Ειρωνεία και πολιτική

 ΑΠΟΨΕΙΣ21.08.25 14:34

Μάικλ Χέρτσφελντ*

 

   Print

Συχνά πολλοί Αμερικανοί καλλιεργούν την εμφάνιση επιπολαιότητας για να αποφεύγουν την ανάγκη να συζητήσουν «επικίνδυνα» θέματα. Και όταν κάποιος πιο τολμηρός πολίτης ειρωνεύεται την επίσημη πολιτική, είναι εύκολο η κυβέρνηση είτε να τον καταδικάσει για ελιτισμό είτε να ερμηνεύσει τα λόγια του με εχθρικώς εσκεμμένη κυριολεξία.

Όταν πρωτοβρέθηκα στην καρδιά των ΗΠΑ, στην Πολιτεία της Ιντιάνας, ανακάλυψα ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι και φοιτητές στο σεβαστό πολιτειακό πανεπιστήμιο θεωρούσαν εχθρική, αντικοινωνική και καταστρεπτική τη χρήση ειρωνείας είτε στις αίθουσες του πανεπιστημίου είτε στην καθημερινή διάδραση.

Συνηθισμένος με τη συμβατική ειρωνεία που άκουγα συνέχεια μεγαλώνοντας στην Αγγλία, όπου λειτουργεί συχνά για να δημιουργηθεί μια αίσθηση οικειότητας βασισμένη στην κατοχή κοινού χιούμορ, στην αρχή έμεινα έκπληκτος και αμήχανος. Σιγά σιγά, όμως, άρχιζα να αντιλαμβάνομαι ότι πίσω από κάθε διάδραση κρυβόταν ο φόβος – ο φόβος δηλαδή ότι σε μια χώρα όπου η οπλοφορία θεωρείται συνταγματικό δίκαιο, μια μικρή παρεξήγηση θα μπορούσε να έχει επικίνδυνες συνέπειες μέχρι και θανάσιμης βίας. Τα χαμόγελα λειτουργούσαν σαν μάσκες, κρύβανε αντιδράσεις και αντιθέσεις και οι ανιαρές κουβεντούλες, με τις καθιερωμένες κοινοτοπίες τους, κυλούσαν με την άνεση που τους έδινε η συλλογική συναίνεση. Η ειρωνεία φαινόταν ενσάρκωση και σύμβολο της συγκαταβατικότητας της ελίτ. Με άλλα λόγια, φαινόταν ως κατάχρηση εξουσίας. Στόχος ιδανικός για τη λαϊκιστική οργή που η αμερικανική Δεξιά καλλιεργεί σήμερα.

Οι ξένοι συχνά αποδίδουν την ευκολία με την οποία οι Αμερικανοί ανοίγουν συζητήσεις χωρίς ουσιαστική έννοια -και οπωσδήποτε χωρίς ειρωνεία!- σε «επιπολαιότητα». Δεν νομίζω ότι ισχύει το στερεότυπο, αλλά η εξήγηση μας φέρνει κοντά σε έναν άλλο, πιο αξιόπιστο χαρακτηρισμό: ότι συχνά πολλοί Αμερικανοί καλλιεργούν την εμφάνιση επιπολαιότητας για να αποφεύγουν την ανάγκη να συζητήσουν «επικίνδυνα» θέματα. Και όταν κάποιος πιο τολμηρός πολίτης ειρωνεύεται την επίσημη πολιτική, είναι εύκολο η κυβέρνηση είτε να τον καταδικάσει για ελιτισμό είτε να ερμηνεύσει τα λόγια του με εχθρικώς εσκεμμένη κυριολεξία.

Ετσι, όταν ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τζόρτζταουν εξέφρασε στο Χ (πρώην twitter) την ελπίδα «το Ιράν να χτυπήσει μια βάση, έτσι ώστε να σταματήσουν όλοι [τις εχθροπραξίες]», αντί να δεχτεί την πιθανή ερμηνεία ότι ο εν λόγω καθηγητής ειρωνευόταν (όπως μάλιστα ισχυρίζεται και ο ίδιος) τον τρόπο που η κυβέρνηση είχε επιτρέψει στους Ιρανούς να χτυπήσουν συμβολικά -δηλαδή χωρίς θύματα- μια αμερικανική βάση, η διοίκηση του πανεπιστημίου, υποκύπτοντας προφανώς στις πιέσεις της κυβέρνησης και των υποστηρικτών της, τον αποκαθήλωσε από τη θέση του προέδρου του Κέντρου Μεσανατολιτικών Ερευνών και τον απειλεί ακόμη και με «τιμωρία». Ετσι μια προφανώς ειρωνική έκφραση μεταμορφώθηκε σε δήλωση προδοσίας – και σε αφορμή επιδεικτικής εκδίκησης η οποία αντανακλά πιστά την πιο χαρακτηριστική διάσταση της πολιτικής του Τραμπ.

Εκτός από τους προαναφερόμενους πολιτισμικούς λόγους, είναι και εντελώς λογικό η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση να μη θέλει να αναγνωρίσει την ειρωνεία ως τέτοια μέσα στη δική της ρητορεία: θα ξεσκέπαζε τις ριζικές αντιφάσεις στις οποίες η κυβέρνηση στηρίζεται για να προωθήσει ανεπαίσθητα, όπως ελπίζει, μια πολιτική ανατροπής της δημοκρατίας. Εν ολίγοις: επικαλείται τη ρητορεία της ισότητας ευκαιριών για όλους τους πολίτες, για να προωθήσει φυλετικές και άλλες διακρίσεις στις οποίες δεν τολμάει -ακόμα- να δώσει ανοιχτή μορφή.

Σκεφτείτε: υιός και (πάνω από μία φορά) σύζυγος μεταναστών, ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι δεν διώχνει «θεμιτούς» μετανάστες, αλλά μόνο όσους έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα. Ηδη οι ειδήσεις τον διαψεύδουν. Περιττό να προσθέσουμε κάτι εδώ, ιδιαίτερα όταν ήδη ο πρόεδρος έχει «συγχωρέσει» τόσους λευκούς και πλούσιους κατάδικους.

Δεύτερο παράδειγμα: o Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, επέβαλε κυρώσεις σε οχτώ Βραζιλιάνους δικαστές προφανώς για τον ρόλο τους στην -ακόμη εν εξελίξει- δίκη του Ζαΐρ Μπολσονάρο, πρώην προέδρου της χώρας και κατηγορούμενου για σχεδιασμό βίαιου πραξικοπήματος. Ο Ρούμπιο δεν περιορίστηκε σε απλές κατηγορίες. Δήλωσε ότι η δίκη «απειλεί την ελευθερία λόγου». Μήπως ειρωνευόταν; (Συγγνώμη, αγαπητέ αναγνώστη, ειρωνευόμουν και εγώ!)

Τρίτο παράδειγμα: ο Τραμπ δηλώνει φίλος και υποστηρικτής των Εβραίων συγχωνεύοντας τη θεμιτή κριτική κατά της σημερινής ισραηλινής πολιτικής με τον αντιεβραϊσμό – μια σύγχυση που επιστρατεύεται κυνικά κατά των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων, προφανώς ακόμη και εκείνων, σαν το Χάρβαρντ, που έχουν αυτοδηλωμένους Εβραίους πρυτάνεις ή άλλους υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους. Δηλώνει ταυτόχρονα να μην κατάλαβε ότι το όνομα Σάιλοκ, που επικαλέστηκε, λειτουργεί ως στερεότυπο του ανελέητου Εβραίου τοκογλύφου. Η δήλωση του Τραμπ εξυπηρετεί και ακόμη έναν σκοπό: η δήθεν άγνοιά του για τον Σέξπιρ είναι και έκφραση αντιελιτισμού. Κάπου στη ρητορεία του ανακατεύονται όλοι οι εχθροί του. Ιδιαίτερα, βεβαίως, εκείνοι που ειρωνεύονται. Είναι οι εχθροί του λαού, του Φολκ στο λεξιλόγιο του ναζισμού.

Τέταρτο παράδειγμα ο διαμελισμός προγραμμάτων για την προστασία «διαφορετικότητας, ισότητας και ένταξης» (DEI, ήτοι Diversity, Equality, Inclusion), που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση των δικαιωμάτων και των ευκαιριών για τις φυλετικές μειονότητες. Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι ένας έξυπνος Αφροαμερικανός, λόγου χάριν, δεν χρειάζεται το τεχνητό μέσο ενός ειδικού προγράμματος για να μπει σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια. Η εξυπνάδα του θα ’πρεπε, αφήνει να εννοηθεί, να φτάνει. Αλλά αυτή η λογική παραβλέπει ένα βασικό στοιχείο. Το παιδί που δεν είχε την ευκαιρία να σπουδάσει σε ένα καλό λύκειο, γιατί δεν υπήρχε τέτοιο σχολείο στην παραμελημένη γειτονιά του, με ποιον τρόπο θα έχει την ευκαιρία να ακονίσει την εξυπνάδα του σε ένα έστω και χαμηλής στάθμης πανεπιστήμιο; Η αμερικανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αναδομεί την ισότητα ευκαιρίας που είναι το προνόμιο του κάθε πολίτη. Ξεχνάει προφανώς ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση στην απαιτούμενη εκπαιδευτική προετοιμασία γιατί ζει σε κοινότητες που ήδη, λόγω φυλετικών και άλλων διακρίσεων, έχουν αποκλειστεί από την... ισότητα ευκαιρίας! Μήπως πρόκειται για ίσα δικαιώματα αποτυχίας; (Ουφ! Πάλι ειρωνεύτηκα! Συγγνώμη...)

Ποιος λοιπόν μπορεί να πει ότι η ειρωνεία δεν παίζει κανέναν ρόλο στις ΗΠΑ; Μόνο που η χρήση της έπεσε στα χέρια επικίνδυνων τυχοδιωχτών, που δεν διστάζουν να επικαλούνται τις λεγόμενες δυτικές αξίες για να τις χρησιμοποιήσουν ως όπλα κατά των δικών τους φιλοσοφικών και ηθικών υποβάθρων. Οντως πρόκειται για ειρωνεία. Κάποτε η ειρωνεία ήταν ένα ωραίο εργαλείο για την ανακάλυψη της αλήθειας. Αυτή η κυβέρνηση τη μετατρέπει σε κάτι αντίθετο. Δεν πρόκειται για κατάχρηση εξουσίας;

 

*Ομότιμος καθηγητής των Κοινωνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ. Το παρόν άρθρο γράφτηκε ειδικά για την «Εφ.Συν.»

 https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/482414_eironeia-kai-politiki#goog_rewarded

Gianfranco Sanguinetti Ο ΔΥΤΙΚΟΣ ΔΕΣΠΟΤΙΣΜΟΣ

 

Η μετατροπή των αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών της Δύσης σ’ ένα εντελώς

νέο δεσποτισμό έχει πάρει, εξαιτίας του ιού, τη νομική μορφή της «ανωτέρας

βίας» (στη νομολογία η ανωτέρα βία είναι, ως γνωστόν, μια εκ των περιπτώσε-

ων απαλλαγής ευθυνών). Και έτσι ο νέος ιός είναι, ταυτοχρόνως, ο καταλύτης

του συμβάντος και το στοιχείο του αντιπερισπασμού των μ α ζ ώ ν μ έ σ ω τ ο υ

φ ό β ο υ .

Ωστόσο, παρά τις υποθέσεις που είχα διατυπώσει από το 1979 στο βιβλίο

μου Π ε ρ ί τ η ς τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α ς κ α ι τ ο υ Κ ρ ά τ ο υ ς αναφορικά με τους

τρόπους που θα είχε πραγματοποιηθεί μια τέτοια μετατροπή –αναπόφευκτη

στα δικά μου μάτια– της τυπικής δημοκρατίας σε πραγματικό δεσποτισμό, πα-

ραδέχομαι ότι ποτέ μου δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσε να συμβεί με το

πρόσχημα ενός ιού. Και όμως οι τρόποι του Κυρίου είναι πραγματικά ανεξά-

ντλητοι. Καθώς και εκείνοι της χεγκελιανής π α ν ο υ ρ γ ί α ς τ ο υ Λ ό γ ο υ .

Η μοναδική αναφορά, μπορούμε να πούμε, τόσο προφητική όσο και ενο-

χλητική, είναι αυτή που βρήκα σ’ ένα άρθρο του Ζακ Αταλί, πρώην αφεντικού

της τράπεζας BERD, που είχε γράψει στο L’Expre s s , κατά τη διάρκεια της

επιδημίας του 2009:

«Εάν η επιδημία γίνει λίγο πιο σοβαρή, κάτι που μπορεί να συμβεί, δεδομέ-

νου ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, θα έχει πραγματικά πλανητικές

συνέπειες: οικονομικές (τα μοντέλα δείχνουν ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε

απώλειες τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ήτοι σε πτώση 5% του παγκόσμι-

ου ΑΕΠ) και πολιτικές (λόγω των κινδύνων της μετάδοσης.) Θα πρέπει, κατά

συνέπεια, να συσταθεί μια παγκόσμια αστυνομία, ένα παγκόσμιο απόθεμα, και

επομένως μια παγκόσμια φορολογία. Εν συνεχεία θα μπορέσουν, πολύ πιο γρή-

γορα από ό,τι θα είχε επιτραπεί μόνο από οικονομικούς λόγους, να τεθούν τα

θεμέλια μιας αληθινά παγκόσμιας κυβέρνησης.»

Η πανδημία, λοιπόν, έχει εξεταστεί ως ενδεχόμενο: πόσες προσομειώσεις,

άραγε, θα έχουν γίνει από τις μεγάλες ασφαλιστικές εταιρίες! Και από τις υπη-

ρεσίες προστασίας των Κρατών! Πριν από λίγες μέρες, ο πρώην πρωθυπουρ-

γός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν επανήλθε στην αναγκαιότητα μιας πα-

γκόσμιας κυβέρνησης: «Ο Γκόρντον Μπράουν παρότρυνε τους παγκόσμιους

ηγέτες να δημιουργήσουν μια προσωρινή μορφή παγκόσμιας κυβέρνησης για

την αντιμετώπιση αμφότερων των κρίσεων, ιατρικής και οικονομικής, που προ-

καλούνται από την πανδημία της Covid-19.» 

 

Είναι περιττό να προσθέσουμε πως το να αρπάξει κανείς μια τέτοια ευκαιρία

ή να τη δημιουργήσει, δεν κάνει μεγάλη διαφορά. Από τη στιγμή που υπάρχει

η πρόθεση και ο στρατηγικός σχεδιασμός, αρκεί να βρεθεί το πρόσχημα και

κατόπιν ενεργεί κανείς αναλόγως. Κανένας μεταξύ των αρχητών των κρατών,

εκτός από την αρχή, δεν προφυλάχθηκε από την ανοησία του ενός ή του άλλου.

Εν συνεχεία, όλοι αυτοί οι πολιτικοί, από τον Τζουζέπε Κόντε έως τον Όρμπαν,

από τον Τζόνσον έως τον Τραμπ, κ.λπ., όσο άξεστοι κι αν είναι, σύντομα δι-

απίστωσαν τι τους επέτρεπε ο ιός να κάνουν με τα γερασμένα συντάγματα,

τους κανονισμούς και τους νόμους. Η κατάσταση ανάγκης συγχωρεί όλη την

παρανομία.

Μόλις η τρομοκρατία, που θα συμφωνήσουμε ότι της έγινε κατάχρηση, είχε

εξαντλήσει το μέγιστο των δυνατοτήτων της, που τόσο καλά δοκιμάστηκαν

παντού στην πρώτη δεκαπενταετία του νέου αιώνα, ήρθε πλέον ο καιρός να κά-

νουμε το επόμενο βήμα, όπως το προανήγγειλα από το 2011, στο κείμενό μου

Α π ό τ η ν τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α σ τ ο δ ε σ π ο τ ι σ μ ό .

Εξάλλου, η μέθοδος της α ν τ ι ε ξ έ γ ε ρ σ η ς που έγινε αμέσως και παντού

αυτό που αποκαλείται εντελώς ψευδώς «πόλεμος ενάντια στον ιό», επιβεβαι-

ώνει την πρόθεση που διέπει τις «ανθρωπιστικές» επιχειρήσεις ενός τέτοιου

πολέμου, που δεν είναι εναντίον του ιού, αλλά εναντίον όλων των κανόνων,

των δικαιωμάτων, των εγγυήσεων, των θεσμών και των ανθρώπων του παλιού

κόσμου: μιλώ για τον κόσμο και τους θεσμούς που ισχύουν από την Γαλλική

Επανάσταση και που τώρα, μέσα σε λίγους μήνες, εξαφανίζονται μπροστά στα

μάτια μας, με την ταχύτητα που εξαφανίστηκε η Σοβιετική Ένωση. Η επιδημία

θα τελειώσει, εντούτοις όχι όλα τα μέτρα, οι δυνατότητες και οι συνέπειες που

έχει προκαλέσει και με τις οποίες αυτή τη στιγμή πειραματίζονται. Γεννάμε ένα

νέο κόσμο μέσα σε οδύνες.

Γινόμαστε μάρτυρες, λοιπόν, τ η ς α π ο σ ύ ν θ ε σ η ς κ α ι τ ο υ τ έ λ ο υ ς

ε ν ό ς κ ό σ μ ο υ κ α ι ε ν ό ς π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ , εκείνου της αστικής δημοκρατίας

με τα Κοινοβούλιά της, τα δικαιώματά της, τις εξουσίες και τους ελεγκτικούς

μηχανισμούς εφεξής απολύτως άχρηστοι, επειδή οι νόμοι και τα αναγκαστικά

μέτρα υπαγορεύονται από την εκτελεστική εξουσία, δ ί χ ω ς ν α ε π ι κ υ ρ ω -

θ ο ύ ν ά μ ε σ α α π ό τ α Κ ο ι ν ο β ο ύ λ ι α , και όπου το δικαστικό σώμα καθώς

και η ελευθερία έκφρασης στερούνται κάθε εκδήλωση ανεξαρτησίας, συνεπώς

κάθε λειτουργίας αντισταθμιστικής ισχύος.

Έτσι, απότομα και τραυματικά προσαρμόζονται οι λαοί (όπως το διατύπω-

σε ο Μακιαβέλλι, «οι αχρειότητες πρέπει να γίνονται δια μιας, ώστε, αυτοί οι

οποίοι τις υφίστανται να μην έχουν το χρόνο να τις γευτούν»): ο πολίτης έχει

ήδη εδώ και καιρό εξαφανιστεί προς όφελος του καταναλωτή, ενώ ο τελευταί-

ος τώρα περιορίζεται στο ρόλο του απλού ασθενούς όπου πάνω του ασκείται

δικαίωμα ζωής και θανάτου, στον οποίο μπορεί οποιοσδήποτε να χορηγήσει

οποιαδήποτε θεραπεία, ή ακόμα και να αποφασίσει να τον εξαλείψει, αναλόγως

την ηλικία του (παραγωγική ή μη παραγωγική), ή σύμφωνα με οποιοδήποτε

άλλο κριτήριο αποφασισμένο αυθαίρετα και αναντίρρητα, στη διακριτική ευχέ-

ρεια του περιθάλπτοντος προσωπικού ή όποιων άλλων. Μόλις φυλακιστεί στο

σπίτι ή στο νοσοκομείο, τι μπορεί να κάνει ενάντια στον καταναγκασμό, την

κακοποίηση, την αυθαιρεσία;

Ο συνταγματικός χάρτης έχει ανασταλεί, στην Ιταλία για παράδειγμα, δί-

χως να εγείρει την παραμικρή διαμαρτυρία, ούτε καν από τον «εγγυητή» των

θεσμικών οργάνων, τον Πρόεδρο Ματαρέλα. Οι υπήκοοι, που έχουν καταστεί

απλές, ανώνυμες και απομονωμένες μονάδες, δεν έχουν πλέον καμία «ισότητα»

να επικαλεστούν ούτε δικαιώματα να προβάλλουν. Τα ίδια τα δικαιώματα δεν

έχουν κανονιστική ισχύ, αλλά ανήκουν ήδη στη σφαίρα της διακριτικής ευχέ-

ρειας, όπως η ζωή και ο θάνατος. Όπως είδαμε, με το πρόσχημα του κορωνοϊού,

στην Ιταλία επιτρέπεται να σκοτώσεις αμέσως και ατιμώρητα 13 ή 14 άοπλους

κρατουμένους, χωρίς να μας ενδιαφέρει καν να δηλώσουμε τα ονόματά τους,

ούτε το έγκλημα τους, ούτε κάτω από ποιες περιστάσεις εξελίχθηκε το συμβάν,

κ α ι κ α ν ε ί ς δ ε ν ε ξ ε γ ε ί ρ ε τ α ι . Τα καταφέρνουμε καλύτερα ακόμα και

από τους Γερμανούς στις φυλακές Σταμχάιμ. Τουλάχιστον για τα εγκλήματά

μας, θα πρέπει να μας θαυμάσουν!

Δεν συζητάμε τίποτα πια, παρεκτός του χρήματος. Και ένα κράτος όπως το

ιταλικό ξεπέφτει στη ζητιανιά στο μακάβριο και παράνομο Eurogroup για τα

κεφάλαια που απαιτούνται για τον μετασχηματισμό της δημοκρατίας σε δε-

σποτισμό. Πρόκειται για αυτό το ίδιο Eurogroup που το 2015 επιδίωκε εξανα-

γκαστικά την απαλλοτρίωση ολόκληρης της ελληνικής δημόσιας περιουσίας,

του Παρθενώνα συμπεριλαμβανομένου, για να το προσφέρει σ’ ένα ταμείο

τοποθετημένο στο Λουξεμβούργο, κάτω από γερμανικό έλεγχο: ακόμα και το

D e r S p i e g e l προσδιόρισε τότε τις επιταγές του Eurogroup ως «κατάλογο

ωμοτήτων» για την ταπείνωση της Ελλάδας, και ο Αμπρόυζ Έβανς-Πρίτσαρντ,

στην Te l e g r a p h , έγραψε ότι αν θέλαμε να χρονολογήσουμε το τέλος του

ευρωπαϊκής ιδέας, εκείνη η ημερομηνία ήταν κατάλληλη. Τώρα επιτέλους το

πράγμα τέλειωσε. Απομένει μόνο το ευρώ, μολονότι προσωρινά.

Ο νεοφιλελευθερισμός δεν έχει ασχοληθεί με τους παλιούς ταξικούς αγώ-

νες, δεν τους συγκρατεί καν στη μνήμη του, πιστεύει ότι τους έχει διαγράψει

ακόμα και από το λεξικό. Επιπλέον, πιστεύει ότι είναι παντοδύναμος· που δεν

σημαίνει ότι δεν τους φοβάται: αφού γνωρίζει πολύ καλά όσα προετοιμάζε-

ται να επιβάλλει στους λαούς. Είναι προφανές πως σύντομα οι άνθρωποι θα

πεινούν· είναι προφανές ότι οι άνεργοι θα είναι πλήθη· είναι προφανές ότι οι

άνθρωποι που δουλεύουν μαύρα (4 εκατομμύρια στην Ιταλία) δεν θα λάβουν

καμία υποστήριξη. Και όσοι έχουν προσωρινή εργασία, και δεν έχουν τίποτα

να χάσουν, θα ξεκινήσουν αγώνες και σαμποτάζ. Αυτό εξηγεί γιατί η στρατη-

γική της αντιμετώπισης της πανδημίας είναι πρώτα απ’ όλα μια στρατηγική

της α ν τ ι ε ξ έ γ ε ρ σ η ς . Θα δούμε μερικά ωραία στην Αμερική. Τα στρατόπεδα

FEMA θα γεμίσουν σύντομα.

Ο νέος δεσποτισμός έχει ως εκ τούτου τουλάχιστον δύο ισχυρούς λόγους

για να επιβληθεί στη Δύση: ο πρώτος είναι για να αντιμετωπίσει την εσωτερική

αναταραχή που προκαλεί και που αναμένει· και ο άλλος για να προετοιμαστεί

για τον εξωτερικό πόλεμο εναντίον ενός κατασκευασμένου εχθρού, κάτι που

είναι επίσης ο παλαιότερος δεσποτισμός στην ιστορία, για τον οποίο δεν έχου-

με να μάθουμε τίποτα παραπάνω ήδη από τον καιρό του Βιβλίου του Άρχοντα

Σιάνγκ (4ος αιώνας π.χ.) ― βιβλίο που όλοι οι δυτικοί στρατηγοί θα πρέπει να

βιαστούν να διαβάσουν, με τη μέγιστη προσοχή. Εφόσον αποφασίσαμε να επι-

τεθούμε στον κινεζικό δεσποτισμό, οφείλουμε να αρχίσουμε να αποδεικνυό-

μαστε καλύτεροί του σ τ ο δ ι κ ό τ ο υ π ε δ ί ο : δηλαδή πιο αποτελεσματικοί,

λιγότερο δαπανηροί και πιο αποδοτικοί. Κοντολογίς, ένας δεσποτισμός ανώτε-

ρος. Ωστόσο, α υ τ ό α π ο μ έ ν ε ι ν ’ α π ο δ ε ι χ θ ε ί .

Χάρη στον ιό, η ευθραυστότητα του κόσμου μας εμφανίζεται στο φως της

μέρας. Το παιχνίδι που παίζεται είναι απείρως πιο επικίνδυνο από τον ιό, και

θα στοιχίσει περισσότερους θανάτους. Και όμως, οι σύγχρονοί μας φαίνεται να

φοβούνται μόνο τον ιό…

Φαίνεται ότι στην σημερινή εποχή έχει ανατεθεί το καθήκον να αντικρούσει

αυτό που είπε ο Χέγκελ, αναφορικά με τη φιλοσοφία της ιστορίας: «Η παγκό-

σμια ιστορία είναι η πρόοδος στη συνείδηση της ελευθερίας». Ωστόσο, η ίδια

η ελευθερία δεν υπάρχει παρά μόνο στο μέτρο που αγωνίζεται με το αντίθετό

της ― ας προστεθεί. Που βρίσκεται σήμερα; Που είναι όταν στη Ιταλία και στη

Γαλλία οι άνθρωποι καταγγέλουν όσους δεν υπακούν;

Εάν ένα απλό μικρόβιο ήταν αρκετό για να καταβυθίσει τον κόσμο μας στην

υποταγή στον πλέον αποκρουστικό από τους δεσποτισμούς, αυτό σημαίνει ό τ ι

ο κ ό σ μ ο ς μ α ς ή τ α ν ή δ η έ τ ο ι μ ο ς γ ι α έ ν α ν τ έ τ ο ι ο δ ε σ π ο τ ι σ μ ό

π ο υ έ ν α α π λ ό μ ι κ ρ ό β ι ο ή τ α ν α ρ κ ε τ ό γ ι ’ α υ τ ό .

Οι ιστορικοί θα αποκαλέσουν την εποχή που ξεκινάει τώρα, ε π ο χ ή τ ο υ

Δ υ τ ι κ ο ύ Δ ε σ π ο τ ι σ μ ο ύ .

 

Απρίλιος 2020

 

https://ekdoseisynadelfwn.files.wordpress.com/2020/04/despotism_final.pdf?