Σε δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=239048 τονώθηκε η εθνική μου υπερηφάνεια από τις συνεχείς κατραπακιές των τελευταίων μηνών, όταν πληροφορήθηκα ότι η Ελλάδα, σε παγκόσμια κλίμακα, είναι η πρώτη χώρα παραγωγής περλίτη (φυσικό γυαλί) και δεύτερη χώρα παραγωγής κίσσηρης (ελαφρόπετρας). Ψάχνοντας το θέμα λίγο παραπάνω, και ενώ άλλα δημοσιεύματα ισχυρίζονται ότι είμαστε πρώτοι παγκοσμίως και στην ελαφρόπετρα, συνειδητοποίησα ότι αυτή η παγκοσμίων διαστάσεων παραγωγή συντελείται μόνο σε ένα νησάκι της Ελλάδας, το επονομαζόμενο Γυαλί.
Το Γυαλί είναι ένα νησί του νότιου Αιγαίου στα Δωδεκάνησα που βρίσκεται ανάμεσα στην Κω και την Νίσυρο και έχει έκταση 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του είναι 10 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και διοικητικά ανήκει στον Δήμο Νισύρου. Όλο το νησί έχει κηρυχθεί Τοπίο Φυσικού Κάλλους(ΤΙΦΚ με κωδικό AT5010083) και υπάρχουν δάση με κουμαριές και πεύκα.
Στο Γυαλί έγιναν κατά καιρούς επιφανειακές αρχαιολογικές έρευνες οι οποίες εντόπισαν προϊστορικές, ελληνιστικές και ρωμαϊκές θέσεις σε διάφορα σημεία, ανάμεσα στις οποίες σημαντική θέση κατέχουν τα λατομεία οψιανού στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού. Η κατοίκηση του Γυαλιού ανάγεται στα Nεολιθικά χρόνια (Nεότερη Nεολιθική περίοδος, 4500-3200 π.Χ.), όπως συνάγεται από τον οικισμό και το νεκροταφείο στο νοτιοδυτικό τμήμα του. Η ανασκαφή του χώρου αποκάλυψε σύνολο τοίχων και αψιδωτό κτήριο στην κορυφή λόφου. Το νεκροταφείο αποτελείται από λαξευμένους στο φυσικό πέτρωμα ορθογώνιους τάφους. Νεολιθική κεραμική και απολεπίσματα οψιανών συλλέχθηκαν σε διάφορες θέσεις σε όλο το νησί ενώ έχουν βρεθεί και δυο χωνευτήρια με σκωρίες τήξης χαλκού, που αποδεικνύουν την πρώιμη άσκηση μεταλλουργίας. Το κύριο αξιοθέατο του νησιού που είναι το νεολιθικό αψιδωτό κτήριο στην κορυφή του λόφου που δεσπόζει πάνω από το λατομείο της εταιρείας «ΛΑΒΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΙΚΗ Α.Ε.», λόγω και της εύθραυστης κατασκευής του, κοντεύει να χαθεί κάτω από τη σκόνη του λατομείου και είναι άμεση και επιτακτική η στέγασή του.
Η εταιρεία ΛΑΒΑ μαζί με την εταιρεία ΠΕΡΛΙΤΕΣ ΑΙΓΑΙΟΥ είναι η μια από τις δύο μεγάλες εταιρίες που έχουν εκμισθώσει το νησάκι και έχουν αναλάβει να εξορύξουν τον περλίτη και την ελαφρόπετρα. Το ένα κομμάτι του νησιού ανήκει στο δήμο Νισύρου και έχει εκχωρηθεί για 20 χρόνια στην εταιρία «ΛΑΒΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΙΚΗ Α.Ε.», (η οποία από το 1977 έχει εξαγορασθεί από την «ΑΓΕΤ Ηρακλής») με ετήσιο μίσθωμα 1.500.000 €, (ποσό που αποτελεί το 70% των συνολικών εσόδων του δήμου). Το μέρος που ανήκει στο ελληνικό δημόσιο έχει εκχωρηθεί για μία πενταετία στην εταιρία «ΠΕΡΛΙΤΕΣ ΑΙΓΑΙΟΥ». Τα ορυχεία αυτά έχουν ξεκοιλιάσει και συνεχίζουν να κατατρώγουν την πλευρά του νησιού προς τη Νίσυρο δημιουργώντας δύο μεγάλους κρατήρες, όπως φαίνεται ευκρινώς και από τη φωτογραφία, που συνεχώς επεκτείνονται και προς την πλευρά με τα δάση από πεύκα και κουμαριές, κάνοντας την εξαφάνιση του νησιού να μην φαντάζει σχήμα λόγου. Αν και στις συμβάσεις με το ελληνικό κράτος προβλέπεται η αποκατάσταση του φυσικού τοπίου μετά το πέρας της εκμετάλλευσης, που έχει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, η οικολογική καταστροφή δείχνει να είναι σημαντική μολονότι η εταιρεία ΛΑΒΑ Α. Ε. ισχυρίζεται ότι για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος φυτεύονται κάθε χρόνο στο νησί 3.000 – 4.000 φυτά, ανθεκτικά στις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στις εγκαταστάσεις εξόρυξης.
Από το μικρό αυτό ενδεικτικό παράδειγμα αντιλαμβάνεται κανείς ότι σχεδόν κάθε «δείκτης ευημερίας» αντιστοιχεί αν όχι σε μια οικολογική καταστροφή τουλάχιστον σε μια εν δυνάμει σοβαρή οικολογική διακινδύνευση και σε μια οπισθοχώρηση σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Το κριτήριο της ανάπτυξης με τη μορφή της μεγέθυνσης του Α.Ε.Π οδηγεί την κάθε κοινωνία– στην πράξη την οικονομικοπολιτική ελίτ της βέβαια- να επιλέξει ποια καταστροφή είναι η βέλτιστη για τη γενική( ; ) ευημερία. Το ερώτημα φαντάζει ρητορικό και απλοϊκό αλλά τι μέλλον θα είχε ο πεπερασμένος πλανήτης μας και με τις δεδομένες ικανότητες αυτοΐασης της γης, αν όλα τα κράτη της γης «έτρεχαν» για χρόνια με ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 10% ;
Image: Dimitrios T.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου