Μαρία Μήτσορα-καλός καιρός /μετακίνηση (αποσπάσματα)

Μου  αρέσει η γραφή της Μαρία Μήτσορα. Μέσα στην πλημμυρίδα αφηγημάτων που εκδίδονται σωρηδόν ξεχωρίζει με το μπρίο της. Διαβάζεις κάτι δικό της και αμέσως αναγνωρίζεις το ξεχωριστό τρόπο που συνταιριάζει τις λέξεις, δημιουργώντας το ιδιαίτερο ύφος της. Στη συγκεκριμένη νουβέλα των 141 σελίδων, αν και αυτοχαρακτηρίζεται μυθιστόρημα, παρακολουθούμε τον έρωτα του Άλκη, επιμελητή κειμένων, με την Έλλη μια παντρεμένη γυναίκα που μεγαλώνει τον εξάχρονο γιο του άντρα της. Το βιβλίο έχει μια πολύ θετική αύρα αφού στην ουσία είναι ένας ύμνος στον έρωτα και εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Πατάκη» τον Οκτώβριο του 2005. 

         

Παιχνίδι: Η αντικατάσταση του Θεού

Σ’ αυτό το παιχνίδι εξ ορισμού μερικοί θα σκύψουν πάνω από τη ψυχή τους. Αν το αιτούμενο είναι να σου αποκαλυφθεί το πραγματικό σου πρόσωπο, πρέπει να είσαι έτοιμος να παίξεις οτιδήποτε. Σ’ αυτούς που παίζουν χρήματα εμφανίζεται ένας τρελός, έχοντας κλέψει τις λέξεις που βάζουν σε λειτουργία την κινητή γέφυρα προς την επιτυχία. Πως ξεχωρίζουμε τους πραγματικούς παίχτες από τους υπόλοιπους; Όπως τους ζωντανούς από τους πεθαμένους. Ιδιαιτερότητα αυτού του παιχνιδιού είναι ότι κάθε ζαριά καταλύει το Τυχαίο.

Ζαριά / Τα πρώτα ραντεβού

Ξέρεις στα πάρκα γελάνε, στα πάρκα κλαίνε, στα πάρκα σέρνονται, μαζί με την ομίχλη, πάνω από το λασπωμένο χώμα και τα κίτρινα φύλλα που σαπίζουν οι ψυχές των πεθαμένων. Γι’ αυτό η δύση, οι φλόγες της δύσης, χωρίς τη φλόγα ενός έρωτα, είναι τόσο μοναχική. Γι’ αυτό ίσως και να επιμένω να έχω μαζί σου αυτά τα μυστικά ραντεβού- όπως φαίνεται  μυστικά ακόμα κι από σένα. Σ’ ερωτεύθηκα μήνα Νοέμβρη και τώρα που τελειώνει ο Δεκέμβρης καπνίζω ένα τσιγάρο στο πάρκο, με το φως της δύσης, γράφω με την κάφτρα το όνομα σου, κάνω και το σημάδι της πρόσθεσης πριν να το σβήσω και γυρίζοντας σπίτι ακούω αναμμένες όλες τις τηλεοράσεις. Ο πόλεμος ήδη βρίσκεται πολύ κοντά μας, νίκησε η διαίρεση, γι’ αυτό σου κάνω το σημάδι της πρόσθεσης και σ’ το στέλνω σινιάλο.

Ζαριά / Έρωτας για τη ζωή και για την Έλλη

Ποτέ δε σου γράφω για να σκοτώσω το χρόνο, αλλά για να τον κάνω πολύτιμο. Κατέβηκα και άφησα στη γωνία του δρόμου την τηλεόραση. Ακούω τα νέα απ’ το ραδιόφωνο όπως έκαναν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο- τώρα ο Τρίτος απλώνεται και πλησιάζει- βρίσκεται μέσα στον τρόπο σκέψης μας- πολιορκεί κάθε μέρα και πιο στενά τον έρωτα μου. Ζούμε χωριστά αυτόν το χειμώνα του πολέμου, που συμβαίνει να είναι και ο πιο κρύος χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, φυσάνε ασταμάτητα παγωμένοι βοριάδες-φυσάνε από παντού λογικά παράδοξα- σκιές και φιγούρες του θανάτου-μόλις έχει για λίγες μέρες παγωμένη λιακάδα, ξεγελιούνται και πάνε ν’ ανθίσουνε τα δέντρα- αλλά μετά πάλι βρέχει κι όλα μουσκεύουν ξανά. Άρχισε να βρέχει στο τέλος Αυγούστου – αλλού πέφτουν μέχρι και 3.000 βόμβες μέσα σε μια νύχτα- φαντάσου φωταψίες- φαντάσου φλόγες που γλείφουν άστρα κι ουρανό. Από το τέλος Αυγούστου νίκησε η τρέλα- νίκησαν ο φόβος και ο θάνατος και πάνε να διώξουν κάθε έρωτα από το πρόσωπο της γης. Η τρέλα και ο θάνατος κυνηγάνε τη ζωή και στα πιο κρυφά υπόγεια καταφύγια. Γι’ αυτό θέλει θάρρος και πείσμα για ν’ αγαπήσεις ακόμα και το νερό της βρύσης, ακόμα και μια άγνωστη σαν εσένα. Σε λένε  Έλλη- δεν γνωριστήκαμε, όμως χάρη σ’ εσένα μπορώ να τεντώσω τη σκέψη μου πάνω απ’ αυτές τις σκοτεινές στιγμές, κάνοντας ευχές για το μέλλον.  Η  πρώτη ευχή δεν είναι για μας- είναι για να τελειώσει το κακό που τρέφεται από την ίδια του τη λύσσα. Μου φαίνεται πως η κάθε ευχή για κάτι καλό σημαίνει για τον εχθρό απώλειες. Κάθε μικρό φωτάκι τρυπάει την μεγάλη μαύρη σκιά. Προσπαθώ να νιώθω κάθε στιγμή των έρωτα που σου έχω γιατί είναι έρωτας για τη ζωή, κι αυτό είναι μεγάλη νίκη. Κάθε απόγευμα βγαίνω και περπατάω στη βροχή έχοντας έρωτα για τη ζωή και για την Έλλη.

Μια ωραία παρουσίαση του βιβλίου μπορείτε να διαβάσετε κι εδώ:

http://a-book-blog.blogspot.gr/2013/07/blog-post_5.html                 

Ρολάν Μπάρτ- Η απόλαυση του κειμένου (αποσπάσματα)

Κι όμως το πιο κλασικό κείμενο (ένα μυθιστόρημα του Ζολά, του Μπαλζάκ, του Ντίκενς, του Τολστόι) έχει μέσα του ένα είδος εξασθενημένης τμήσης: δεν το διαβάζουμε ολόκληρο με την ίδια αναγνωστική ένταση, επιβάλλεται ένας ρυθμός, αβίαστος κι ελεύθερος, που πολύ λίγο σέβεται την ολότητα του κειμένου, η απληστία μάλιστα της γνώσης μας παρασέρνει να δρασκελίζουμε ή να ξεπερνάμε ορισμένα μέρη (που τα προαισθανόμαστε ως «βαρετά») για να ξαναβρούμε το ταχύτερο τα καυτά μέρη της ιστορίας (που είναι πάντα οι αρθρώσεις της: αυτό που προωθεί την αποκάλυψη του αινίγματος ή του πεπρωμένου): πηδάμε ατιμώρητα (κανένας δε μας βλέπει) τις περιγραφές, τις εξηγήσεις, τους στοχασμούς, τις συζητήσεις, μοιάζουμε έτσι με το θεατή του καμπαρέ που ανεβαίνει στη σκηνή και επιταχύνει το στριπτίζ της χορεύτριας, βγάζοντας της μάνι- μάνι τα ρούχα, αλλά με τη σειρά, δηλαδή: με το σέβας από τη μία, αλλά και επισπεύδοντας από την άλλη την τελετουργία (σαν τον παπά που καταπίνει τα ευαγγέλια του). Η τμήση, πηγή ή μορφή της απόλαυσης, φέρνει εδώ αντικριστές δύο πεζές πλευρές, αντιπαραθέτει ό,τι είναι χρήσιμο για τη γνώση του μυστικού κι ό,τι της είναι άχρηστο, είναι μια ρωγμή προερχόμενη από μια απλή αρχή της λειτουργικότητας, δεν παράγεται απευθείας από την ίδια τη δομή των γλωσσών, αλλά μόνο τη στιγμή της χρήσης τους, ο συγγραφέας δεν μπορεί να τη προβλέψει: δεν μπορεί να θέλει να γράψει εκείνο που δεν θα διαβαστεί. Κι όμως, ο ρυθμός ακριβώς αυτού που διαβάζουμε κι αυτού που δεν διαβάζουμε είναι που προκαλεί την απόλαυση των μεγάλων αφηγημάτων: διάβασε κανείς ποτέ λέξη προς λέξη τον Προύστ, τον Μπαλζάκ, το Πόλεμος και Ειρήνη; (Καλότυχος ο Προύστ: από την μία ανάγνωση στη άλλη, δεν πηδάς ποτέ τα ίδια μέρη).

Το μπρίο του κειμένου (χωρίς αυτό δεν υπάρχει, στην ουσία, κείμενο), είναι η θέληση του για ηδονή: εκεί ακριβώς όπου το κείμενο υπερβαίνει τη ζήτηση, ξεπερνάει τα σαλιαρίσματα, και επιχειρεί να υπερφαλαγγίσει, να παραβιάσει την κυριαρχία των επιθέτων- που είναι οι πόρτες εκείνες της γλώσσας απ’ όπου μπουκάρουν σαν χείμαρρος ή ιδεολογία και η φαντασία.

Ρολάν Μπάρτ- Η απόλαυση του κειμένου, Εκδόσεις Ράππα (1973), σελ.19-21,24

Οι επτά πληγές της γραφής

Ο Νάνος Βαλαωρίτης σε μια παλιά συνέντευξη του (2009) στα «Νέα» αναφέρεται σε επτά πληγές της γραφής:

«1.Έλλειψη μπρίου. Λείπει το ύφος, η γλώσσα θυμίζει ρεπορτάζ με την κακή έννοια, αδιάφορη, χωρίς στυλ.

2.Στειρότητα πλοκής, περιστάσεων και χαρακτήρων. Τυποποίηση και επανάληψη των μοτίβων που ακούμε στην τηλεόραση για απιστίες και ερωτικά τρίγωνα, που όμως οδηγεί στη λογοτεχνία μεγάλης κυκλοφορίας.

3.Μεταφράζονται χίλια δυο βιβλία χωρίς κριτήρια. Γεμίζουμε με πεζογραφία χωρίς προσανατολισμό.

4. Οι πρωτάρηδες που γράφουν σαν να έχουν πιάσει τον Πάπα από τα γένια. Δεν έχουν αντίληψη της παράδοσης.

5. Η εγωιστική στάση των νέων συγγραφέων, αλλά και των μεγαλύτερων που δεν γράφουν για τους συναδέλφους τους. Οι κριτικοί είναι ανεπαρκείς και οι συνάδελφοι συγγραφείς δεν γράφουν μια λέξη για να μην αποκτήσουν ανταγωνιστές.

6.Οι ανεπαρκείς μεταφράσεις. Σπάνια θα βρείτε καλές.

7. Η ασύλληπτη φιλοδοξία να γράψουν άνθρωποι που δεν έχουν σχέση με τη λογοτεχνία -πολιτικοί μηχανικοί, δικαστές, κομμώτριες- που δεν έχουν διαβάσει ποτέ».

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=97186