Walter Benjamin -Η τεχνική του κριτικού σε δεκατρείς θέσεις

Οι κατωτέρω αφορισμοί προέρχονται από τον «Μονόδρομο» (1928)  του Walter Benjamin, από τις εκδόσεις «Άγρα» (Α΄ ανατύπωση Απρίλιος 2006). Το συγκεκριμένο έργο, από τα λίγα που δημοσίευσε εν ζωή ο συγγραφέας, είναι ένα παλίμψηστο αφορισμών και πιο εκτεταμένων αφοριστικής  χροιάς κειμένων που σκιαγραφούν με ενάργεια τον γερμανικό μεσοπόλεμο, τις ιδέες και τις αντιθέσεις του, καθώς και την αναπόδραστη πορεία της Γερμανίας προς τον ναζισμό (Βλέπε: ΑυτοκρατορικόΠανόραμα: Ταξίδι προς τον Γερμανικό Πληθωρισμό). Στην εποχή μας, μια εποχή με πλήρως εμπορευματοποιημένη τέχνη, στην οποία πλεονάζουν οι βιβλιοπαρουσιάσεις, οι αφορισμοί αυτοί ίσως φαίνονται υπερβολικοί αλλά πιστεύω πως δεν χάνουν εν τέλει την ικμάδα τους.

I.  Ο κριτικός είναι στρατηγός στη μάχη της λογοτεχνίας.

II.  Όποιος δεν μπορεί να λάβει θέση να σωπαίνει.

III. Ο κριτικός δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτόν που ερμηνεύει την τέχνη περασμένων εποχών.

IV. Η κριτική πρέπει να μιλάει τη γλώσσα των δεξιοτεχνών. Γιατί οι έννοιες του λογοτεχνικού cenacle (ομίλου) είναι συνθήματα. Και μόνο μες στα συνθήματα ηχούν οι κραυγές της μάχης.

V.  Η «αντικειμενικότητα» πρέπει πάντα να θυσιάζεται στη μεροληψία όταν το ζήτημα για το οποίο δίνεται η μάχη το αξίζει.

VI. Η κριτική είναι θέμα ήθους. Αν ο Γκαίτε παραγνώρισε τον Χέλντερλιν και τον Κλάιστ, το Μπετόβεν και τον Πάουλ, αυτό δεν αφορά την καλλιτεχνική του αντίληψη, αλλά το ήθος του.

VII. Για τον κριτικό ανώτερη αρχή είναι οι συνάδελφοι του. Όχι το κοινό. Ακόμα λιγότερο οι επερχόμενες γενεές.

VIII. Οι επερχόμενες γενεές λησμονούν ή δοξάζουν. Μόνον ο κριτικός δικάζει με τον συγγραφέα παρόντα.

IX. Πολεμική σημαίνει το να καταστρέφεις ένα βιβλίο με λίγες φράσεις του. Όσο λιγότερο το ’χεις  μελετήσει τόσο το καλύτερο. Μόνον όποιος μπορεί να καταστρέφει μπορεί να κριτικάρει.

X. Η γνήσια πολεμική ασχολείται μ’ ένα βιβλίο με αγάπη τόση όση νιώθει ένας κανίβαλος όταν κομματιάζει ένα βρέφος για να το φάει.

XI. Ο ενθουσιασμός για την τέχνη είναι ξένος στον κριτικό. Το έργο τέχνης είναι στο χέρι του όπλο γυμνό στη μάχη των πνευμάτων.

XII. Η τέχνη του κριτικού in nuce (με λίγα λόγια-λατινικά):να διατυπώνει συνθήματα, χωρίς να προδίδει τις ιδέες. Τα συνθήματα μιας ανεπαρκούς κριτικής ξεπουλάνε τη σκέψη στη μόδα.

XIII. Στο κοινό πρέπει ν’ αποδίδεται μονίμως άδικο, κι όμως αυτό να νιώθει πάντα ότι ο κριτικός το εκπροσωπεί.

Στην παραπομπή ακολουθεί άλλο ένα ενδιαφέρον απόσπασμα από το βιβλίο: 

http://mhnymal.blogspot.gr/2013/12/blog-post_19.html