Θεοδώρα
Σταθούλια*
Στον τοίχο από κόκκινα τούβλα της σιδηροδρομικής γέφυρας Cannon Street μια πινακίδα μνημονεύει τα «600 χρόνια, κατά τη διάρκεια
των οποίων περίπου 400 Χανσεατικοί έμποροι κατοικούσαν ειρηνικά στο Λονδίνο...
ένας γερμανικός αυτόνομος θύλακας σε αυτή την τοποθεσία», αναφέρει σχετικό
άρθρο στο BBC με τίτλο «Χανσεατική Ενωση: Η πρώτη
Ευρωπαϊκή Ενωση;».
Μια ιστορική
αναφορά στη συνομοσπονδία συντεχνιών στη Βόρεια Ευρώπη που κυριάρχησε στα τέλη
του Μεσαίωνα με συμμετοχή περίπου 200 πόλεων ως στοιχείο μιας πολυσύνθετης
ευρωπαϊκής ιστορίας σήμερα στρέφει πρόδηλα το βλέμμα πάνω στη Νέα Χανσεατική
Ενωση που επίσημα ιδρύθηκε από κράτη-μέλη της Ε.Ε. το 2018 με τη συμμετοχή
Ολλανδίας, Δανίας, Εσθονίας, Φινλανδίας, Ιρλανδίας, Λετονίας, Λιθουανίας και
Σουηδίας.
«Η Αγία Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία ήταν ένα δίκτυο γερμανικών λαών, όπου καμία μονάδα δεν ήταν αρκετά
ισχυρή για να κυριαρχήσει στρατιωτικά τους γείτονές της ή για να ενώσει
πραγματικά την περιοχή σε ένα μόνο κράτος.
Το αποτέλεσμα
ήταν μια ανταγωνιστική αγορά στην οποία κάθε επιβίωση του δικτύου, του δουκάτου
και της πόλης βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στη δική του αποτελεσματικότητα […].
Τον 13ο αιώνα, μια ομάδα από αυτά τα κράτη συγκεντρώθηκε για να δημιουργήσει
μια εμπορική ομοσπονδία επικεντρωμένη στις βόρειες πόλεις του Λούμπεκ και του
Αμβούργου. Αυτή η ομοσπονδία είναι γνωστή ως η Χανσεατική Ενωση», γράφουν οι
φωστήρες του Στράτφορντ που προετοιμάζουν τα θεμέλια για την ολοκλήρωση των
μισοτελειωμένων ρήξεων στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Οι βαθιές ρίζες
της Χανσεατικής Ενωσης δεν χάθηκαν ποτέ. Η ταυτόχρονη ένταξη Δανίας, Ιρλανδίας
και Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 1973 εντάσσεται σε μια διαρκή στόχευση
της Χανσεατικής Ενωσης για ελεύθερο εμπόριο.
Οι Βρετανοί απέτυχαν το 1955 με το σχέδιο G για τη δημιουργία περιφερειακής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών να προκαλέσουν
τριγμούς στην πρόταση των «έξι» για την τελωνειακή ένωση που έθετε με τους
δασμούς σε κίνδυνο τα συμφέροντα της Κοινοπολιτείας. Προχωρούν όμως το 1959 με
Αυστρία, Δανία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ελβετία και Σουηδία στη δημιουργία της
Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) που ήταν η στόχευσή τους. Στη
συνέχεια ως μέλη της Ε.Ε. αυτό είναι μέχρι σήμερα η συνάρθρωση όλων των
επιδιώξεών τους.
Τώρα το Brexit απελευθέρωσε
τα εμπόδια από τις καταπτώσεις του χρόνου και την ευρωπαϊκή αρτηρία που
αιμοδοτούσε τη διάσταση της ενότητας στην Ε.Ε. Η Ολλανδία, χτίζοντας την
ηγεμονία της μέσω της νέας κατάστασης και με μεγαλύτερη ακτίνα δράσης λόγω της
γερμανο-γαλλικής ρήξης, ηγείται ενός νέου οδικού χάρτη στην Ε.Ε.
Η επίθεση της
Γαλλίας του Μακρόν στη Νέα Χανσεατική Ενωση ήρθε καθυστερημένα και αφού η
αντίθεση των χανσεατικών χωρών στην πρόταση για προϋπολογισμό της ευρωζώνης
έφερε στο προσκήνιο τις πραγματικές επιπτώσεις του Brexit και τη νέα πολιτική γεωγραφία μέσα στην Ε.Ε. που τη
συμπληρώνει η δυναμική της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών (3 Seas Initiative, 3SI). H 3SI δρομολογήθηκε
από την Πολωνία και την Κροατία και ιδρύθηκε το 2016.
Οι Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχική Δημοκρατία,
Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία
είναι σήμερα τα μέλη της που βρίσκονται μεταξύ τριών θαλασσών, της Βαλτικής,
της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας. Η Πολωνία έχει επικεντρώσει την
πολιτική της στα σχέδια αυτής της πρωτοβουλίας. Ισως γι’ αυτό καθυστερεί να
ενταχθεί στη Νέα Χανσεατική Ενωση. Η 3SI αποτελεί κρίσιμη περιφερειακή παράμετρο στην ενίσχυση
του διατλαντικού δεσμού με τις ΗΠΑ που ανακοίνωσαν τη χρηματοδότησή της με 1
δισ. δολάρια, ένα ισχυρό μήνυμα προς Ρωσία, Κίνα και Ε.Ε.
Η Νέα Χανσεατική Ενωση για την περαιτέρω εμβάθυνση της
ΟΝΕ με εμβληματική πολιτική τη
γερμανο-βρετανική οπερετική Ενωση Κεφαλαιαγοράς (Capital Markets Union) επεδίωξε επιπλέον τη μετατροπή του ΕSM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με αυστηρή δημοσιονομική
επιτήρηση και τον περιορισμό των φορολογικών μεταβιβάσεων που μπορούν να
μετριάσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των ασύμμετρων σοκ.
H Mέρκελ είχε
συμφωνήσει το 2012 για ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξαγοράς Χρεών, που θα
αμοιβαιοποιούσε όλο το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης. Η πρόταση ήταν μέρος του σχεδίου της
Κομισιόν για μια βαθιά και γνήσια Οικονομική και Νομισματική Ενωση. Στο ίδιο
σχέδιο αναφέρονται και τα Εurobills με την κοινή
έκδοση βραχυπρόθεσμου δημόσιου χρέους με διάρκεια μέχρι ένα ή δύο χρόνια.
Με αυτή την υπόσχεση πήρε τις ψήφους που χρειαζόταν για
να περάσει στο Ε.Κ. τη νέα οικονομική διακυβέρνηση (τη συνταγματοποίηση των
μνημονίων) και στη γερμανική Βουλή το νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Μετά είπε ότι δεν συμφωνεί με αυτές τις
λύσεις.
Τώρα δεν θα χρειαστεί αυτή η πολιτική ύβρις. Θεσμικά
είναι έτοιμη η Γερμανία και οι πολιτικοί της παραστάτες. Ούτως ή άλλως οι τεράστιες επενδύσεις της Siemens, της Αudi και των
δεκάδων γερμανικών κολοσσών στην Ουγγαρία ρίχνουν την τιμή της δημοκρατίας
σε επίπεδο αποικιακής λειτουργίας των θεσμών στην Ε.Ε.
*πολιτική επιστήμονας, δρ Επιστήμης της Πληροφορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου