εργαζόμενοι και οι δημόσιες υπηρεσίες χρησιμοποιούν μέχρι εξαντλήσεως την ικανότητά τους να δημιουργούν αξία για να αποζημιώσουν τους μετόχους, μπορούν ακόμη να ανταποκριθούν παίρνοντας δάνεια και πληρώνοντας τόκους στις τράπεζες. Αυτή η διαδικασία είναι χωρίς τέλος και οδηγεί στην καταστροφή. Όσο η καθαρή λύση δεν προωθείται (εξισορρόπηση των δυνάμεων και της δίκαιας μοιρασιάς ανάμεσα στους συμμετέχοντες) ή αγνοείται από τις κυβερνήσεις, υπάρχει μια παράλογη και μη βιώσιμη πρόταση: αύξηση της δόσης του δηλητηρίου (η πίστωση), η οποία σημαίνει καθυστέρηση του θανάτου του αρρώστου σπρώχνοντας τον, αλλά όσο πιο αργά γίνεται.

Ο συγγραφέας αναρωτιέται. Τι γίνεται; Γιατί τίποτα δεν αλλάζει; Το αίνιγμα του θα συγκεντρωθεί γύρω από την ερώτηση: αυτοκρατορία του χρήματος ή αυτοκρατορία της “βλακείας”.

[1] Deconnomie προέρχεται βασικά από το ρήμα deconner που σημαίνει  “κάνω βλακείες”, “ανοησίες”, δεν λειτουργώ σωστά, δεν συμφωνώ. Στη συνέχεια θα αποδώσουμε τον όρο όσο πιο επιστημονικά γίνεται ως “ανορθόδοξη οικονομία”.

https://www.naftemporiki.gr/story/1512353/i-anorthodoksi-oikonomia-otan-i-autokratoria-tis-blakeias-ksepernaei-auti-tou-xrimatos

Κατόπιν εορτής

Και ενώ  η μικροεπιχειρηματικότητα ανακυκλώνεται,σουβλακερί και καφετέριες ανοιγοκλείνουν διαρκώς αναρτώ κατόπιν εορτής... το σημείωμα της ιδιοκτήτριας του μαγαζιού της ευρύτερης περιοχής μου που έκλεισε όχι για τη δημιουργία εντυπώσεων αλλά για να επισημάνω κυρίως την ευγένεια της, που σπανίζει στις μέρες μας.

Σαράντα χρόνια σκλαβιά και ΔουΝουΤου

Πικρές διαπιστώσεις, συνοπτικά διατυπωμένες για να μην ξεχνιόμαστε...

ΔΡΟΜΟ-ΛΟΓΙΑ

Συντάκτης: 

Γιώργος Τσιάρας

Ξεκίνησα χθες να γράφω για το Κατάρ και τη σουρεαλιστική, όσο και εύφλεκτη κατάσταση στον Κόλπο, αλλά η επικαιρότητα -αυτός ο διάολος- δεν με αφήνει να αγιάσω.

Επειδή λοιπόν τυχαίνει να ασχολούμαι επαγγελματικά με τα διεθνή οικονομικά και τα μνημόνια του ευαγούς Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 1997 σε γνωστά... λαϊκίστικα έντυπα, όπως ο «Επενδυτής» και ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», και επειδή εδώ πέρα στη Χώρα των Λωτοφάγων κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε κι αυτά που ξέρουμε, ας ρίξω κι εγώ -εντελώς συνοπτικά- τις δυο δεκάρες που μου αναλογούν στον κουμπαρά της δημόσιας συζήτησης για το «ιστορικό» Eurogroup της Πέμπτης.

1. Οσο και αν ψάξει κανείς, δεν θα βρει στον κόσμο ούτε έναν (1) ανεξάρτητο οικονομολόγο που να θεωρεί πως το ελληνικό χρέος, που σήμερα «τρέχει» με 172% του ΑΕΠ, είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο.

Τη βιωσιμότητα του χρέους μας αμφισβητούν από την πρώτη στιγμή (2010) το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ μέχρι πρότινος και στη χώρα μας την υποστήριζαν μόνον οι μπιστικοί του Σόιμπλε – εξ ου και η κυβερνητική φιλολογία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. περί... ανένδοτων αγώνων για γραβάτες, παπιγιόν κ.λπ.

Είναι άλλωστε κανόνας στην παγκόσμια οικονομική ιστορία ότι όταν μια χώρα δεν μπορεί να πληρώσει τους δανειστές της, πηγαίνει σε στάση πληρωμών, δηλαδή χρεοκοπεί – κάτι που έχει συμβεί στο νεοελληνικό κράτος έξι φορές, στο γερμανικό τουλάχιστον τρεις (με τελευταία εκείνη του 1953) και πάει λέγοντας.

Το αν αυτή η χρεοκοπία, που αποτελεί ένα de facto γεγονός για τη χώρα μας εδώ και επτά χρόνια, θα ήταν «τακτική» ή... άτακτη, τύπου Αργεντινής, είναι κάθε φορά θέμα συγκυρίας, επιλογών των (εκάστοτε) κυβερνώντων και φυσικά στάσης των δανειστών: σε κάθε περίπτωση, αποτελεί προαπαιτούμενο (μπρρρρ...) για το επόμενο στάδιο, που παραδοσιακά συνίσταται σε ένα γενναίο κούρεμα των χρεών και, συνήθως, μια σειρά υποτιμήσεων του νομίσματος, έως ότου μετά το δεδομένο οικονομικό σοκ να μπορέσει η χώρα να ορθοποδήσει και να πληρώσει το υπόλοιπο χρέος για να επιστρέψει στην «οικογένεια» των αξιόχρεων.

Αυτός ο ιστορικός μονόδρομος «σφραγίστηκε» εξαρχής για τη χώρα μας, διότι οι μεγαλύτεροι ιδιώτες πιστωτές μας –οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, που είχαν στα χέρια τους τον μεγάλο όγκο των ελληνικών ομολόγων και δεν ήξεραν τι να τα κάνουν– συνωμότησαν με τις κυβερνήσεις τους για να μην υποστούν κούρεμα και χάσουν τα μπόνους τους μαζί με την κουτάλα.

Για την ακρίβεια, προκειμένου να μην απαιτηθεί η ανακεφαλαιοποίηση των γαλλογερμανικών τραπεζών από τις κυβερνήσεις τους, επελέγη να μεταφερθεί το βάρος στους Ευρωπαίους φορολογουμένους ώστε οι αδηφάγοι τράπεζες-ζόμπι να πληρωθούν στο άρτιο (100%), ενώ η Ελλάδα δενόταν οριστικά στο κρεβάτι του Προκρούστη.

Μια απολύτως ανώμαλη διαδικασία που «νομιμοποιήθηκε» και παγιώθηκε διαδοχικά με το πρώτο μνημόνιο, το PSI (που φυσικά συνοδεύτηκε με την εγκληματική υπαγωγή του ελληνικού χρέους στο ασφυκτικό Αγγλικό Δίκαιο, μια πράξη εθνικής οικονομικής προδοσίας), τη «συμφωνία» του 2015 και τώρα με το... τέταρτο «μνημονιάκι» της Δεύτερη Φορά «Αριστεράς», που αποδέχεται και με τη βούλα την άτοπη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και αντικαθιστά κάθε συζήτηση για κούρεμα με τις γνωστές «δεσμεύσεις» περί ελάφρυνσης, επιμήκυνσης κ.λπ.

2. Οσο και αν ψάξει κανείς, δεν θα βρει στον κόσμο ούτε έναν (1) ανεξάρτητο οικονομολόγο που να θεωρεί πως μπορεί μια χώρα, οποιαδήποτε χώρα, από τη μεγαλύτερη οικονομική υπερδύναμη ώς το φτωχότερο κράτος της Αφρικής, να δεσμευτεί πως θα παρουσιάζει δημοσιονομικά πλεονάσματα άνω του 2% του ΑΕΠ της για σχεδόν μισό αιώνα.

Δεν χρειάζεται νομίζω να επιχειρηματολογήσω πολύ – σας παραπέμπω απευθείας στις σχετικές δηλώσεις των Τσίπρα και Τσακαλώτου όλο το προηγούμενο διάστημα της «διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς», που σωστά χαρακτήριζαν μια τέτοια προοπτική καταστροφική για την οικονομία και καταδίκη του λαού μας σε «διαρκή λιτότητα» χωρίς διέξοδο από πουθενά.

Πράγματι, η ιδέα των μόνιμων πλεονασμάτων πηγαίνει κόντρα σε κάθε οικονομική λογική, αλλά και στην ίδια τη ζωή, όντας αντι-κυκλική (ακυρώνοντας, δηλαδή, την αποδεδειγμένη στην πράξη θεωρία των οικονομικών κύκλων άνθησης και ύφεσης, boom-and-bust), αντι-ιστορική, απολύτως ανεφάρμοστη και παράλογη.

Ακόμη και οι πρωτοετείς φοιτητές των οικονομικών σχολών γνωρίζουν το σπουδαίο έργο του Τζον Μέιναρντ Κέινς για τα αίτια του κραχ του 1929 και τον «φαύλο κύκλο της ύφεσης», που οδηγεί σε μια αυτοτροφοδοτούμενη δίνη ανεργίας και εξαθλίωσης για τους πολλούς.

Η ίδια η ίδρυση του ΔΝΤ μετά τον Πόλεμο οφείλεται ακριβώς σ’ αυτήν τη θεωρία και στην ανάγκη εξωτερικής τόνωσης των χρεοκοπημένων οικονομιών με επί της ουσίας άτοκα και διεθνώς εγγυημένα δάνεια και περάσματος σε έναν «ενάρετο κύκλο» μετά από –ναι, το βρήκατε!- ένα γενναίο κούρεμα των χρεών τους.

Με τον «ιστορικό συμβιβασμό» του προχθεσινού Eurogroup και τις... βραζιλιάνικες ντρίμπλες του Ταμείου, η χώρα μας περνά και επίσημα σε φάση μόνιμης εξαίρεσης από την οικονομική λογική, με τεχνάσματα που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν μόνο σε πακέτα διάσωσης τριτοκοσμικών κρατών της Αφρικής, όπως η Ζάμπια και το Κονγκό...

3. και... μακρύτερο: Οσο και αν ψάξει κανείς, δεν θα βρει στον κόσμο ούτε έναν (1) ανεξάρτητο οικονομολόγο που να θεωρεί πως μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμα μια νομισματική ένωση, και γενικότερα μια ομοσπονδία, χωρίς κοινή φορολογική πολιτική για πρόσωπα και επιχειρήσεις και φυσικά χωρίς αμοιβαιότητα στη μοιρασιά των κερδών, των ζημιών και κυρίως των... χρεών.

Αυτό που γίνεται σήμερα στην ευρωζώνη, με τη Γερμανία να μετατρέπει τα ελλείμματα των άλλων σε δικά της πλεονάσματα και να υπαγορεύει τους όρους της χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο, απαγορεύοντας απολύτως λογικές λύσεις όπως είναι η έκδοση ευρω-ομολόγων, δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια οικονομική Ιστορία και είναι μαθηματικά σίγουρο πως θα οδηγήσει στη διάλυση της ευρωζώνης, όταν στη θέση της μικρής και υπάκουης Ελλάδας βρεθεί μια Ισπανία, μια Ιταλία ή μια Γαλλία.

Οι άθλιες μεθοδεύσεις μάλιστα με τις οποίες ο Σόιμπλε και οι δορυφόροι του (ανάμεσά τους και αρκετοί... ελληνόφωνοι) κατόρθωσαν να κρατήσουν και αυτή τη φορά τη χώρα μας εκτός της (μεσοβέζικης, αλλά βραχυπρόθεσμα αποτελεσματικής) λύσης της «ποσοτικής χαλάρωσης» -του QE, που λέμε και στο χωριό μου–, δηλαδή της επαναγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ, επιταχύνουν ακόμη περισσότερο αυτό το προδιαγεγραμμένο από την ίδια την ανισόρροπη κατασκευή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος αποτέλεσμα.

Εκτός αν πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι θα καθίσουμε όλοι εμείς οι ευρωπαϊκοί λαοί, περιλαμβανομένων των εκατομμυρίων περιθωριοποιημένων Γάλλων και Γερμανών νεο-προλετάριων, να παρακολουθούμε φρόνιμα φρόνιμα και χωρίς να αντιδρούμε το διαγούμισμα της δημόσιας περιουσίας και την κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων και των πολιτικών μας ελευθεριών - τον πραγματικό σκοπό των μνημονίων...

Αλλωστε, όπως έλεγε και ο παππούς Κέινς, μακροπρόθεσμα, θα είμαστε όλοι νεκροί

https://www.efsyn.gr/arthro/saranta-hronia-sklavia-kai-doynoytoy

Κίνηση

Έπεα πτερόεντα
ατάκτως ερριμμένα
δικά μου, δικά σου
του κόσμου γύρω μας,
ειδικών και εμπειρογνώμων,
για την κρίση που αρχίζει να κλείνεται
σε όλες τις Πτώσεις.
Κάποτε ως λυκειόπαιδες
βγάζαμε τη γλώσσα
στην ηθική κρίση
του Παπανούτσου, του Καργάκου
και στον Σύγχρονο Άνθρωπο
του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου,
θεωρώντας την νούμερο.
Τώρα τα νούμερα πολλαπλασιάστηκαν
όπως ο καρκίνος
κι ο ίσκιος τους κρύβει τον ουρανό των ανθρώπων,
που προσπαθούν να τους πείσουν
να μην κοιτούν ψηλά
αλλά να προσέχουν πως περπατούν
και να στοιχίζουν επιμελώς το ένα βήμα μετά το άλλο,
γιατί η συλλογική ευθύνη θα πάρει και θα μας στοιχειώσει.
Δεν ήταν ότι δεν σεβόμασταν όλους αυτούς,
απλώς τόσο νέοι και αθάνατοι,
ενστικτωδώς γνωρίζαμε
πως η ζωή είναι κίνηση
και ότι οι αξίες αλλάζουν νυν και αεί .
Είναι λοιπόν καιρός να κινηθούμε
σε άγνωστες κατευθύνσεις
και τουλάχιστον να μην φοβηθούμε τα νούμερα
γιατί ο κόσμος μας δεν είναι δεδομένος
να τον μετράμε στα μέτρα μας.
Βρυχάται το ηφαίστειο,
ασθμαίνει τέφρα ο άνθρωπος.