Κάθε καιρός έχει τα δικά του λεξιλόγια, πλοκαμισμένα στα προβλήματα που θέτει η ζωή συνολικά. Βγαλμένα μέσ’ από τόσες αφετηρίες και διαδικασίες αποδειχτικές τα διάφορα λεξιλόγια δημιουργούν εκείνα τα φράγματα, που θα συγκρατήσουν την αλήθεια, που μας επιτρέπουν τη χρήση της. Η αλήθεια, όμως, είναι συγκλονιστικά «άχρηστη», δε στεγάζεται με τίποτα, κρατώντας μας, καθώς χύνεται στο θάνατο, σε μιαν αξόδευτη έκπληξη, που δεν μπορεί να χωρέσει στην τρώγλη του λεκτικού. Σ’ αυτή μέσα ζούμε δύστυχοι και απροσπέλαστοι, υποτιμώντας την τελειότητα της αναπνοής, εξασφαλίζοντας το όνομα της ελευθερίας στις χειρότερες αιχμαλωσίες, τις πνευματικές. Οποιοδήποτε λεκτικό υποχρεώνει, χρεώνει και αποσχίζει. Ανάμεσ’ από δεκαπέντε χιλιάδες καλέσματα το νιώθουν αυτό στα βάθη τους οι αντιφατικοί, με το δικαίωμα του ωκεανού. Σήμερα, που τα λεξιλόγια του πνεύματος έγιναν από κάθε άλλη φορά πιο περίπλοκα και λεπτολογημένα, σήμερα που οι μακαρίτισσες αποστάσεις προοιωνίζουν το συχωρεμένο αεροπλάνο, μπορούμε να επισημάνουμε την παράλληλη τάση για ξεπέρασμα των περιπετειών του λεκτικού. Και, βέβαια, η ποίηση, με ατράνταχτη απελπισία, διδάσκει την εκτυφλωτική ελευθερία των συμβόλων και όλων των εκφραστικών αξιοπρεπειών, των απελευθερωτικών συνδυασμών, την ελαστικότητα του γλωσσικού δυναμισμού. Σήμερα η κατανάλωση θριαμβεύει σαν κατεύθυνση της ανθρώπινης λαχτάρας, δημιουργώντας του κόσμου τις εξυπνάδες προς εξυπηρέτηση της. Ευεργετικό θα ’τανε το υποστασιακό όργωμα που προκαλεί, η κατανάλωση, αυτή η γενική ορμή της να περιλάβει και το λεκτικό σε όλες του τις ποσότητες για ένα δημιουργικό ξεπούλημα, ώστε να κερδίσει απερίσπαστα την αυτοδυναμία του ο άνθρωπος, που γίνεται πριν από κάθε του ιδιότητα, πριν απ’ την ύπαρξή του την ίδια στο βαθμό που αυτή σχετίζεται με οποιοδήποτε φιλοσοφικό ή άλλο λεκτικό. Και, βέβαια, η ποίηση διδάσκει μια αιώνια κατανάλωση των λέξεων, αποβλέποντας ανάμεσ’ από αναρίθμητες, ελεύθερες ισοδυναμίες τους στην ενότητα της εκπλήξεως.
Έχουμε πιστώσει ακατάπαυστα θεωρίες και αντιλήψεις, συστήματα και τρόπους του λογικού, θέσεις και αντιθέσεις, πειθαρχίες του στοχασμού με αθέλητες παγιδεύσεις σε δόγματα και «ανθρωπισμούς», αποξενωτικούς μελλοντισμούς και εναγκαλισμούς ιδεολογιών. Εκείνο που πρέπει, ωστόσο, να διαπιστώσουμε είναι πως ο άνθρωπος υπάρχει ανιδεολόγητος στην εκθαμβωτική του σημασία, στο πραγματικό μέγεθος της αυταξίας του, που εκτείνεται σ’ ολάκερο τον ουρανό για να φανερώσει το μεγαλόπρεπο διανόημα του σώματος και του θανάτου, χαρίζοντας στην πολύβλαστη γη τις αθανασίες του έαρος, την αινιγματική και άχρονη ώρα που η θεοπρεπής χειρονομία της ψυχής βυθίζεται ολοφάνερη στις φλόγες όπου καίγεται η ματαιότητα και ανασύρει την καρδιά του σύμπαντος.
Έτσι, για όλα τα λεξιλόγια του πνεύματος μπορούμε να επαναλάβουμε τη φράση του κ. Martin στη Φαλακρή Τραγουδίστρια του Ionesco, τη συνδυάζουσα με όλη την ανωτερότητα της ανθρώπινης παρουσίας τη γενναιόφρονη εναλλαγή και μαγγανεία του γλωσσικού σκοπού: Le pain est un arbre tandis que le pain est aussi un arbre.
Δημοσιεύτηκε στο περ. Νέα Εστία, τομ. 83, τ. 972, 1 Ιανουαρίου 1968, σελ. 7-8.
Ένας.. ανώνυμος-όχι εγώ- το είχε αναφέρει ως σχόλιο στην ανάρτηση «φωτίζεται στολίζεται και μοιράζεται» του Old Boy της 10ης Δεκεμβρίου 2008.
