Η αριστεία της διαπλοκής

Μιχάλης Φραγκίσκος*

Τις τελευταίες μέρες ξεκίνησε το «Πρόγραμμα στήριξης επιστημόνων - ελεύθερων επαγγελματιών, πληττομένων από τον COVID-19», συνολικού προϋπολογισμού σχεδόν 193 εκατ. ευρώ. Εχει ήδη αναπτυχθεί έντονη συζήτηση μεταξύ των μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων και των άλλων ωφελουμένων με έντονη κριτική διάθεση για την ποιότητα και τη σκοπιμότητά του. Γράφονται καυστικά σχόλια για την ιδιαιτερότητα του επιδόματος των 600 ευρώ προς τους επιστήμονες να συνδέεται με πρόγραμμα τηλεκατάρτισης σε Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ - πρώην ΚΕΚ), δηλαδή, αντί επιδόματος, να λαμβάνουν «επιταγή κατάρτισης» (training voucher). Τα δε μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυστεί από τα «μαργαριτάρια» του εκπαιδευτικού υλικού και σατιρικά σχόλια.

Εύκολα διαπιστώνεται η παραδοξότητα του προγράμματος, αφού οι μόνοι που δεν έχουν ανάγκη βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων για να αντεπεξέλθουν στην κρίση είναι οι επιστήμονες. Αντίθετα με τις ομάδες μακροχρόνιων και νέων ανέργων χαμηλών προσόντων που πρέπει να αποκτήσουν ψηφιακές δεξιότητες και γνώσεις επί σύγχρονων αντικειμένων, χρήσιμες στην αγορά εργασίας όπως θα έχει διαμορφωθεί μετά την κρίση.

Είναι προφανές ότι η επιλογή της κυβέρνησης δεν είναι τόσο να ενισχύσει τους επιστήμονες όσο να στηρίξει ποικιλοτρόπως τα κυκλώματα της ιδιωτικής κατάρτισης. Και επειδή η μόνη μέθοδος εκπαίδευσης κάτω από τις σημερινές συνθήκες προφύλαξης από τον κορονοϊό είναι η εξ αποστάσεως, έπρεπε να επιλεγεί και η αντίστοιχη επαγγελματική ομάδα που θα είχε την υποδομή και τη δυνατότητα να τη δεχθεί.

Οι επιστήμονες επιλέχθηκαν επειδή ακριβώς είχαν την υποδομή στα γραφεία τους και τα ψηφιακά προσόντα να χειριστούν το περιβάλλον της τηλεκατάρτισης και όχι για να αποκτήσουν τα προσόντα. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες προσφέρουν υπηρεσίες στα ΚΔΒΜ-ΚΕΚ, αφού τους δίνουν τη δυνατότητα να πληρωθούν. Αν, πράγματι, ήθελε η κυβέρνηση να ενισχύσει τους επιστήμονες όπως τους άλλους κλάδους, θα έδινε επίδομα 800 ευρώ και το κόστος θα ήταν 50 εκατ. μικρότερο. Επίσης, θα μπορούσε να το χρηματοδοτήσει από το ΕΣΠΑ.

Η προχειρότητα της σύνθεσης του εκπαιδευτικού υλικού, με ενδεχόμενες λογοκλοπές ξενόγλωσσων βιβλίων, σπασμένων αρχείων και ανακριβών αντιεπιστημονικών δημοσιεύσεων με αυτόματες αναγνωρίσεις χαρακτήρων και μεταφράσεις, αποκαλύπτουν τη χρησιμοθηρική αντίληψη της Ν.Δ. για τη γνώση, την εκπαίδευση ως εμπόρευμα που η μεγιστοποίηση του κέρδους επιτρέπει την προσθήκη ψηφιακού αέρα στο προϊόν.

Σκοπός της κυβέρνησης είναι να υλοποιήσει το ιδεολογικό πρόταγμά της για την ιδιωτική εκπαίδευση, ενισχύοντάς την με το απίστευτο ποσό των 85 εκατ. ευρώ (εθνική χρηματοδότηση, ευελπιστώντας δήθεν στην κοινοτική συγχρηματοδότηση), ποσό που αντιστοιχεί στο μισό της τακτικής επιχορήγησης όλων των πανεπιστημίων της χώρας! Και από το ποσό αυτό, με την επινόηση του μητρώου των Ολοκληρωμένων Συστημάτων Τηλεκατάρτισης (ΟΣΤΚ), τα οποία θα ενοικιάζονται στα ΚΔΒΜ, φρόντισε να προσφέρει έως 36 εκατ. σε έξι εταιρείες που παρουσιάστηκαν ως κάτοχοι πλατφόρμας τηλεκατάρτισης. Λιγοστές εταιρείες πιστοποίησης προσόντων θα πάρουν 9 εκατ. και τα υπόλοιπα 40 εκατ. τα 400 ΚΔΒΜ.

Η όλη διαδικασία της προκήρυξης, αξιολόγησης, δημοσίευσης των αποτελεσμάτων του μητρώου ΟΣΤΚ, όπως καταγράφεται στη «Διαύγεια», προδίδει ενδεχόμενη προσυνεννόηση του υπουργείου Εργασίας με τις έξι εταιρίες που εγκρίθηκαν. Με προθεσμία υποβολής τρεις μέρες για τους ιδιώτες, μία μέρα για τα τέσσερα πανεπιστήμια που διέθεταν πλατφόρμες τηλε-εκπαίδευσης, φωτογραφικές προδιαγραφές και με την αποδοχή ως αντικείμενα κατάρτισης αυτά που είχαν έτοιμα οι έξι εταιρείες.

Με προβλεπόμενη αξιολόγηση διάρκειας μισής μέρας (αφού ήταν γνωστός εκ των προτέρων ο αριθμός των προτάσεων) αξιολογήθηκαν 100 χιλιάδες σελίδες εκπαιδευτικού υλικού, ελέγχθηκαν οι πλατφόρμες τηλεκατάρτισης, οι υποδομές (help-desk, data center), τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα, από τριμελή επιτροπή με πρόεδρο ειδικό εμπειρογνώμονα (χωρίς αναφορά σε τίτλο σπουδών). Και, τέλος, η αδιαφανής δημοσιοποίηση του μητρώου ΟΣΤΚ, με εμφάνιση μόνο της URL της πλατφόρμας, υποκρύπτοντας τα εταιρικά στοιχεία.

Με αυτή τη μέθοδο του υπουργείου, η ροή του δημόσιου χρήματος που ξεκινά με τις επιταγές των επιστημόνων προς τα ΚΔΒΜ, ανακατευθύνεται στις έξι εταιρείες της πλατφόρμας που είναι έξω από το θεσμικό πλαίσιο της διά βίου μάθησης και δεν είχαν κανένα δικαίωμα να εισπράττουν χρήμα για κατάρτιση.

Η Ν.Δ. μέσα από το πρόγραμμα αυτό σκοπεύει να απαξιώσει ιδεολογικά το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, με την απαξίωση και τον εμπαιγμό των αποφοίτων του. Θέλει να περάσει μηνύματα όπως: Τα ιδιωτικά ΚΔΒΜ-ΚΕΚ, παρακλάδια κολεγίων - ΙΕΚ, είναι υψηλότερα από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η ειδική κατάρτιση που παρέχουν είναι «πιο χρήσιμη» στην αγορά εργασίας από τη θεωρητική μόρφωση των δημόσιων πανεπιστήμιων, τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά. Η διά ζώσης ακαδημαϊκή διδασκαλία «ξεπερασμένη» μπροστά στα πλεονεκτήματα της ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης.

Η Ν.Δ. θέλει να περάσει στους Ελληνες επιστήμονες το μήνυμα της εξίσωσής τους με τους αποφοίτους των κολεγίων, να τους τονίσει τον περιορισμό των επιστημονικών-επαγγελματικών δικαιωμάτων τους. Και όλα αυτά σε μια συγκυρία που οι ελπίδες για τη σωτηρία στηρίζονται στους καθηγητές, γιατρούς, ερευνητές, νοσηλευτές της δημόσιας εκπαίδευσης, όπου τα παιδιά των κολεγίων δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα. Σε μια εποχή όπου αναδεικνύεται η σημασία του δημόσιου σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής.

Εάν τα παραπάνω δεν είναι ο ορισμός της διαπλοκής, του στησίματος διαδικασιών και νομιμοφανούς πλαισίου κατεύθυνσης πόρων που συγκεντρώθηκαν με τον ιδρώτα και τις στερήσεις του ελληνικού λαού, προς ημέτερες εταιρείες, και μάλιστα σε κρίσιμες ώρες για την κοινωνία και την οικονομία, τότε τι είναι;

Είναι απλά η επιβεβαίωση ότι το ιδεολογικό αφήγημα της Ν.Δ. δεν υλοποιείται χωρίς αδιαφάνεια, χωρίς παράλληλη ανάπτυξη σχέσεων διαπλοκής με το κρατικοδίαιτο «οικοσύστημα» των φίλων της! Επιβεβαίωση ότι η αριστεία της Ν.Δ. είναι υποκριτική και βαθμολογείται με ανταποδοτικά οικονομικά οφέλη. Επιβεβαίωση ότι η Ν.Δ. αριστεύει μόνο στη διαπλοκή και σε τίποτα άλλο!

*Δρ μηχανικός ΕΜΠ, πιστοποιημένος εκπαιδευτής ενηλίκων

https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/240028_i-aristeia-tis-diaplokis

«Χτίζοντας κάτι από μέλλον»

Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
adpapagiannidis@gmail.com

Μέσα στον θόρυβο των ημερών, πέρασε κάπως σαν «εξωτερική» ως προς τα ελληνικά μας πράγματα η είδηση: με πρωτοβουλία της Γιάννας Αγγελοπούλου, ένα πρόγραμμα για Έρευνα, Τεχνολογία και Καινοτομία ξεκινάει στο Πανεπιστήμιο του Cambridge -και μάλιστα στο πρωτοπόρο Cavendish Laboratory στον χώρο των φυσικών επιστημών που ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα αριθμώντας πλέον κάπου 30 νομπελίστες στις τάξεις του…- σε άμεση διασύνδεση με το εκεί ερευνητικό/επιχειρηματικό cluster, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει τοποθετήσει το Cambridge εντελώς διαφορετικά στον χάρτη της διεθνούς καινοτομίας.

Ζώντας σε μια ελληνική πραγματικότητα όπου με χίλιους-μύριους κόπους η διασύνδεση Πανεπιστημίου και βασικής έρευνας με την επιχειρηματική εφαρμογή προσπαθεί να προσπεράσει αγκυλώσεις και προβλήματα αποδοχής, και όπου η γνώριμη ανά την Ευρώπη και τον κόσμο αναζήτηση ταλέντων στον ακαδημαϊκό κόσμο από τις επιχειρήσεις ακόμη αργεί, η πρωτοβουλία αυτή ηχεί απόμακρη.

Το θέμα είναι ότι το GAPSTI, ακρωνύμιο με το οποίο το Πρόγραμμα αυτό επιδιώκει να γίνει γνωστό, πηγαίνει πολύ πιο μακριά από μια απλή συνεργασία πανεπιστημιακής έρευνας-επιχειρηματικότητας. Τι κάνει; Επωφελείται από την παράδοση που έχει δημιουργηθεί στο Cambridge για τη στενή σύνδεση και τον αλληλεπηρεασμό εκπαίδευσης στην αιχμή, βασικής έρευνας και αναζήτησης πρακτικών εφαρμογών: εκείνο που οι «Financial Times» βάφτισαν «το φαινόμενο Cambridge» έχει φτάσει πλέον να φιλοξενεί πάνω από 1.500 επιχειρήσεις τεχνολογικής αιχμής με σχεδόν 60.000 ανθρώπους να δημιουργούν προϊόντα και εφαρμογές (γίνεται λόγος για σύνολο τζίρου άνω των 15 δισ. ευρώ ετησίως), κυρίως όμως να οδηγεί σε όλο και πιο προωθημένες περιοχές έρευνας. Και εφαρμογών που διεκδικούν την έννοια «disruptive», που αλλάζουν δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα. Άμα κανείς επιχειρήσει να παραλληλίσει στους ανθρώπους του Cambridge τη δράση τους με την καλιφορνέζικη Silicon Valley, κινδυνεύει να εισπράξει είτε γενική ενόχληση, είτε όχι-και-τόσο ευγενική απόρριψη.

Εκείνο που θεωρούν ότι ξεχωρίζει τη δική τους προσέγγιση, είναι ότι δεν έρχονται απλώς επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν ή/και οι χρηματοδότες να στηρίξουν έρευνα που έχει ήδη γίνει και καταλήξει, αλλά και ούτε πηγαίνουν να επηρεάσουν, να κατευθύνουν ή (πολύ περισσότερο) να «παραγγείλουν» έρευνα. Αντί γι’ αυτό, αναπτύσσεται μια εξαρχής σχέση αλληλοενημέρωσης και αλληλεπίδρασης, όσο η έρευνα εξελίσσεται και ιχνηλατούνται προοπτικές, οι οποίες συγκεντρώνουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον: αυτό, με τη σειρά του, εξασφαλίζει όχι απλώς πόρους -η σύγχρονη έρευνα και τεχνολογία απαιτούν συγκλονιστικούς οικονομικούς πόρους!- αλλά και οργανωτικότητα, χτίσιμο συνεργασιών, κινητοποίηση κεντρικής ακαδημαϊκής και δημόσιας/ευρωπαϊκής στήριξης. Όσο τα αποτελέσματα ωριμάζουν, είτε ενσωματώνονται σε υφιστάμενα σχήματα, είτε ενθαρρύνονται (και στηρίζονται, πάλιν, οργανωτικά, νομικά, διοικητικά) ώστε να πάρουν τον δικό τους δρόμο σαν start-ups. Όμως -και εδώ είναι η ουσία!- σε παγκόσμια ανταγωνιστική κλίμακα.

Επιλέγοντας ως πρώτους κλάδους δραστηριοποίησης την υπολογιστική φυσική - Computational Multiphysics - και τα ενεργειακά υλικά - Energy Materials and Devices - το Πρόγραμμα GAPSTI θέλει να κάνει συνεχή διερεύνηση των αναγκών που δημιουργούνται στην εφαρμοσμένη τεχνολογία, στον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και στην κοινωνική δομή, ώστε να «βλέπει» πού πηγαίνουν οι προωθημένες εφαρμογές. Από αεροναυπηγική μέχρι αυτοκίνηση (εδώ θα βρείτε από διαστημική τεχνολογία μέχρι νέες μορφές κυκλοφορίας στις πόλεις), από καθαρές και πιο αποτελεσματικές μορφές παραγωγής ενέργειας μέχρι μεταφορά χωρίς απώλειες ή και αποθήκευση της ενέργειας. Μεγάλες εταιρείες όπως η Boeing ή η Jaguar  αλλά και πολυμελείς ομάδες, όπως οι 250 ερευνητές του Maxwell Centre του Cavendish στην ενεργειακή έρευνα, συντρέχουν στη συνεργατική αυτή προώθηση της καινοτομίας. Ενώ η έρευνα, ακριβώς επειδή κινείται στην πρωτοπορία, βρίσκεται σταθερά στο ραντάρ τόσο των επιχειρήσεων (ο ανταγωνισμός τους πηγαίνει όλο και πιο πίσω, σε αρχικές φάσεις, όλο και πιο κοντά στην έρευνα) όσο και των χρηματοδοτικών σχημάτων ή/και των ευρωπαϊκών μηχανισμών (στο ερώτημα «how big is this business?»/πόσο μεγάλες είναι αυτές οι δουλειές, η απάντηση είναι «the thing that matters is how deep it goes»/ εκείνο που μετράει είναι πόσο εις βάθος πηγαίνει). Πόσο θα «ανακαλύψει» ερευνητικό προσωπικό πρώτης γραμμής. πόσο θα αναδείξει τη δουλειά του. πώς θα τα διασυνδέσει…

Και η ελληνική διάσταση, σε όλα αυτά; Το GAPSTI υπόσχεται εξαρχής να αναζητήσει δυνατότητες διασύνδεσης με Ελλάδα -με το χτίσιμο δικτύων και με λειτουργία κοινών πρωτοβουλιών- και να φέρει τον κόσμο που θα κινητοποιήσει σε συνεχή διαβούλευση με πανεπιστημιακούς, ερευνητές και τον χώρο της διαμόρφωσης ερευνητικής πολιτικής.  Στην ακραία ρεαλιστική κόνιστρα της εφαρμοσμένης έρευνας, μπορεί η διατύπωση να ξενίσει. Όμως «χτίζοντας κάτι από μέλλον» είναι μια περιγραφή.

https://www.naftemporiki.gr/story/1442220/xtizontas-kati-apo-mellon