Η τροφή ως όπλο καταστροφής

 

Δήμητρα Αθανασοπούλου

       Print

Η τροφή δεν είναι αποκλειστικά βιολογική ανάγκη αλλά βαθιά κοινωνική. Συνεπώς η πείνα δεν σκοτώνει μόνο ανθρώπους αλλά διαλύει και τον κοινωνικό ιστό. Το παράδειγμα της Γάζας δεν αποκαλύπτει λοιπόν μόνο τη γενοκτονία ενός λαού αλλά τη γενοκτονία του ανθρωπισμού και την καταστροφή της κοινότητας ● Ακόμα και όταν οι άνθρωποι επιβιώσουν από την πείνα και αναρρώσουν σωματικά, αυτό το τραύμα δεν επουλώνεται γιατί έχει διαλύσει τον κοινωνικό ιστό και την κοινότητά τους

Στο βιβλίο «Η πείνα στην Ιστορία» η Lucile F. Newman, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας και Ανθρωπολογίας στο Τμήμα Βιολογίας και Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Brown, εξετάζει τα προβλήματα της πείνας από την εποχή της δημιουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας, καθώς και στις αρχές της νεότερης αλλά και της σύγχρονης κοινωνίας, καταθέτοντας μια πρόταση των συντακτών για την επίλυση του προβλήματος του φαινομένου της πείνας στη σύγχρονη εποχή. Ομως ακόμα και όταν θα επιλυθεί το ζήτημα της πείνας, δεν θα έχει επιδιορθωθεί η διάλυση του κοινωνικού ιστού που θα έχει προκαλέσει.

Την κοινωνιολογική διάσταση της πείνας έθιξε ο Guardian σε πρόσφατο άρθρο του, αναδεικνύοντας μιαν άλλη στόχευση των τακτικών ισραηλινών λεηλασιών των φορτηγών ανθρωπιστικής βοήθειας που φτάνουν στη Γάζα: εκείνη της καταστροφής της κοινότητας. «Η πείνα στη Γάζα -γράφει η βρετανική εφημερίδα- καταστρέφει κοινότητες και θα αφήσει σημάδια για πολλές γενιές. Η “κοινωνιολογία της πείνας” περιγράφηκε από τον Raphael Lemkin, δικηγόρο και επιζώντα του Ολοκαυτώματος που επινόησε τον όρο “γενοκτονία” και στη συνέχεια αγωνίστηκε για να αναγνωριστεί ως έγκλημα στο διεθνές δίκαιο. Ο Λέμκιν στα κείμενα που συνέταξε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αφιέρωσε πολύ χρόνο περιγράφοντας τις μερίδες τροφίμων και το σύστημα διανομής τους ως μέσο υπονόμευσης ομάδων».

Το φαγητό είναι δηλαδή εξουσία και εργαλείο στα χέρια των ισχυρών. Εξάλλου είναι το μοναδικό πολιτισμικό κατασκεύασμα που μπαίνει στο σώμα μας ενώ παράλληλα είναι συνδεδεμένο με την πολιτιστική μας ταυτότητα. Στις διατροφικές μας επιλογές καθρεφτίζεται η εθνοτική, θρησκευτική και ταξική μας ταυτότητα. Είμαστε ό,τι τρώμε ή καλύτερα ό,τι μας επιτρέπουν να τρώμε.

Οι διατροφικές συνήθειες είναι άλλωστε αυτές που χωρίζουν τον κόσμο σε ισχυρούς και ανίσχυρους. Για την κοινωνική ανθρωπολογία, «διατροφικό γεγονός» αποτελεί κάθε κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο έχει μια θέση το φαγητό και σε αυτό το πλαίσιο η τροφή γίνεται όχημα «ένταξης» ή «αποκλεισμού».

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή τη στιγμή στη Γάζα η πείνα δεν σκοτώνει μόνο τους Παλαιστινίους έναν προς έναν, αλλά καταστρέφει και την παλαιστινιακή κοινωνία προκαλώντας μόνιμη βλάβη στο σώμα και το μυαλό, δεδομένου πως η ντροπή, η απώλεια της αξιοπρέπειας, η παραβίαση των ταμπού, η ρήξη των κοινωνικών δεσμών εγγράφονται ως τραύμα στη μνήμη των επιζώντων από την ατομική βιολογική εμπειρία. Παράλληλα «διαταράσσει την κοινωνική τάξη και μεταφέρει τη διακυβέρνηση σε ένα μόνο ζήτημα: ποιος μπορεί να ταΐσει τον λαό;» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο ίδιο δημοσίευμα ο Nour Abuzaid, ανώτερος ερευνητής στο Forensic Architecture, έναν οργανισμό που διερευνά παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η ακραία πείνα καταστρέφει δηλαδή το νόημα της ζωής τους ως ομάδας και αυτό είναι ένας «γενοκτονικός ανθρωπισμός», φράση δανεική από τον Alex de Waal, εκτελεστικό διευθυντή του World Peace Foundation στο Tufts University και συγγραφέα του «Mass Starvation: the History and Future of Famine». Πριν από περίπου μισό αιώνα, ο Κλοντ Λέβι Στρος έθιγε στο «Μαγειρικό Τρίγωνο» την προσδοκία του να ανακαλύψει μέσα από την τροφή και τις μαγειρικές συνήθειες ενός λαού τη γλώσσα μιας κοινωνίας, μια γλώσσα μέσα από την οποία η κοινωνία αποκαλύπτει τις αντιθέσεις και τις αντιπαραθέσεις της. Μέσα στο εκάστοτε διατροφικό πλαίσιο διαπραγματευόμαστε την εθνική ή την τοπική μας ταυτότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μέσα στον χρόνο και στον χώρο το φαγητό έχει γίνει όχημα καταπίεσης λαών αλλά και κατηγοριών ανθρώπων, όπως για παράδειγμα των γυναικών που «κλείστηκαν μέσα στις κουζίνες». Η εξουσία της τροφής ήταν δηλαδή για αιώνες σεξιστική, ιδίως στις κατεξοχήν πατριαρχικές κοινωνίες, η διατροφή με κρέας έχει υπάρξει μία από τις πιο ισχυρές εκφράσεις ισχύος και η κατανάλωσή του είναι κυρίως αντρικό προνόμιο.

Η εξουσία της τροφής εκτός από σεξιστική είναι πάντα φυλετική και ταξική. Εχετε αναρωτηθεί πώς τρέφεται η μεσαία και πώς η εργατική τάξη; Σε τι είδους ποιότητες τροφών έχουν πρόσβαση οι οικονομικά ισχυροί πολίτες και σε τι τροφές οι φτωχοποιημένοι;

Ηρθε η ώρα να σκεφτούμε τι (δεν) τρώνε οι Παλαιστίνιοι και οι Παλαιστίνιες. Ο έλεγχος τροφίμων δημιουργεί μια δυναμική που ο Ντε Βαάλ, όπως προείπαμε, περιγράφει ως «γενοκτονικό ανθρωπισμό», όπου παρέχονται ακριβώς οι απαραίτητες θερμίδες για να αποφευχθεί η μαζική θνησιμότητα, αλλά η ακραία πείνα «καταστρέφει το νόημα της ζωής τους ως ομάδας», καθώς οι άνθρωποι –στην απελπισία τους για τροφή- στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου και αναγκάζονται να προβούν σε βίαιες και ταπεινωτικές πράξεις για να επιβιώσουν.

Ο Κρις Νιούτον, αναλυτής στο International Crisis Group και εμπειρογνώμονας σε θέματα πείνας και λιμού ως όπλου πολέμου, αναφέρει ότι οι επιπτώσεις της παραμονής για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κατάσταση ακραίας πείνας δεν μπορούν να αντιστραφούν πλήρως. Αυτό σημαίνει πως ακόμα και όταν οι άνθρωποι επιβιώσουν από την πείνα και αναρρώσουν σωματικά, αυτό το τραύμα δεν επουλώνεται γιατί έχει διαλύσει τον κοινωνικό ιστό και την κοινότητά τους από τη στιγμή που έχουν κληθεί να επιλέξουν μεταξύ των παιδιών τους, να αρνηθούν την τροφή σε συγγενείς και φίλους για να επιβιώσουν οι ίδιοι, να προβούν σε πράξεις ντροπιαστικές για να εξασφαλίσουν λίγο φαγητό. Οι ισραηλινοί περιορισμοί στην είσοδο τροφίμων στη Γάζα έχουν ξεκάθαρα στόχο τη διάλυση της παλαιστινιακής κοινωνίας καθώς πλέον το νόημα της ζωής των κατοίκων της Οχθης έχει αναπόδραστα συμπυκνωθεί στο ερώτημα «Τι θα φάμε σήμερα». Κι αυτό είναι πιο απάνθρωπο και από τους βομβαρδισμούς.

 https://www.efsyn.gr/nisides/psyhanalyse/480912_i-trofi-os-oplo-katastrofis

Δημοκρατία και «νεκροπολιτική»

 

Η Δημοκρατία στη Δυτική Σκέψη κορυφώθηκε σε μια σχέση εξάρτησης, έτσι όπως τη θεμελιώνει ο Εγελος στη Φαινομενολογία του Πνεύματος (1807) στο κεφάλαιο IV, στη διαλεκτική του Κυρίου και του Δούλου. Δηλαδή ότι η διαλεκτική σχέση μεταξύ Κυρίου και Δούλου είναι αμετακίνητη στην ιστορία.

Πολύ μελάνι έπεσε από τότε για τη σχέση μεταξύ Κυρίου και Δούλου ως σχέση εξαρτημένη και ανυπέρβλητη, φθάνοντας έως και τα ψυχαναλυτικά κείμενα του Ζακ Λακάν που τη σχέση αυτή την εντάσσει σε επίπεδο ιδεοληπτικής εμμονής (l’attitude de l’obsessionnel), ενός αδιέξοδου.

Μια ακόμη απόχρωση αυτής της σχέσης Κυρίου – Δούλου μάς δίνει ο Ζιλ Ντελέζ στο έργο του Présentation de Sacher-Masoch, (1971), που ως πολιτικός και κοινωνικός ανατόμος μάς περιγράφει μια σχέση οριακή και ταυτόχρονα «ευνουχιστική» που έγινε συνθήκη της ζωής μας.

Πολύ έξυπνα ο Ζιλ Ντελέζ βάζει τα όριά μας στη σχέση μεταξύ μαζοχισμού και σαδισμού. Τι μας λέει λοιπόν: ο σαδιστής έχει ανάγκη από θεσμούς (θα λέγαμε ότι εκεί βρίσκονται οι λαοί με παράδοση στη συμμετοχική δημοκρατία) και αυτό γιατί ο σαδιστής σκέφτεται και λειτουργεί με όρους θεσμοποιημένης κατοχής. Στην άλλη πλευρά βρίσκεται ο μαζοχιστής, ο οποίος σκέφτεται και λειτουργεί με όρους συμβεβλημένης συμμαχίας (Ιερά Συμμαχία, η συμμαχία του Αξονα, κ.λπ.).

Ο πλανήτης σήμερα απολιθώνεται σ’ ένα μεγάλο στρατόπεδο που άλλοτε θα χαλαρώνει και άλλοτε θα αυστηροποιείται, ανάλογα με τις προβλέψεις της τεχνοεπιστήμης. Και οι πολίτες του παγκόσμιου στρατοπέδου θα κρατούνται σαν «γυμνές ζωές» μέσα στο στρατόπεδο, όπως λέει ο Τζ. Αγκάμπεν, δηλαδή θα είναι στερημένοι από δικαιικές δικαιωματικές υποστάσεις. Ο πλανήτης-στρατόπεδο θα αποτελεί τον νέο παγκοσμιοποιημένο τόπο της μερικής προστασίας και της ελλειμματικής υπόστασης. Αντλούμε στοιχεία για το πώς θα λειτουργεί το νέο πλανητικό στρατόπεδο από τον Joseph-Achille Mbembe, ο οποίος αναφέρεται στη νεκροπολιτική ως διάσταση της Βιοεξουσίας και της Βιοπολιτικής. Οι πολίτες, θα μας πει ο J.-A. Mdembe, θα υποβάλλονται σε αστικό και κοινωνικό θάνατο, τα δικαιώματα θα αποχρωματίζονται, η κοινωνική προστασία θα εξουδετερώνεται και η ζωή θα εισέρχεται σε επισφαλείς συνθήκες. Οι όροι διαβίωσης θα αγγίζουν τον απομονωτισμό της Παλαιστίνης και την εξορία της ζωής του απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.

Ο χωροχρόνος του ανθρώπου θα εντάσσεται σε συνθήκες πειθαρχικής συσκευής. Με άλλα λόγια, η νεκροπολιτική θα εκφράζει, σύμφωνα πάντα με τον J.-A. Mdembe, τις σύγχρονες μορφές υποταγής της ζωής στη δύναμη του θανάτου. Ο Ντελέζ μάς δίνει έναν εξαιρετικό τρόπο για να καταλάβουμε πώς περάσαμε από τις πειθαρχήσεις στους ελέγχους. Ο άνθρωπος των πειθαρχήσεων, θα υποστηρίξει ο Ντελέζ, ήταν ασυνεχής παραγωγός ενέργειας, ενώ ο άνθρωπος του ελέγχου είναι κυματοειδής διαγγελέας ενός συνεχούς φάσματος που πάει πέρα από κάθε αρχή και μετά από κάθε τέλος.

Επιπλέον η νεκροπολιτική θα αποδομήσει το σύστημα της αστικής Δημοκρατίας. Πρώτον: οι θεσμοί θα αποτελούν φαινόμενα αντιθέσεων του κέντρου εξουσίας και ως εκ τούτου θα έχουν μια γενική παθολογία, που σημαίνει ότι θα αυτονομούνται διαρκώς από την κοινωνική τους αποστολή. Και δεύτερον: θα λειτουργούν στο φάσμα της θεσμικής υποκρισίας της συναίνεσης που θα απαιτεί τη διαθεσιμότητα των πολιτών/υπηκόων στις αποφάσεις της εξουσίας. Το κύκλωμα ζωή-κοινωνία, φύση-πολιτισμός, όπως θα έλεγε ο Λεβί-Στρος, από τη νεκροπολιτική δεν αναγνωρίζεται. Και αυτό γιατί επενδύει σε μια αντιμετάθεση, όχι εκείνης που ξεκινά από το φαντασιακό/συμβολικό στο πραγματικό, αλλά του πραγματικού που θα υπερέχει του φαντασιακού/συμβολικού.

Απόστολος Αποστόλου*

* Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας

 https://www.efsyn.gr/stiles/triti-matia/480468_dimokratia-kai-nekropolitiki

«Το Ισραήλ ενεργεί ως τρομοκράτης. Δεν αμύνεται»

 

Νόρα Ράλλη

       Print

Καταιγιστικός ο Ισραηλινός ντοκιμαντερίστας, που ζώντας πολλά χρόνια τώρα στη Γαλλία βρίσκεται σήμερα στην Αθήνα καλεσμένος από την Ελληνική Ένωση Ντοκιμαντεριστών (ΕΕΝ) στο πλαίσιο του αφιερώματος «Με τα μάτια ανοιχτά», μιλά ανοιχτά για την πολιτική της χώρας του που «βεβηλώνει» τη μνήμη της γενοκτονίας και προειδοποιεί: «Ο Έλληνας πρωθυπουργός στηρίζει εγκληματίες».

Ο Εγιάλ Σιβάν είναι βραβευμένος κινηματογραφιστής, γνωστός παγκοσμίως για τα ντοκιμαντέρ του. Ήδη από τη δεκαετία του 1980, εγκατεστημένος στο Παρίσι, έκανε ταινίες με βάση την αλήθεια και τη συνείδησή του: αναδείκνυε την αποικιοκρατική πολιτική του Ισραήλ, αποδόμησε τον μύθο του «περιούσιου λαού» και του «διαρκούς θύματος», κατέδειξε τι περνούν οι Παλαιστίνιοι και γι’ αυτό έγινε παγκοσμίως γνωστός, αλλά και έλαβε υβριστικά τηλεφωνήματα, απειλές για τη ζωή του, μια σφαίρα μέσα σε φάκελο στο γραμματοκιβώτιό του. Πλέον ζει στη Μασσαλία και σήμερα είναι στην Αθήνα καλεσμένος από την Ελληνική Ενωση Ντοκιμαντεριστών (ΕΕΝ) στο πλαίσιο του αφιερώματος «Με τα μάτια ανοιχτά». Συνομιλήσαμε λίγες μέρες πριν φτάσει στη χώρα μας.

● Αυτό που συχνά κάνετε με τα ντοκιμαντέρ σας είναι να διαλύετε μύθους που σχετίζονται με το Ισραήλ. Αυτή τη στιγμή, ποιοι μύθοι πρέπει να διαψευστούν;

Ο πρώτος μύθος που θα πρέπει να καταρριφθεί είναι το γεγονός ότι αυτοί που στο παρελθόν ήταν θύματα είναι πάντα αθώοι: Δεν ισχύει! Είναι μύθος. Βασισμένο πάνω σε αυτό τον μύθο, το Ισραήλ επέτρεψε στον εαυτό του τα πάντα και πρώτα και πάνω από όλα να έχει μια πλήρη άρνηση και απόρριψη του διεθνούς δικαίου! Ο δεύτερος μύθος που πρέπει τώρα να καταρριφθεί είναι πως η τρομοκρατία δεν ασκείται εκτός κράτους πάντα. Μπορεί τα ίδια τα κράτη να είναι τρομοκράτες. Τι κάνει το Ισραήλ τον τελευταίο χρόνο, αλλά και τι κάνει τα τελευταία 75 χρόνια της ύπαρξής του; Μια συνεχή αποικιοποίηση των παλαιστινιακών εδαφών κάνει! Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι το Ισραήλ να ενεργεί ως τρομοκράτης.

● Είναι το Ολοκαύτωμα «δικαιολογία» για το Ισραήλ πιστεύετε;

Κατ’ αρχάς, δεν πιστεύω στην ενοχή των κρατών! Δεύτερον, δεν χρησιμοποιώ καν τη λέξη «Ολοκαύτωμα». Προτιμώ το «γενοκτονία των Εβραίων», γιατί το «ολοκαύτωμα» έχει θρησκευτική σημασία – προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη και αναφέρεται σε μια θρησκευτική θυσία, στον Αβραάμ, και το ονομάζουν «Σοά». Εγώ το λέω «γενοκτονία». Γιατί, αν και καταστροφικό γεγονός, δεν είναι η μοναδική εξαίρεση. Υπήρξαν και άλλες γενοκτονίες. Το Ισραήλ όμως του αποδίδει «θρησκευτική χροιά», άρα μοναδικότητα. Ωστόσο δεν αποτελεί άλλοθι! Αυτό που κάνει το Ισραήλ είναι βεβήλωση της μνήμης της γενοκτονίας. Είναι μια βεβήλωση που έχει εργαλειοποιηθεί, προκειμένου το κράτος του Ισραήλ να δικαιολογήσει τα εγκλήματά του: ήταν θύμα, άρα θα είναι για πάντα αθώο! Και αυτός ο «μύθος» της αέναης αθωότητας τώρα γίνεται δικαιολογία για αυτοάμυνα. Ενώ αυτό που κάνει στους Παλαιστίνιους είναι μια γενοκτονική εκστρατεία εναντίον οποιασδήποτε ηθικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα σ’ το πω πολύ απλά: Μπορείς κάλλιστα να γίνεις φασίστας στο όνομα της πάλης ενάντια στον φασισμό.

● Ποια δικαιολογία έχουν οι ευρωπαϊκές χώρες; Πριν από μερικές μέρες είδαμε τη γερμανική αστυνομία να συλλαμβάνει ένα μικρό παιδί γιατί κρατούσε μια παλαιστινιακή σημαία.

Θα σου απαντήσω για τη Γερμανία: Δεν πιστεύω στην ενοχή ενός έθνους. Τα έθνη δεν δρουν από ενοχή. Δεν δρουν με βάση τα συναισθήματα. Το έθνος ενεργεί σύμφωνα με τα συμφέροντά του. Το συμφέρον της Γερμανίας είναι δύο πράγματα, κατά τη γνώμη μου: κατ’ αρχάς, αν το Ισραήλ, δηλαδή αν οι Εβραίοι του Ισραήλ γίνουν γενοκτόνοι, τότε γίνονται όπως οι Γερμανοί. Και σε αυτή την περίπτωση, είμαστε στο ίδιο επίπεδο. Η λογική της ναζιστικής Γερμανίας ήταν ότι οι Εβραίοι θα έπρεπε να έχουν «ειδική μεταχείριση» – έτσι ονόμαζαν τη μαζική εξόντωση των Εβραίων. Τώρα οι Γερμανοί κάνουν ακριβώς το ίδιο! Συνεχίζουν την ειδική μεταχείριση προς τους Εβραίους. Ε, αυτό, ως Εβραίος, θέλω να σταματήσει!

Δεύτερον, η βιομηχανία όπλων της Γερμανίας κερδίζει πολλά χρήματα, υποστηρίζοντας τον πόλεμο κατά της ισλαμοτρομοκρατίας και στο όνομα της ανόδου του φασισμού ή της Δεξιάς. Έτσι, απαγορεύσει τις διαδηλώσεις Αράβων και μεταναστών, γιατί αυτό είναι το θέμα τους: να τρομάξουν τους μετανάστες στη Γερμανία και να τους δείξουν πως πρέπει να παραμείνουν μετανάστες-εργάτες και να μην ασχολούνται με την πολιτική. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι, στην πραγματικότητα, η Γερμανία δεν παρεξέκλινε από τη λογική της τότε φασιστικής Γερμανίας.

● Με τα όσα μας λέτε, πώς γίνεται να είστε ακόμα ζωντανός και να μιλάτε με χαμόγελο μαζί μας;

Σας μιλάω, μα δεν χαμογελάω. Δεν χαμογελάω από τις 7 Οκτωβρίου 2023. Υπάρχουν, μάλιστα, στιγμές που δεν μπορώ να αποφύγω και το κλάμα. Είναι πιο δυνατό από μένα. Αλλά υπάρχουν ένα ή δύο πράγματα που με κρατούν ούτως ή άλλως σε ενέργεια. Κατ’ αρχάς, είμαι προνομιούχος: είμαι ελεύθερος πολίτης, δεν πήρα ούτε ζήτησα ποτέ χρήματα από το Ισραήλ ή από οργανισμούς που ελέγχει για τις ταινίες μου-μάλιστα κόπηκε και η χρηματοδότησή μου από τη Γαλλία εξαιτίας των όσων πρεσβεύω. Ωστόσο, δεν με ενδιαφέρει. Κανείς Ισραηλινός δημοσιογράφος δεν θα μου πάρει ποτέ συνέντευξη στη χώρα μου, κανείς δεν ασχολείται μαζί μου. Μπορώ να πάω να δω φίλους και συγγενείς εκεί. Ναι, είμαι προνομιούχος ακόμα! Γιατί έχω τη δυνατότητα να μετατρέψω την οργή και τον θυμό μου σε ιδέες, σε εικόνες, σε συνεντεύξεις στο εξωτερικό, σε παρεμβάσεις μπροστά στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, όπου προβάλλω τις ταινίες μου. Και αυτό που βλέπω είναι ότι υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στον κόσμο και τη λογική της κυβέρνησης. Είμαι απολύτως σίγουρος, για παράδειγμα, πως το ελληνικό κοινό είναι πιο φιλοπαλαιστινιακό και αντιισραηλινό από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία είναι τελείως, ντροπιαστικά φιλοϊσραηλινή. Αλλά αυτό δείχνει κάτι πολύ σημαντικό που συμβαίνει στον δυτικό κόσμο.

● Τι εννοείτε;

Εννοώ πως υπάρχει ένα πλήρες χάσμα μεταξύ των εκλεγμένων και εκείνων που τους εξέλεξαν στον δυτικό κόσμο. Αυτό είναι ένα οξύμωρο, γιατί ο λαός τούς ψηφίζει. Τους ψηφίζει γιατί πιστεύει πως θα τους εκπροσωπήσουν, αλλά αυτοί κάνουν το εντελώς αντίθετο! Οχι, οι δυτικές κυβερνήσεις δεν εκπροσωπούν πλέον τους λαούς τους, παρά μόνον τα δικά τους συμφέροντα. Ακόμη κι όταν ήρθε αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα, δεν κατόρθωσε να κάνει τη ρήξη (για πολλούς λόγους). Πόσο μάλλον ο τωρινός πρωθυπουργός σας που βγήκε και υποστήριξε «το δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα». Εννοεί ότι ένα κράτος έχει το δικαίωμα να διαπράττει εγκλήματα και να είναι πάνω από το διεθνές δίκαιο, και αυτό μπορεί ακόμα να θεωρείται «άμυνα». Ε, λοιπόν, αν ήμουν Έλληνας, θα ήμουν πολύ φοβισμένος από αυτήν την κυβέρνηση που έχετε, γιατί αυτό που λέει ο πρωθυπουργός σας είναι πως δεν σέβεται το διεθνές δίκαιο. Άρα στηρίζει εγκληματίες.

● Σύμφωνα με την ισραηλινή προπαγάνδα, όσα λέτε είναι εναντίον της χώρας σας. Και της κάνετε κακό.

Ξέρεις τι κάνω; Είμαι στο πλευρό της ανθρωπότητας και του διεθνούς δικαίου – αυτό κάνω. Οποιος σήμερα υποστηρίζει το Ισραήλ στα όσα κάνει, είναι εκτός διεθνούς δικαίου. Απορρίπτω το διεθνές δίκαιο, σημαίνει απορρίπτω το δικαίωμά μου στην ύπαρξη. Και αυτό είναι που κάνει το Ισραήλ. Ξέρεις, κάθε αποικιακό καθεστώς πάντα προσποιούνταν ότι υπερασπιζόταν τον εαυτό του: οι Βρετανοί στην Ινδία, οι Γάλλοι στην Αλγερία. Τώρα, το Ισραήλ βρίσκεται σε μια αποικιακή εκστρατεία, κάνοντας συνεχόμενα εγκλήματα.

● Ολα αυτά συμβαίνουν επειδή οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θέλουν να πουλήσουν όπλα;

Οχι, όχι, είναι πολύ περισσότερο από αυτό. Το ισραηλινό καθεστώς είναι μια μορφή διακυβέρνησης που είναι πολύ ελκυστική σήμερα για ό,τι επικαλούνται οι λεγόμενες «φιλελεύθερες δημοκρατίες». Πρόκειται για ένα «εργαστήριο πολιτικής διακυβέρνησης» πολύ περισσότερο από έναν πελάτη όπλων. Είναι ένα εργαστήριο για το πώς μετατρέπεις μια λεγόμενη δημοκρατία σε μια μη φιλελεύθερη δημοκρατία. Αλλά υπάρχει και ένα τρίτο σημείο. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Εβραίοι δεν θεωρούνταν «λευκοί άνθρωποι» για τους Ευρωπαίους. Γίναμε λευκοί, και θα πω κάτι πολύ σκληρό τώρα: Γίναμε λευκοί μέσα από τις καμινάδες του Αουσβιτς. Βγήκαμε από τα στρατόπεδα ως «λευκοί άνθρωποι». Και ως λευκοί άνθρωποι, είμαστε μέρος του δυτικού κόσμου, που σημαίνει ότι υπήρξε μια διαδικασία εξευγενισμού των Εβραίων. Εως τα κρεματόρια, οι Εβραίοι ήταν απόκληροι. Τώρα που βρίσκονται στην άλλη πλευρά της Μεσογείου, μπορούμε να τους θεωρήσουμε λευκούς. Πιστεύω ότι το Ισραήλ είναι μια λύση για τους Ευρωπαίους και για την Ευρώπη, ώστε ο χριστιανισμός να απαλλαγεί από τους Εβραίους, αλλά με έναν ανθρωπιστικό τρόπο.

● Ζητάω απαντήσεις από εσάς, αναζητούμε απαντήσεις εμείς, οι Παλαιστίνοι, οι Ευρωπαίοι, ακόμη και αρκετοί Ισραηλινοί. Κλείνοντας, όμως, θέλω μια ερώτηση. Μια ερώτηση από εσάς – αυτή που πιστεύετε πως πρέπει πραγματικά να τεθεί.

Η ερώτηση που πρέπει να θέσουμε είναι πώς μπορούμε να διατηρήσουμε μια υποκειμενική στάση ως προσωπικότητες αυτόνομες και πώς μπορούμε να αντισταθούμε σε μια τόσο καταπιεστική μηχανή, όπως ο καπιταλισμός στη μορφή που έχει πάρει. Εννοώ, πώς μπορούμε να αντισταθούμε σε κάτι που θα είναι πολύ πιο ωφέλιμο να συμμετάσχουμε παρά να αντιταχθούμε. Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα. Πώς μπορούμε να μην μας καταπιεί το σύστημα και να αντισταθούμε, όχι παθητικά ούτε ως αντίδραση στην αντίδραση, αλλά ως δράση σε μία συλλογική διαδικασία ωφέλειας για όλους.

Είναι πιο εύκολο να παραδίνεσαι παρά να αντιστέκεσαι. Γι’ αυτό το επιλέγουν οι περισσότεροι. Αλλά ακόμη κι αν αποφασίσουμε το δεύτερο, πρέπει να βρούμε πώς θα το κάνουμε ώστε ούτε να αρνηθούμε την πραγματικότητα, ούτε να γίνουμε ίδιοι με αυτούς απέναντι στους οποίους αντιστεκόμαστε.

● Δεν ήταν τρομοκρατική πράξη η επίθεση της Χαμάς στις 7/10/2023;

Τα τελευταία χρόνια κανείς δεν ασχολούνταν με την Παλαιστίνη. Η αποικιοκρατική πολιτική του Ισραήλ, με ακραία στοιχεία κατοχής, συνέχιζε όμως κανονικά. Κι όμως, κανείς δεν ασχολούνταν. Αν συζητάμε για την Παλαιστίνη σήμερα, είναι επειδή υπήρξε η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και Ισραηλινοί σκοτώθηκαν. Ναι, ήταν φρικτό: Ισραηλινοί σκοτώθηκαν. Αλλά μόνο όταν σκοτώθηκαν Ισραηλινοί η διεθνής κοινότητα είπε πως «τώρα υπάρχει πόλεμος». Οσο οι Ισραηλινοί ζουν σε μια προσομοίωση ειρήνης, τότε είναι ειρήνη για όλους, έτσι; Οταν οι Ισραηλινοί σκοτώνονται, θεωρείται απαράδεκτο (και είναι), αλλά όταν Παλαιστίνιοι δολοφονούνται εν ψυχρώ επί δεκαετίες, είναι αποδεκτό έτσι; Τότε έχουμε ειρήνη, ναι; Ξέρετε τι φοβάμαι πλέον; Οτι τείνουμε να αποδεχτούμε πως δεν υπάρχει μία ανθρωπότητα. Υπάρχει η ανθρωπότητα του πολιτισμού από τη μια πλευρά και η ανθρωπότητα της βαρβαρότητας από την άλλη.

Όταν οι άνθρωποι από τον πολιτισμό σκοτώνονται, τότε θεωρείται ότι έχουμε ένα πρόβλημα.

Όταν οι άνθρωποι από τους «μη πολιτισμένους» σκοτώνονται, είναι φυσιολογικό. Καταλαβαίνεις; Η Χαμάς έκανε ένα έγκλημα και οι Παλαιστίνιοι είναι ένας λαός σε απόγνωση δεκαετίες τώρα. Πλήρη απόγνωση και απομόνωση. Αυτό που έγινε ήταν ένας τρόπος να επανέλθει το παλαιστινιακό ζήτημα στην επικαιρότητα: μιλάμε για κατοχή! Για αποικιοκρατία! Για δράση εκτός κάθε κανόνα διεθνούς δικαίου. Και δεν ενδιέφερε κανέναν! Ολο αυτό θα μπορούσε να έχει σταματήσει χρόνια τώρα αν λειτουργούσαν οι διεθνείς θεσμοί ως οφείλουν. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: υπάρχει η Συμφωνία Σύνδεσης μεταξύ της Ε.Ε. και του Ισραήλ. Αυτή είναι μια Συμφωνία που δίνει στο Ισραήλ μια προνομιακή θέση εντός της Ευρώπης όσον αφορά το εμπόριο, τους φόρους, την έρευνα, τον πολιτισμό κ.λπ. Στο άρθρο 2 της Συμφωνίας αναφέρεται πως η Ε.Ε. μπορεί να αναστείλει τη συμφωνία σύνδεσης με το Ισραήλ σε περίπτωση παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έγινε αυτό; Όχι! Δεν λέω να γίνει κάτι πολύ κακό στο Ισραήλ. Λέω έστω να τηρηθούν οι Συμφωνίες – ούτε αυτό δεν γίνεται!

Έχουμε τον ΟΗΕ, το Human Rights Watch, τη Διεθνή Αμνηστία και το B’Tselem, μια ισραηλινή οργάνωση που μιλάει εδώ και πολλά χρόνια για ένα καθεστώς απαρτχάιντ που εγκαθίσταται από το Ισραήλ προς του Παλαιστίνιους. Το απαρτχάιντ είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, που σημαίνει ότι το γεγονός ότι δεν επιβάλαμε στο Ισραήλ τις απλές, όχι εξαιρετικές, τις απλές αποφάσεις που είχαν ήδη ληφθεί στο παρελθόν, μετατράπηκε σε μια «επιτρεπτικότητα» προς τη Χαμάς και την παλαιστινιακή αντίσταση να κάνουν τα πάντα, με κάθε μέσο, ακόμη και ανήθικα μέσα, προκειμένου να επιβάλουν την ύπαρξή τους.

♦ Πληροφορίες: Το Σάββατο 28/9, στις 18.30, προβλήθηκε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος το ντοκιμαντέρ του Εγιάλ Σιβάν «Γιάφα - ο μηχανισμός του πορτοκαλιού». Ο ίδιος  συζήτησε  με το κοινό και αμέσως μετά (20.30-22.00) έδωσε  masterclass.

♦ Η συνέντευξη με τον βραβευμένο σκηνοθέτη θα κυκλοφορήσει στο podcast «Επί του Eπιχωρίου» τις επόμενες μέρες, γιατί αξίζει να ακουστεί ολόκληρη.

https://www.efsyn.gr/tehnes/sinema/447993_israil-energei-os-tromokratis-den-amynetai

Mouna και Mohammed al-Kurd

 

Δύο δίδυμα αδέρφια από την Ανατολική Ιερουσαλήμ στο επίκεντρο του νέου Παλαιστινιακού κύματος

Μετά τις εξώσεις που υπέστησαν οι κάτοικοι της συνοικίας Sheikh Jarrah τον περασμένο Μάη, οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της Silwan, μιας συνοικίας που βρίσκεται κοντά στην Espanade των Τζαμιών, βρίσκονται αντιμέτωποι με μία απόφαση της ισραηλινής δικαιοσύνης που τους επιβάλλει να κατεδαφίσουν οι ίδιοι τα σπίτια τους εντός 21 ημερών ή να πληρώσουν 28.000 $ στο κράτος για κάθε σπίτι που θα γκρεμίσει. Η συντριπτική πλειοψηφία των παλαιστινιακών οικογενειών που πλήττονται από αυτήν την απόφαση, αναγκάζονται έτσι να κατεδαφίσουν οι ίδιοι τα σπίτια τους, επειδή δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για τη δεύτερη εκδοχή.

Σύμφωνα με την L'Humanité, οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής σκοπεύουν να κατεδαφίσουν πολύ σύντομα 88 κτίρια που κατοικούνται από 114 οικογένειες, και έτσι, να ανακτήσουν το 70% της γης της Silwan, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα βιβλικό πάρκο στον τόπο όπου βρίσκονταν, υποτίθεται, οι κήποι του Βασιλιά Δαβίδ. Αυτός είναι ο λόγος που οι κάτοικοι της περιοχής έλαβαν μια ειδοποίηση κατεδάφισης, όπως αναφέρει ο Fakhri Abu Diab στη συνέντευξή του στο RFI: "Δεν την έριξαν ούτε καν στο γραμματοκιβώτιο. Έσπασαν το τζάμι της πόρτας για να την πετάξουν μέσα. Εδώ, ολόκληρη η γειτονιά απειλείται με κατεδάφιση. [...] Ο δήμος ισχυρίζεται ότι αυτά τα σπίτια χτίστηκαν χωρίς άδεια. Αλλά η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα σπίτια χτίστηκαν πολύ πριν από την ισραηλινή κατοχή. Δεν χρειαζόμασταν άδεια τότε. "

 Ella Dall’erta

Révolution Permanente, 11.06.2021 

 

Jean-Pierre Filiu

Blog "Un si proche Orient, Le Monde, 13 Ιουνίου 2021

Η Mouna και ο Mohammed al-Kurd, δίδυμα αδέρφια από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, έγιναν, μέσα από την έντονη παρουσία τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα νέα σύμβολα του παλαιστινιακού αγώνα ενάντια στην αποστέρηση.

Ο Μάης του 2021 ίσως φανεί στους ιστορικούς του μέλλοντος ένα σημείο καμπής στη μακρά πάλη του παλαιστινιακού λαού για το δικαίωμά του στην αυτοδιάθεση. Όπως υπογραμμίζει ο ανταποκριτής της Monde στην Ιερουσαλήμ, "μια νίκη για τον φτωχό, μια υπενθύμιση στην Ιστορία ή μια τέλεια καταιγίδα: ο καθένας μπορεί να ονομάσει τα γεγονότα του Μαΐου όπως θέλει, αλλά κάτι καινούργιο έχει πραγματικά συνταράξει την Παλαιστίνη". Οι ταραχές στην Esplanade των Τζαμιών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ οδήγησαν στη συνέχεια στη σύγκρουση του Ισραήλ με την Χαμάς γύρω από τη Γάζα, αλλά και στις πιο αιματηρές διαδηλώσεις στη Δυτική Όχθη μετά τη δεύτερη Ιντιφάντα, και σε μια γενική απεργία στο ίδιο το Ισραήλ από ένα μέρος των Παλαιστινίων με ισραηλινή υπηκοότητα. Αυτή η αλληλουχία αντιπαραθέσεων πυροδοτήθηκε από την συνεχιζόμενη κινητοποίηση των Παλαιστινίων κατοίκων της συνοικίας Sheikh Jarrah στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, με τα δίδυμα αδέρφια Mouna και Mohammed al-Kurd να πρωτοστατούν σ’ αυτήν.

Η Mouna και ο Mohammed al-Kurd, 23 ετών σήμερα, γεννήθηκαν στη συνοικία Sheikh Jarrah, στο ανατολικό τμήμα της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, που καταλήφθηκε και προσαρτήθηκε από το Ισραήλ το 1967. Ήταν ακόμη παιδιά όταν οι αρχές κατοχής αποφάσισαν να διαθέσουν τη μισή οικογενειακή τους κατοικία σε εποίκους, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα εκεί από το 2009. Ο Mohammed al-Kurd έχει καταγγείλει έκτοτε την αναγκαστική καθημερινή συμβίωση με αυτούς τους καταληψίες “με την προφορά του Μπρούκλιν”: “ δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να κάθονται σπίτι μας, βασανίζοντάς μας, παρενοχλώντας μας, για να μας εξαναγκάσουν να εγκαταλείψουμε το δεύτερο μισό του σπιτιού μας, αλλά και να ωθήσουν τους γείτονές μας να αφήσουν τα σπίτια τους και έτσι να εξαλειφθεί η παρουσία των Παλαιστινίων στην Ιερουσαλήμ”. Αυτό είναι πράγματι το πολιτικό και δημογραφικό διακύβευμα για τους 350.000 Παλαιστινίους που ζουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, και το οποίο προσδίδει στην αναμέτρηση του Sheikh Jarrah την εμβληματική της διάσταση.

Τον περασμένο Μάρτιο, οι απειλές έξωσης που δέχονταν οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της γειτονιάς αυτής έπεισαν την Mouna και τον Mohammed al-Kurd να ξεκινήσουν την καμπάνια "Save Sheikh Jarrah" στα social media. Η ανταπόκριση υπήρξε σύντομα εξαιρετικά μεγάλη, καθώς ο λογαριασμός Instagram της Mouna έφτασε τους 1,4 εκατομμύρια συνδρομητές, διπλάσιους από του δίδυμου αδελφού της. Ο Mohammed al-Kurd αφιερώνει την πρώτη του συλλογή ποιημάτων στην γιαγιά του Rifqa που χάθηκε πρόσφατα, η οποία είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει το σπίτι της στη Χάιφα το 1948 για να εγκατασταθεί τελικά, μετά από χρόνια περιπλάνησης, στο Sheikh Jarrah. Η αδερφή του μιλάει στο όνομα των γυναικών της γειτονιά της, μεταφέροντας τη "βαθιά αγωνία τους για τις εξώσεις από τα σπίτια τους που απειλούνται ανά πάσα στιγμή". Η σύλληψη των διδύμων στις 6 Ιουνίου προκαλεί μεγάλη αίσθηση, ακόμα κι αν διαρκεί μόνο μερικές ώρες. Με του που αφήνεται ελεύθερη, η Mouna al-Kurd κατήγγειλε "τις τακτικές εκφοβισμού της κατοχής" και υπενθύμισε την αποφασιστικότητα των κατοίκων της γειτονιάς "να μην φύγουν". Αυτό το μήνυμα έχει ιδιαίτερη απήχηση πλέον και σε κύκλους της Αμερικής, οι οποίοι ταυτίζουν τώρα τον παλαιστινιακό αγώνα με τον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ανάδειξη της Mouna και του Mohammed al-Kurd σε εμβληματικές φιγούρες του παλαιστινιακού αγώνα αντανακλά τη διεθνή αύρα που είχε αποκτήσει η Ahed Tamimi, 16 ετών τότε, όταν είχε αντιταχθεί, το 2017 στη Δυτική Όχθη, στην εισβολή δύο Ισραηλινών στρατιωτών στο σπίτι της. 'Εχοντας εκτίσει πλήρως την εξάμηνη ποινή κάθειρξης που της είχε επιβληθεί, η νεαρή Tamimi, μαζί με τα δίδυμα αδέρφια Al-Kurd, ενσαρκώνει τη νέα αυτή παλαιστινιακή γενιά που γεννήθηκε την περίοδο της εντατικοποίησης του ισραηλινού εποικισμού, τον οποίο η "ειρηνευτική διαδικασία" συνόδευσε παρά εμπόδισε (το 1993, όταν υπογράφηκε η συμφωνία Ισραήλ/ ΟΑΠ, οι έποικοι ήταν 150.000 στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και 110.000 στη Δυτική Όχθη, ενώ σήμερα είναι 220.000 και 440.000 αντίστοιχα). Η ισραηλινή προπαγάνδα προσπάθησε να δυσφημίσει αυτούς τους ειρηνιστές ακτιβιστές αποκαλώντας τους "Pallywood", ως μία παλαιστινιακή εκδοχή του Bollywood, αλλά κατηγορίες σαν κι αυτές δεν έπιασαν: κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την πραγματικότητα της εισβολής της ισραηλινής βίας στην ιδιωτική ζωή των άοπλων αυτών ανθρώπων.

Η συμβολική όμως ανάδυση των διδύμων Al-Kurd, όπως χθες της Ahed Tamimi, απορρέει επίσης από την αναξιοπιστία που πλήττει το σύνολο των Παλαιστινίων ηγετών. Ο Mahmoud Abbas, 86 ετών σήμερα, έχει προσκολληθεί στην προεδρία της Παλαιστινιακής Αρχής, ερμηνεύοντας με τον δικό του τρόπο την εντολή που έλαβε το 2005 στο όνομα της Φατάχ, η οποία έχει λήξει εδώ και πάνω από μια δεκαετία, και αναβάλλοντας επ' αόριστον τις προεδρικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για αυτό το καλοκαίρι. Ο Mohammed Dahlan, ο οποίος αποσκίρτησε από την Φατάχ και εξορίστηκε στο Αμπού Ντάμπι, έχει την αμέριστη χρηματική υποστήριξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά η ειρηνευτική τους συνθήκη τον περασμένο Σεπτέμβριο με το Ισραήλ αποδείχθηκε μόνο μια διμερής συμφωνία, χωρίς πραγματικό αντίκτυπο στο Παλαιστινιακό ζήτημα. Ο Ismaël Hanyeh, ο ηγέτης της Χαμάς για μία ολόκληρη περίοδο στη Λωρίδα της Γάζας, έχασε κάθε κύρος όταν επέλεξε, το 2019, να εγκατασταθεί στο Κατάρ. Όσο για τον Mansour Abbas, τον αρχηγό ενός ισλαμικού κόμματος που εκπροσωπείται στην Κνεσέτ, μόλις συμφώνησε να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση υπό την προεδρία ενός υπέρμαχου του ισραηλινού εποικισμού.

Υπό αυτήν την έννοια, η δημοτικότητα των διδύμων Al-Kurd καταδεικνύει τόσο την τρέχουσα ανακατάταξη της παλαιστινιακής σκηνής όσο και τη βαθιά κρίση των ηγετικών της ομάδων.

 https://www.lifo.gr/blogs/almanac/dyo-didyma-aderfia-apo-tin-anatoliki-ieroysalim-sto-epikentro-toy-neoy-palaistiniakoy